Trước những đồn đoán trái chiều, Tổng thống mới đắc cử của Argentina đã nhắc lại quyết tâm đóng cửa ngân hàng trung ương. Thay vì đồng peso Argentina, người dân nước này có thể sẽ chuyển sang sử dụng đồng USD.
Tổng thống mới đắc cử của Argentina Javier Milei đã đặt ra một kế hoạch đầy tham vọng, thứ đã giúp ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử gần đây. Nó bao gồm cam kết bãi bỏ ngân hàng trung ương của đất nước và chuyển sang sử dụng đồng USD.
Bất chấp những đồn đoán về một sự thay đổi tiềm năng theo hướng hoạch định chính sách ôn hòa hơn trước lễ nhậm chức, ông Milei đã nhắc lại quyết tâm đóng cửa ngân hàng trung ương, gọi điều đó là “không thể thương lượng”.
Với việc Argentina hiện đang chuẩn bị cho khả năng trở thành một quốc gia không có ngân hàng trung ương và chuyển sang sử dụng đồng USD từ đồng ARS (đồng peso Argentina), nhiều nhà kinh tế đang thảo luận liệu các biện pháp này có giúp hồi sinh nền kinh tế của nước này hay không.
Ông Daniel Lacalle, nhà kinh tế trưởng của công ty đầu tư Tressis có trụ sở tại Madrid và là cộng tác viên của The Epoch Times, cho biết: “Điều đó hoàn toàn khả thi”.
Việc phá bỏ ngân hàng trung ương và từ bỏ một đồng tiền có vẻ là một động thái chính sách công không chính thống. Tuy nhiên, ông Lacalle nói với The Epoch Times rằng công chúng đã chuẩn bị cho sự thay đổi vì các hộ gia đình vốn đã từ chối sử dụng đồng ARS.
Ông nói: “Trước tiên, chúng ta cần hiểu rằng đồng peso của Argentina là một thất bại. Đó là loại tiền tệ mà người dân Argentina không chấp nhận”. Ông cho biết thêm rằng họ tiết kiệm, sản xuất và thực hiện các giao dịch quan trọng bằng USD.
Trong khi tổng thống mới đắc cử không nhận được đủ sự ủng hộ trong Quốc hội hoặc các thống đốc tỉnh, nhà kinh tế học Peter St. Onge của Heritage Foundation cho biết USD hóa đã trở thành một “khái niệm tương đối phổ biến”.
Ông nói với The Epoch Times: “Nếu họ cũng có thể chuyển sang đồng USD, tôi nghĩ mọi chuyện sẽ không tệ đến thế”. “Bạn có thể sẽ thấy một kết quả ít nhiều giống như Ecuador đã đạt được, hoặc có thể là El Salvador, nơi cũng có một tổng thống theo chủ nghĩa dân túy phù hợp vào thời điểm này”.
“Vì vậy, nó chắc chắn có thể là một sự cải thiện to lớn đối với người dân Argentina”.
-
- Anh Juan Pina đếm số tiền cần thiết để trả 90.000 peso Argentina tiền thuê căn hộ của mình ở Buenos Aires, Argentina, vào ngày 1/9/2023. (Ảnh: Tomas Cuesta/Getty Images)
Điều này đã xảy ra trước đây
Việc loại bỏ đồng tiền để sử dụng USD ở cấp quốc gia cũng không phải là chưa từng có.
Năm 1999, trước khi sử dụng đồng EUR, Montenegro đã thực hiện USD hóa. Vào tháng 1/2000, Ecuador trở thành nền kinh tế được USD hoá. Năm 2001, đồng USD trở thành đồng tiền hợp pháp ở El Salvador. Hai mươi năm sau, nước này cũng chấp nhận Bitcoin làm phương tiện thanh toán hợp pháp. Sau khi đối mặt với siêu lạm phát, Zimbabwe đã biến đồng bạc xanh thành tiền tệ chính của quốc gia châu Phi này, mặc dù chính phủ gần đây đã công bố kế hoạch loại bỏ đồng USD vào năm 2025.
