Mật ong không chỉ tạo thêm vị ngọt cho đồ ăn, thức uống mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Đặc biệt, mật ong Manuka nổi bật nhờ đặc tính kháng khuẩn và chống viêm mạnh mẽ.
Mật ong Manuka chủ yếu được tìm thấy ở New Zealand và Úc, nơi những con ong thu thập mật hoa từ cây Manuka để tạo ra loại mật ong đặc biệt này. Người dân bản địa ở những vùng này có truyền thống sử dụng cây Manuka để giảm đau, hạ sốt, chống viêm và khử trùng. Sau này, người Châu Âu mang mật ong Manuka về và biến nó trở thành một nguồn nguyên liệu quan trọng để sản xuất mật ong.
Điều gì khiến mật ong Manuka khác biệt với các loại mật ong khác?
Trong một cuộc phỏng vấn với The Epoch Times, bà Dee Carter, giáo sư từ Trường Khoa học Đời sống và Môi trường tại Đại học Sydney, cho biết: “Hiện tại tình trạng kháng kháng sinh đã trở thành một vấn đề lớn. Nhiều vi khuẩn phát triển khả năng đề kháng thực sự cực đoan. Tuy nhiên, chúng không có khả năng kháng lại mật ong”.
Đáng chú ý, mật ong Manuka thể hiện mức độ kháng khuẩn cao hơn so với các loại mật ong khác.
Đặc tính kháng khuẩn của mật ong có được là nhờ:
- Áp suất thẩm thấu cao, có thể tiêu diệt vi khuẩn;
- Độ pH thấp, không thuận lợi cho sự sống của hầu hết các vi khuẩn;
- Sự hiện diện của hydro peroxide, có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn.
Hydrogen peroxide có thể phá vỡ màng tế bào và DNA của vi khuẩn, khiến nó có hiệu quả cao trong việc giảm sự phát triển của vi khuẩn.
Enzyme glucose oxidase, được tìm thấy tự nhiên trong ong, đóng một vai trò quan trọng trong việc sản xuất hydro peroxide trong mật ong.
Mật ong cũng chứa một loại enzyme khác gọi là catalase, có nguồn gốc từ thực vật. Catalase có thể phá vỡ hydrogen peroxide, do đó làm giảm tác dụng kháng khuẩn của mật ong. Đặc tính kháng khuẩn của mật ong chủ yếu phụ thuộc vào số lượng và tỷ lệ của hai loại enzym này.
Ngoài ra, hoạt tính kháng khuẩn của mật ong có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố, chẳng hạn như điều kiện địa lý và khí hậu, nguồn hoa, điều kiện thuộc địa cũng như điều kiện bảo quản và chế biến mật ong. Ngoài ra, việc kích hoạt các đặc tính kháng khuẩn của nó cần phải thêm nước, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất hydro peroxide.
Không giống như hầu hết các loại mật ong dựa vào hydro peroxide để có đặc tính kháng khuẩn, mật ong Manuka sở hữu một hợp chất độc đáo có nguồn gốc từ cây Manuka gọi là methylglyoxal (MGO). Hợp chất này phát huy đặc tính kháng khuẩn một cách độc lập và không bị ảnh hưởng bởi quá trình tiêu hóa.
Bà Nural Cokcetin, một nhà nghiên cứu tại Viện Vi sinh vật và Nhiễm trùng Úc thuộc Khoa Khoa học tại Đại học Công nghệ Sydney, cho biết: “MGO dường như chỉ dành riêng cho mật ong Manuka”.
Lưu trữ mật ong trong môi trường nhiệt độ cao hoặc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời có thể dẫn đến sự phân hủy của các enzyme, làm giảm khả năng sản xuất hydro peroxide của mật ong. Ngược lại, MGO ổn định hơn và ít bị ảnh hưởng bởi ánh sáng cũng như nhiệt độ.
Bà Cokcetin cho biết: “Và đó là lý do tại sao mọi người nghĩ rằng mật ong Manuka là tốt nhất”.
Khả năng kháng khuẩn của mật ong Manuka: Mạnh gấp 100 lần so với các loại mật ong khác
Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Quốc tế về Nha khoa Nhi lâm sàng vào năm 2018 chỉ ra rằng, do hàm lượng MGO cao, mật ong Manuka có thể thể hiện hoạt tính kháng khuẩn mạnh hơn 100 lần so với mật ong thông thường.
MGO thể hiện tác dụng kháng khuẩn mạnh ngay cả ở nồng độ rất thấp. Nó làm gián đoạn quá trình phân chia tế bào, kìm hãm sự phát triển và đặc biệt gây ra sự phân hủy DNA của vi khuẩn.
Nồng độ ức chế tối thiểu (MIC) là một thông số được sử dụng để đánh giá hiệu quả kháng khuẩn của mật ong, cho biết nồng độ thấp nhất cần thiết để ức chế sự phát triển của vi sinh vật. Mật ong Manuka có giá trị MIC chỉ 1% đối với vi khuẩn cụ thể, cho thấy tác dụng ức chế mạnh hơn đáng kể so với các loại khác, chẳng hạn như mật ong cỏ ba lá hoặc mật ong keo, với giá trị MIC từ 25 đến 50%.
Một nghiên cứu đánh giá vào năm 2016 được công bố trên Frontiers in Microbiology chỉ ra rằng mật ong Manuka thể hiện tác dụng ức chế đáng kể đối với tất cả các mầm bệnh vi khuẩn đã được thử nghiệm, bao gồm cả vi khuẩn đa kháng thuốc, thường được gọi là siêu vi khuẩn, trong các thí nghiệm in vitro.
