Người chăn cừu tốt bụng

Hợp nhất Kinh Thánh với các mô típ đã rất quen thuộc với những khán giả sành sỏi trong Đế chế La Mã, “Người chăn cừu tốt bụng” là biểu tượng thành công đầu tiên của Cơ đốc giáo, với nhiều bản sao được tìm thấy từ Anh, Tây Ban Nha đến Syria.

Vào thế kỷ thứ ba sau Công nguyên, Đế chế La Mã đã phát triển thành một tổ hợp các dân tộc hỗn hợp, sống chung với chiến tranh liên miên và nền chính trị bất ổn kéo dài. Họ xoa dịu nỗi lo lắng bằng những thú vui và sự xa hoa, đồng thời khám phá vô số tôn giáo để cố gắng lấp đầy khoảng trống tinh thần trong thời đại của họ. Bản sắc La Mã đã mất đi ý nghĩa đối với nhiều người dân sống trên vùng đất rộng lớn này, và nhiều người còn không hề hay biết, sự sụp đổ của đế chế đang lờ mờ ở phía chân trời.

Cộng đồng Cơ đốc giáo đã phát triển trong những khoảng thời gian bất ổn đó, trở nên trầm trọng hơn bởi những cuộc đàn áp lẻ tẻ và tàn ác, nhưng cộng đồng này đã mang đến một thông điệp về hy vọng và thắp sáng bóng đêm u ám. Để thể hiện niềm hy vọng này dưới dạng trực quan, họ đã tạo ra một biểu tượng sáng tạo: đó là The Good Shepherd (tạm dịch: Người chăn cừu tốt bụng), một hình ảnh được lấy từ những lời dạy trong Kinh thánh của Chúa Giêsu.

Mang theo tội lỗi của chúng ta

Hợp nhất Kinh Thánh với các mô típ đã rất quen thuộc với những khán giả sành sỏi trong Đế chế La Mã, “Người chăn cừu tốt bụng” là biểu tượng thành công đầu tiên của Cơ đốc giáo, với nhiều bản sao được tìm thấy từ Anh, Tây Ban Nha đến Syria. Phiên bản nổi tiếng nhất được tạo ra ở La Mã, tuy nhiên, ngày nay nó được bảo quản ở Bảo tàng Vatican.

Phiên bản nổi tiếng nhất của "The Good Shepherd", được tạc vào khoảng năm 300–350, bởi một nghệ sĩ vô danh, trưng bày trong Hầm mộ Domitilla, Bảo tàng Vatican. (Ảnh: Carole Raddato / CC BY-SA 2.0)

Trong tác phẩm này, những người Cơ đốc đã biến đổi một “bảng chữ cái” Hy Lạp-La Mã, như nó vốn có, thành một từ vựng mới, vui tươi. “Người chăn cừu tốt bụng” mặc một trang phục Hy Lạp cổ đại (loại áo dài ngắn một tay) và cõng một con cừu trên vai, rất quen thuộc với thế giới Hy Lạp hóa ở Địa Trung Hải.

Người Hy Lạp biết đến nhân vật này là Hermes, là sứ giả yêu quý của các vị Thần, người bảo vệ những người chăn cừu và hướng dẫn các linh hồn đến thế giới bên kia, người thường được miêu tả là mang theo một con cừu. Người La Mã coi người đàn ông khoác áo cừu là đại diện cho sự nhân từ: sẵn sàng gánh vác gánh nặng của người khác, kinh tế hoặc công dân, trên vai của chính họ.

Những người Cơ đốc giáo đã xây dựng thông điệp về lòng tốt, đặt lên người chăn cừu của họ sẽ gánh vác lấy gánh nặng tội lỗi để dẫn các linh hồn lên thiên đàng. Để nhấn mạnh sức mạnh thiêng liêng của người chăn cừu nhân từ, họ đã sử dụng các đặc điểm của Thần Apollo để tạo nên khuôn mặt trẻ trung của ông.