Nhưng còn các ngân hàng trung ương thì sao? Việc bãi bỏ các ngân hàng trung ương không phải là điều phổ biến trong thế giới hậu Bretton Woods. Tuy nhiên, nhiều nước đang phát triển, ngoại trừ Mỹ Latinh, không có ngân hàng trung ương cho đến những năm 1950 và 1960.
-
- Một người đàn ông đi bộ trước Ngân hàng Trung ương Argentina ở Buenos Aires, Argentina, vào ngày 28/10/2019. (Ảnh: Marcos Brindicci/Getty Images)
Đối với những quốc gia nơi các ngân hàng trung ương vắng mặt, môi trường ngân hàng tự do xuất hiện. Các ngân hàng thương mại được chính phủ cấp đặc quyền độc quyền trong việc phát hành giấy ghi nợ. Ở những nơi khác, có các tổ chức tiền tệ được chính phủ giám sát. Các nhà kinh tế cho rằng những loại hệ thống tiền tệ này, trong đó chính phủ bị hạn chế, đã tạo ra kết quả tốt, chủ yếu dưới dạng lạm phát thấp.
Hơn nữa, khả năng tiếp cận máy in tiền của các chính trị gia bị hạn chế do sự kiểm soát của khu vực tư nhân đối với tiền trong lưu thông hoặc các quy định nghiêm ngặt xung quanh việc quản lý chính sách tiền tệ.
Một số nhà quan sát đã đặt câu hỏi về việc Argentina sẽ tham gia vào cộng đồng quốc tế như thế nào vì các ngân hàng trung ương khác sẽ không còn đối tác để tương tác trong tương lai.
Ông Lacalle lưu ý rằng, đó không phải là vấn đề vì các quốc gia trên toàn thế giới đã tạo ra và duy trì một “hành lang đô la hóa”, do đó, việc tạo ra thanh khoản từ các nguồn bên trong và bên ngoài sẽ là một công việc đơn giản. Ông nói, những nỗ lực về chính sách tiền tệ của ông Milei là nhằm ổn định và hạn chế “sự hoang phí trong chi tiêu của chính phủ”.
Ông St. Onge hưởng ứng quan điểm này, giải thích rằng một khi các quốc gia có đồng USD, họ không cần những hệ thống khác.
Ông nói: “Đối với nhiều mối liên hệ hiện tại giữa các ngân hàng trung ương, họ ít nhiều đang cố gắng hỗ trợ lẫn nhau”. “Có một hệ thống gần như là cartel [hợp tác hợp tác để kiểm soát tình hình và thị trường] giữa các ngân hàng trung ương trên thế giới”.
-
- Một nhân viên ngân hàng nạp USD vào máy rút tiền tự động ở San Salvador, El Salvador, vào ngày 1/1/2001, khi đồng USD trở thành loại tiền tệ hợp pháp ở nước này. (Ảnh: YURI CORTEZ / AFP qua Getty Images)
USD hóa vào năm 2024
Đã có một số lo ngại về tốc độ thực hiện các cải cách của chính phủ Milei.
Bất chấp kỳ vọng về một quá trình được tăng tốc, đây có thể là một chiến dịch kéo dài vì chính phủ sẽ cần USD hoá tiền gửi ngân hàng, tiền tệ đang lưu hành và các khoản nợ của ngân hàng trung ương. Nhưng sáng kiến này bắt đầu càng sớm thì càng tốt cho nền kinh tế và triển vọng tăng trưởng, ông Nicolás Cachanosky, đồng tác giả của bài nghiên cứu "Đô la hóa: Giải pháp cho Argentina", cho biết.
Ông cho rằng USD hóa có thể đạt được vào năm 2024 mà không làm hạn chế tăng trưởng.