Ngoài việc ức chế vi khuẩn có hại, nó có thể thúc đẩy hiệu quả sự phát triển của vi khuẩn có lợi.
Bà Carter cho biết: “Điều này thực sự thú vị vì methylglyoxal khá độc đối với bất kỳ tế bào nào, nhưng khi nó có trong mật ong, nó dường như không độc đối với tế bào người. Nó dường như giết chết tế bào vi khuẩn mà không làm tổn thương tế bào người”.
Cải thiện khả năng chữa lành vết thương, loét dạ dày và đau họng
Mật ong Manuka hiện được sử dụng rộng rãi để sản xuất băng và thuốc mỡ nhằm điều trị các tình trạng khác nhau, bao gồm vết thương do tiểu đường, loét tĩnh mạch, bỏng, mụn trứng cá, bệnh chàm và bệnh vẩy nến.
Ngoài ra, mật ong Manuka có thể ức chế H. pylori, vi khuẩn gây loét dạ dày và được sử dụng để điều trị viêm dạ dày ruột do vi khuẩn. Hơn nữa, mật ong Manuka thể hiện đặc tính kháng khuẩn chống lại nhiều loại vi khuẩn đường miệng, mang lại tác dụng diệt khuẩn tương đương với tác dụng của nước súc miệng kháng khuẩn.
“Nếu bạn đang sử dụng mật ong Manuka vì bị đau họng… hãy hòa mật ong vào một ít nước ấm - không phải nước sôi, mà là nước ấm - sau đó uống rất chậm hoặc dùng nó để súc miệng cho cổ họng,” bà Cokcetin gợi ý. Điều này cho phép các thành phần kháng khuẩn trong mật ong tiếp xúc với khu vực bị nhiễm bệnh, từ đó tiêu diệt vi khuẩn.
Đặc tính chống viêm mạnh mẽ của mật ong Manuka
Màu sắc của mật ong cho thấy sự khác biệt về thành phần của nó. Mật ong Manuka, một loại mật ong có màu sẫm, chứa nhiều hợp chất phenolic góp phần vào hoạt động chống viêm và chống oxy hóa.
Hàm lượng phenolic của mật ong Manuka đạt 900 mg/kg. Trong trường hợp ho nặng, khi cổ họng bị viêm và ngứa, sưng đau, “mật ong Manuka có vẻ hiệu quả hơn một chút so với các loại mật ong khác”, bà Cokcetin cho biết.
Ngoài ra, các nghiên cứu trên động vật đã chứng minh rằng mật ong Manuka có thể ngăn ngừa và điều trị viêm loét đại tràng.
Các nghiên cứu khác hiện đang xem xét hiệu quả của việc kết hợp mật ong Manuka với các loại thuốc hóa trị để điều trị ung thư.
Mẹo chọn mật ong Manuka
Bà Carter cảnh báo: “Điều quan trọng cần nhớ là không phải tất cả mật ong Manuka đều giống nhau. Chỉ mật ong có nguồn gốc từ một số loài cây Manuka nhất định mới có các đặc tính mong muốn, trong khi một số sản phẩm mật ong Manuka có sẵn trên thị trường không nhất thiết sẽ chứa MGO”.
Bà Carter giải thích rằng, một số loài cây Manuka tạo ra các hợp chất hóa học có hàm lượng cao đặc biệt, có thể chuyển đổi thành MGO.
Bạn có thể đánh giá hàm lượng MGO trong mật ong Manuka bằng cách kiểm tra nhãn trên bao bì.
Unique Manuka Factor (UMF) là một hệ thống phân loại mật ong Manuka được sản xuất tại New Zealand. Nó cung cấp một đánh giá toàn diện về MGO và các hợp chất khác, cũng như chất lượng tổng thể của mật ong.
Bà Carter khuyên bạn nên chọn một sản phẩm có xếp hạng UMF từ 10 trở lên để tận dụng đầy đủ các lợi ích tích cực do mật ong Manuka mang lại.
Trong khi đó, bà Cokcetin gợi ý sử dụng mật ong Manuka với hàm lượng MGO lớn hơn 250 mg/kg để giảm đau họng, nó cũng cho thấy mức độ hoạt tính sinh học cao hơn. Có thể cân nhắc các sản phẩm có hàm lượng MGO dưới 250 mg/kg để bổ sung dinh dưỡng.
Bà Cokcetin cho biết: “Chúng tôi không muốn đề xuất [tiêu thụ mật ong quá nhiều, có thể dẫn đến] lượng đường quá cao, vượt quá những lợi ích mà mật ong có thể mang lại”. Theo bà, lượng mật ong dùng hàng ngày không quá 15-20g, gần tương đương với một thìa canh.
Đối với những người lo lắng về lượng đường trong máu hoặc những người mắc bệnh tiểu đường và có ý định sử dụng mật ong thay thế cho đường bổ sung, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định lượng thích hợp.
Theo Flora Zhao từ The Epoch Times
Chấn Hưng biên dịch
Flora Zhao là một phóng viên viết về các chủ đề liên quan đến sức khỏe của The Epoch Times, tập trung vào bệnh ung thư và các bệnh mãn tính khác. Trước đây, cô là biên tập viên cho các tạp chí khoa học xã hội.