Là Thần mặt trời, Apollo đã trở thành mối liên kết hữu hiệu để người dân La Mã hiểu Chúa Kitô là Ánh sáng của Thế giới. Hình ảnh này cũng trở thành một điểm đi vào trong Kinh Thánh vì nó ám chỉ đến những đoạn mô tả cả sự hiện thân của Chúa cũng như việc Ngài bị đóng đinh và phục sinh.

Cừu và Dê

Một trong những hình ảnh có sớm nhất được vẽ vào khoảng năm 250-275 trong hầm mộ của Christian ở Rome, đã được bổ sung hình ảnh Cơ đốc giáo độc đáo, người chăn cừu không phải vác con cừu ngoan ngoãn trên vai mà lại là một con dê.

Satyrs, theo thần thoại Hy Lạp là nhân vật nửa người nửa dê đại diện cho sự ham muốn vô độ và luôn say xỉn. Chúa Giêsu đã nói về sự phán xét tách cừu và dê. Sinh vật đầy mùi và đáng ghét này đã tìm thấy một người bảo vệ chúng trong “Người chăn cừu tốt bụng”, là người chuyên giúp những người bị lạc lối do các nhược điểm của họ. Ông đã mang đến hy vọng cho những người đã mất cũng như các tín hữu.

Một trong những hình ảnh đại diện sớm nhất về "Người chăn cừu tốt bụng" với Chúa Kitô cõng một con dê trên vai, được tạo vào khoảng năm 250–275, bởi một nghệ sĩ vô danh, trong Hầm mộ Priscilla ở Rome. (Phạm vi công cộng)

Điều tốt, cái đúng và nét đẹp

“Người chăn cừu tốt bụng” không bao giờ được coi là một hình ảnh của sự buộc tội hoặc có lỗi, cũng không phải là một sự tố cáo các niềm tin và thực hành ngoại giáo, nó mang ý nghĩa của hòa bình. Nó gợi lên chất thơ mục vụ, được người La Mã yêu thích, ca ngợi cuộc sống mộc mạc và giản dị của đất nước.

Virgil là nhà thơ nổi tiếng nhất của người La Mã, ông đã nắm bắt được trí tưởng tượng về một đế chế bằng những trải nghiệm bình dị và thần bí được những người chăn cừu kể lại giữa đám đông trong cuốn “Eclogues” được yêu thích của ông. Thể loại này phát triển mạnh mẽ và lan rộng sang nghệ thuật thị giác, như được thấy trong các bức phù điêu mục vụ từ thế kỷ thứ nhất trong căn nhà của Livia, vợ của Hoàng đế Augustus, ở La Mã.

“Người chăn cừu tốt bụng” biến mất khi Đế chế Byzantine giành được ảnh hưởng trên các lãnh thổ La Mã cũ, nhưng ký ức của nó vẫn còn tồn tại trong truyền thống Công giáo ngày nay. Mỗi năm vào ngày 29/06, Lễ trọng thể các Thánh Peter và Paul ở Rome, các tổng giám mục mới sẽ được tặng một chiếc áo len trắng, choàng qua vai họ. Chiếc áo này tượng trưng cho cho các nhiệm vụ mà họ phải gánh vác để giúp đỡ cho Giáo hoàng trong việc cứu rỗi các linh hồn.

Vào giai đoạn cuối của đế chế La Mã, những điều xấu xa xuất hiện — chiến tranh lan tràn, bệnh tật, nghèo đói và sự tàn ác — nhưng các tín đồ Cơ đốc giáo đã chọn vượt lên trên sự bẩn thỉu và tội ác ở khắp nơi. Họ gọi “người chăn cừu” của họ là “kalos”, một từ tiếng Hy Lạp không chỉ có nghĩa là “tốt” mà còn là “thật” và “đẹp”. Lời kêu gọi đến cái đẹp đó có thể được mô tả như là nhiệm vụ của nghệ thuật Cơ đốc giáo trong nhiều thế kỷ phải tuân theo. Bất kể hoàn cảnh của họ có tàn khốc đến đâu, “Người chăn cừu tốt bụng” đã hướng những người theo ông về phía trước và cố gắng mang lại hy vọng và hòa bình trong một thời đại đầy biến động, một thời đại không khác nhiều so với thời đại của chúng ta.

Du Du
Theo The Epoch Times