Ông Cachanosky tin rằng USD hóa đóng vai trò như một biện pháp khắc phục nhanh chóng cuộc khủng hoảng lạm phát, đồng thời nói thêm rằng Argentina có thể phải đối mặt với tổn thất lớn nếu xảy ra một cuộc khủng hoảng đồng tiền hoặc khủng hoảng tiền tệ mới. Ông cảnh báo rằng biện pháp này không đảm bảo rằng tình trạng USD hóa sẽ ngăn chặn tình trạng vỡ nợ, dẫn đến những cải cách tài chính toàn diện hoặc dẫn đến việc điều hành hiệu quả. Nhưng đó là cách Argentina có thể đối phó với lạm phát.
Ông nói với Bloomberg Línea: “Nó hoạt động tốt như nhau với cả chính phủ có năng lực và [chính phủ] kém hiệu quả, đó chính xác là những gì Argentina cần ngày nay”.
-
- Những người phụ nữ đi ngang qua hình ảnh tờ 100 USD ở Buenos Aires, Argentina, vào ngày 14/8/2023, một ngày sau cuộc bầu cử sơ bộ ở Argentina. Ông Javier Milei đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vòng hai và sẽ nhậm chức vào ngày 10/12. (Ảnh: LUIS ROBAYO/AFP qua Getty Images)
Trong khi đó, gần đây viết cho Viện Nghiên cứu Kinh tế Mỹ, ông Cachanosky nói rằng việc USD hóa Argentina “chưa bao giờ rẻ hơn” như hiện nay.
Ông viết: “Việc USD hóa chính thức phần lớn sẽ chính thức hóa việc USD hóa không chính thức đã xảy ra”.
Đối với những người chỉ trích USD hóa, họ nên lo lắng hơn về các đề xuất khác nhằm vực dậy đồng ARS, những nỗ lực "có thể sẽ đòi hỏi nhiều USD hơn là [quá trình] USD hóa", ông nói.
“Nếu Argentina thiếu nguồn lực để USD hóa, chắc chắn nước này không có đủ phương tiện để giải cứu đồng peso”.
Chuyến thăm Mỹ của ông Milei có thể là một thời khắc quan trọng trong những ngày đầu lãnh đạo của phe tự do. Tổng thống mới đắc cử dự kiến sẽ gặp các quan chức của chính quyền Mỹ, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới trong chuyến công du bắt đầu vào ngày 26/11. Với hàng chục tỷ USD đến hạn, ông Milei và nhóm của ông ấy có thể cần phải đàm phán các thỏa thuận mới.
Argentina là quốc gia mắc nợ lớn nhất của IMF, với khoản nợ vào khoảng 46 tỷ USD.
Những thách thức
Ông St. Onge nói với The Epoch Times: “Lý do lớn khiến ông ấy thắng là do lạm phát ngoài tầm kiểm soát”.
Tuy nhiên, một trở ngại có thể là thách thức đối với ông Milei là chi tiêu của chính phủ, mặc dù đây là động lực gây ra lạm phát.
Ở Argentina, 30% dân số làm việc cho chính phủ và 30% khác là người nhận phúc lợi, điều này có thể khiến công chúng khó nhận ra mối liên hệ giữa lạm phát và chi tiêu, ông nói.
-
- Người dân tìm kiếm thực phẩm còn tốt trong thùng rác ở Buenos Aires, Argentina, vào ngày 9/6/2023. Tỷ lệ lạm phát chính thức tính theo năm của Argentina hiện ở mức khoảng 140%. (Ảnh: LUIS ROBAYO/AFP qua Getty Images)
Ông St. Onge nói: “Không nhóm nào trong số đó muốn cắt giảm chi tiêu của chính phủ, vốn là nguyên nhân gây ra lạm phát ngay từ đầu”. “Điều đáng kinh ngạc là ông ấy đã giành chiến thắng với 60% dân số, những người rõ ràng được khuyến khích để duy trì hệ thống hoạt động và ông ấy đã nỗ lực để thực sự giành chiến thắng trong một cuộc bầu cử”.
Ông Milei chuẩn bị nhậm chức tổng thống Argentina vào ngày 10/12. Những người chỉ trích ông mô tả kế hoạch của ông là một tầm nhìn kinh tế cực đoan có thể xung đột với thực tế chính trị phức tạp của đất nước.
Theo báo cáo gần đây của Fitch Ratings, ông Milei sẽ nhậm chức trong bối cảnh “khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng”.
Báo cáo cho biết: “Các kế hoạch chính sách chi tiết vẫn chưa xuất hiện, nhưng do xuất phát điểm kinh tế vĩ mô cực kỳ nghiêm trọng và những thách thức về khả năng quản lý, chúng tôi cho rằng một sự kiện vỡ nợ nào đó có thể xảy ra trong những năm tới, như được phản ánh trong xếp hạng quốc gia ‘CC’ của chúng tôi”.
Kế hoạch bị trì hoãn?
Văn phòng của ông Milei xác nhận rằng ông sẽ thực hiện cam kết đặc biệt trong chiến dịch tranh cử của mình là đóng cửa ngân hàng trung ương, đồng thời nêu rõ đây là "vấn đề không thể thương lượng".
Tuyên bố ngày 24/11 được đăng lên X đã phản hồi lại "những tin đồn sai trái" rằng nhà kinh tế học theo chủ nghĩa tự do đang thành lập một Nội các ôn hòa hơn so với dự đoán ban đầu.
-
- Tổng thống Argentina Alberto Fernandez (trái) và tổng thống mới đắc cử Javier Milei chụp ảnh trong cuộc họp tại dinh thự Olivos của chính phủ, ở Buenos Aires, Argentina, vào ngày 21/11/2023. (Ảnh: Maria Eugenia Cerutti/Presidencia Argentina qua Getty Images )
Tuần trước, Bloomberg đã giáng một đòn mạnh vào nỗ lực cải cách của ông Milei sau khi đưa tin rằng “các đề xuất tranh cử táo bạo nhất… ít nhất dường như đang bị trì hoãn trong hiện tại trong bối cảnh xáo trộn nhân sự”.
Các nhà phân tích cho rằng ông Milei có thể hướng tới các chính sách ôn hòa hơn trước lễ nhậm chức. Ông Carlos Rodriguez, một cố vấn diều hâu cho chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Milei, xác nhận trên mạng xã hội rằng ông sẽ ra đi. Ngoài ra, ông Emilio Ocampo, một người ủng hộ đồng USD, không còn được dự đoán sẽ trở thành người đứng đầu ngân hàng trung ương một khi ông Milei nhậm chức.
Ông Milei, người đã tuyên bố rằng ông không có ý định thực hiện "chủ nghĩa tiệm tiến" [tiến hành các thay đổi một cách từ từ], đã cố gắng xoa dịu phản ứng về những thông tin này. Ngoài tuyên bố rằng việc loại bỏ ngân hàng trung ương là không thể thương lượng, ông Milei nói rằng ông có kế hoạch đưa ra một gói cải cách khổng lồ để ổn định nền kinh tế vào ngày 11/12, một ngày sau khi ông nhậm chức.
Phát biểu trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình với LN+ TV, ông Milei nói rằng việc giải quyết “các vấn đề của ngân hàng trung ương càng sớm càng tốt” bằng cách “ngăn chặn việc tạo ra tiền”, thứ đã tạo ra lạm phát hiện đang tàn phá Argentina, là điều “khẩn cấp”.
Ông nói: “Hiện nay, ưu tiên của tôi là tránh siêu lạm phát”.
Tỷ lệ lạm phát chính thức tính theo năm của Argentina là khoảng 140%. Quốc gia Nam Mỹ này đang phải đối mặt với nhiều đợt siêu lạm phát trong 30 năm qua. Đồng ARS gần đây đã chạm mức thấp kỷ lục hơn 1.000 ARS đổi một USD. Khoảng cách giữa đồng tiền quốc gia và giá trị tỷ giá hối đoái chính thức do chính phủ kiểm soát là khoảng 200%.
Nhà lãnh đạo mới được bầu cũng phải đối mặt với suy thoái kinh tế khi các nhà kinh tế dự báo rằng nền kinh tế lớn thứ ba Mỹ Latinh sẽ suy giảm gần 3% vào năm tới.
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch
