Bình luận: Chính sách về Trung Quốc của ông Biden đang gây nhầm lẫn, thiếu hiệu quả trên thực tế

Chính quyền ông Biden đã mất cả năm để nêu rõ chính sách Trung Quốc của mình trong khi Nhà Trắng tiếp tục trung thành với chính sách ông Trump đề ra và đã nhận được sự ủng hộ của lưỡng đảng. Chính sách này đã được đưa tin gần đây sau chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và khiến ĐCSTQ tăng cường các hoạt động quân sự để đáp trả.

Gần đây, Đạo luật Khoa học và CHIPS trị giá 280 tỷ USD đã được thông qua. Đây là một đạo luật nhằm giúp Hoa Kỳ cạnh tranh với Trung Quốc, tuy nhiên, khi vừa mới bắt đầu, đã bị một số đảng viên Cộng hòa chỉ trích vì không đạt được mục đích đó. Đạo luật này được cho là đã mở rộng hơn nữa cách tiếp cận giám sát của chính quyền Trung Quốc.

Thời báo The Epoch Times đã nói chuyện với các nhà phân tích chính sách đối ngoại liên kết với các tổ chức ở nhiều nơi khác nhau trên thế giới, bao gồm cả những người từ các nước đồng minh của Hoa Kỳ và tìm thấy nhiều ý kiến ​​về chính sách Trung Quốc của chính quyền, với tất cả mọi người chỉ đồng ý ở một điểm rằng: cách tiếp cận của ông Biden là sự tiếp nối của chính sách của ông Trump.

Các nhà phân tích thể hiện sự lo ngại khi cho biết chính sách này cần được thể hiện bằng hành động để đạt được sự phù hợp, chỉ ra các nghiên cứu điển hình về ảnh hưởng xấu của chế độ Trung Quốc trong các lĩnh vực chuyên môn của họ.

Chính sách Trung Quốc của ông Biden được định nghĩa trong ba từ: “đầu tư, liên kết, cạnh tranh”, được thể hiện trong bài phát biểu được chờ đợi từ lâu của Ngoại trưởng Antony Blinken tại Đại học George Washington ở Washington vào ngày 26/05.

Đầu tư, theo Ngoại trưởng Antony Blinken, đề cập đến việc đầu tư vào các nền tảng sức mạnh ở sân nhà - “khả năng cạnh tranh của chúng tôi, sự đổi mới của chúng tôi, nền dân chủ của chúng tôi”. Liên kết được đề cập đến việc gắn kết các nỗ lực của chính quyền với mạng lưới các đồng minh và đối tác toàn cầu của Hoa Kỳ nhằm chống lại sự hung hăng ngày càng tăng của Trung Quốc.

“Và khai thác hai tài sản quan trọng này, chúng ta sẽ cạnh tranh với Trung Quốc để bảo vệ lợi ích của mình và xây dựng tầm nhìn cho tương lai”, ông Blinken nói trong một bài phát biểu được coi là chiến lược lớn của chính quyền đối với chế độ Trung Quốc.

Bài phát biểu được chờ đợi nhiều vì nó được đưa ra sau một năm im lặng. Trong thời gian đó, chính quyền ông Biden chỉ đơn giản là tiếp tục với chính sách Trung Quốc của chính quyền ông Trump, bao gồm các mức thuế mà ông Trump đưa ra để trừng phạt Trung Quốc vì các hành vi thương mại không công bằng, ông Ian Johnson thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại cho biết trong một phân tích được công bố ngay sau bài phát biểu.

“Chính sách về Trung Quốc của chính quyền ông Biden là sự tiếp nối, ở hầu hết các cấp chính sách của chính quyền từ thời ông Trump — quan điểm trong cơ sở chiến lược của Hoa Kỳ rằng Trung Quốc là một đối thủ và là đối thủ ngang hàng. Điều này yêu cầu Hoa Kỳ cần phải có chiến lược để ngăn điều đó xảy ra”, bà Aparna Pande, một thành viên nghiên cứu tại Viện nghiên cứu Hudson có trụ sở tại Washington nói với The Epoch Times trong một email.

Ông Kurt Campbell, điều phối viên phụ trách các vấn đề Ấn Độ - Thái Bình Dương của Hội đồng An ninh Quốc gia, hồi đầu năm nay cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng chính sách Trung Quốc của ông Biden có sự ủng hộ của lưỡng đảng.

Ông nói: “Các đảng viên Dân chủ và Cộng hòa đã làm việc hiệu quả hơn về Trung Quốc và Thái Bình Dương so với bất kỳ chính sách đối ngoại hoặc vấn đề an ninh quốc gia nào khác".

Một cuộc khảo sát dư luận vào tháng 12/2021 của Hội đồng các vấn đề toàn cầu Chicago cho thấy đảng Cộng hòa nhìn chung có quan điểm mạnh mẽ hơn về mối đe dọa do chế độ Trung Quốc gây ra: 42% đảng viên Cộng hòa coi Trung Quốc là kẻ thù so với 17% đảng viên Dân chủ, trong khi 67% đảng viên Cộng hòa coi việc hạn chế ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc là mục tiêu rất quan trọng đối với chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ so với 39% của đảng viên Dân chủ.

Theo ông Grant Newsham, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Diễn đàn Nghiên cứu Chiến lược Nhật Bản, trong 4-5 năm qua, người ta đã nhận thức rõ hơn về “mối đe dọa từ Trung Quốc” đối với Hoa Kỳ.

“Trước đó, bạn thậm chí không thể nói Trung Quốc là đối thủ”, ông Newsham nói với The Epoch Times trong một email.

Ông nói rằng giới thượng lưu quyên góp tiền cho các chính trị gia luôn gọi là “những phát súng ở Washington và họ vẫn đang làm công việc đó”. Ông Newsham cho biết tuyên bố của ông Campbell là một nỗ lực nhằm tạo ấn tượng rằng chính quyền Mỹ và giai cấp thống trị ở nước này hiện đang "nghiêm túc" trong việc đối đầu với chế độ Trung Quốc.

“Thật không may, đó chỉ là một ảo ảnh”, ông Newsham nói.

“Hãy xem xét các cựu Dân biểu và Thượng nghị sĩ và các quan chức [chính phủ Hoa Kỳ] khác (cả Đảng Cộng hòa và Dân chủ) đã đến làm việc cho các công ty Trung Quốc và / hoặc vận động hành lang [chính phủ Hoa Kỳ]”, ông nói thêm.

Cạnh tranh và Hợp tác

Trong khi chính quyền Biden đưa ra chính sách vừa cạnh tranh vừa hợp tác, chẳng hạn như trong biến đổi khí hậu, với chính quyền Trung Quốc, các nhà phân tích đặt câu hỏi liệu cách tiếp cận đó có khả thi hay không.

Ông Ian Hall, quyền giám đốc của Viện Griffith Châu Á có trụ sở tại Brisbane và đồng biên tập của Tạp chí Các vấn đề Quốc tế của Úc, nói với The Epoch Times rằng các cường quốc cạnh tranh khi lợi ích của họ xung đột và hợp tác ở nơi lợi ích hội tụ, ông ấy không chắc Hoa Kỳ và Trung Quốc đã hợp tác ở đâu.

"Tôi không thể nghĩ ra nhiều lĩnh vực mà Mỹ đã hợp tác thành công với Trung Quốc kể từ khi ông Biden lên nắm quyền, phần lớn là do Bắc Kinh không thể hiện sự sẵn sàng thỏa hiệp nhiều", ông Hall nói trong một email.

Ông Rajiv Dogra, một cựu quan chức ngoại giao cấp cao của Ấn Độ và là tác giả của cuốn sách gần đây “War Time” (Thời gian chiến tranh), tin rằng chính sách Trung Quốc của ông Biden trong bối cảnh chế độ Trung Quốc ngày càng hung hăng chỉ là một “giải pháp tạm thời”.

“Chính sách này cho thấy Mỹ không quan tâm đến tham vọng của Trung Quốc và khái niệm 'Trật tự thế giới mới' do Mỹ điều chỉnh. Mỹ cũng không quan tâm đến mong muốn của Trung Quốc trong việc thay thế Mỹ làm trọng tài cuối cùng của các vấn đề toàn cầu”, ông Dogra nói với The Epoch Times trong một email.

Trong bài phát biểu của mình tại Đại học George Washington, ông Blinken cũng đảm bảo với chế độ Trung Quốc rằng họ không tìm cách thay đổi hệ thống quản trị và Hoa Kỳ không muốn ngăn Trung Quốc đóng vai trò là một “cường quốc lớn”.

Về mặt kết quả ròng, theo ông Newsham, đây là một chính sách làm Trung Quốc bối rối.

“Nó [chính sách] dường như không được suy nghĩ thấu đáo và đôi khi không rõ ràng liệu Chính quyền Biden có ý định đứng lên chống lại Trung Quốc và khẳng định lợi ích của Hoa Kỳ hay cố gắng giải quyết các khiếu nại của CHND Trung Hoa — hoặc thậm chí đoán trước được sự phản đối của Trung Quốc và ứng phó trước”, ông Newsham nói, đề cập đến từ viết tắt của tên chính thức của chế độ, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Hoa Kỳ và Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) không thể hợp tác và cạnh tranh cùng một lúc vì ĐCSTQ muốn thống trị, “nếu không muốn nói là hủy diệt” Hoa Kỳ và các nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng đã thể hiện rõ về điểm này, theo ông Newsham.

“Bạn thực sự không thể làm cả hai cùng một lúc và như nhau. Hãy thử nó và bạn sẽ trông bối rối — và sự nhầm lẫn đồng nghĩa với sự yếu đuối”, ông nói. “Tại một thời điểm nào đó, người ta hy vọng Nhóm Biden tỉnh dậy – và nhận ra rằng Hoa Kỳ đang chiến đấu vì sự sống của mình”.

Trong bức ảnh do Tân Hoa Xã công bố, Thủ tướng Quần đảo Solomon Manasseh Sogavare, bên phải, khóa tay với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đến thăm tại Honiara, Quần đảo Solomon, vào ngày 26/05/2022. (Xinhua qua AP, File)

Chính sách kéo ở Thái Bình Dương

Những nỗ lực của Washington trong việc xây dựng quan hệ đối tác khu vực nhằm chống lại chế độ này cũng đang được giám sát chặt chẽ.

Các chuyên gia về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương cho biết chính sách này vẫn còn lâu mới có hiệu lực ở các quốc đảo Thái Bình Dương, nơi ảnh hưởng của Trung Quốc đang gia tăng nhanh chóng.

Bà Cleo Pascal, một thành viên cấp cao không thường trú tại Ấn Độ-Thái Bình Dương tại Tổ chức Bảo vệ các nền dân chủ có trụ sở tại Washington, bày tỏ lo ngại rằng các nỗ lực của chính quyền không được thực hiện ở các đảo Thái Bình Dương.

“Nhà Trắng đã thông báo ý định mở các đại sứ quán mới trong khu vực. Tuy nhiên, những đại sứ quán ở đó thường không có đầy đủ nhân viên”, bà Pascal nói với The Epoch Times.

Chính quyền Biden hồi tháng 2 thông báo sẽ mở một đại sứ quán mới ở quần đảo Solomon, nơi mà chính quyền hiện tại là đồng minh mạnh mẽ của chế độ Trung Quốc.

Quần đảo Solomon đã chuyển công nhận ngoại giao từ Đài Loan sang chế độ Trung Quốc vào tháng 09/2019 và vào tháng 4 đã ký một thỏa thuận an ninh với ĐCSTQ. Hiệp ước đã làm dấy lên cảnh báo từ Washington và các đồng minh trong khu vực, những người cho rằng nó có thể mở đường cho quân đội và vũ khí của Trung Quốc đóng tại Quốc đảo Thái Bình Dương, mở rộng phạm vi quân sự của chế độ ở Nam Thái Bình Dương.

Hoa Kỳ đã đóng cửa đại sứ quán của mình ở quần đảo Solomon vào năm 1993, và quốc gia này hiện được bao phủ bởi đại sứ quán Hoa Kỳ từ nước láng giềng Papua New Guinea (PNG).

“Nhưng hiện tại thậm chí không có Đại sứ tại chức ở PNG. Vì vậy, vào thời điểm tàu ​​tuần duyên Mỹ bị từ chối vào Quần đảo Solomon, thậm chí không có đại sứ của quốc gia được cho là sẽ bảo vệ Solomon”, ôngPascal nói.

“Bạn có thể nói bất cứ điều gì bạn thích về chính sách, nhưng mọi người trong khu vực đang xem xét những gì đang thực sự xảy ra trên thực tế và đánh giá dựa trên điều đó”, bà Pascal, người dẫn đầu dự án của Chatham House có trụ sở tại London, nói thêm “Triển vọng địa chiến lược cho Indo- Thái Bình Dương 2019-2024”.

Vào tháng 5, ông Biden đã khởi động Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương (IPEF), một nhóm thương mại gồm 14 quốc gia bao gồm Australia, Brunei, Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, New Zealand, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

Khuôn khổ đã được quảng cáo là một biện pháp chống lại sức mạnh quân sự và kinh tế của Trung Quốc trong chế độ này, nhưng một số nhà phân tích đặt câu hỏi liệu nó có đáp ứng được những mục tiêu này hay không.

“Người ta thường không rõ những sáng kiến ​​như IPEF và kế hoạch phát triển cơ sở hạ tầng Ấn Độ - Thái Bình Dương được công bố gần đây sẽ thực sự được thực hiện như thế nào. Và dọc theo những dòng này, ai là người thực sự chịu trách nhiệm thiết lập chính sách Trung Quốc của chính quyền và thành công hay thất bại của nó. Tôi thực sự không biết”, ông Newsham nói.

Theo ông Dogra, IPEF đã có một “khởi đầu ấn tượng” nhưng dường như không đạt được kỳ vọng của mình.

“Các nhà phê bình chỉ ra rằng thật sai lầm khi loại Đài Loan khỏi sự kết hợp này. Xét cho cùng, bản thân Trung Quốc có mối quan hệ thương mại sôi động với Đài Loan”, ông Dogra nói.

“Hơn nữa, nếu mục đích tuyên bố của Tổng thống Biden là 'viết ra các quy tắc mới cho nền kinh tế thế kỷ 21', thì làm sao có thể thực hiện được nếu IPEF bị trói buộc vào những do dự trong quá khứ. Thực tế là bóng đen kinh tế của Trung Quốc phủ lên Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương & IPEF là một sự kiện mới xuất hiện. Nếu mục đích là cắt giảm sự hiện diện kinh tế áp đảo của Trung Quốc trong khu vực, thì bản chất là thời gian và tốc độ. Điều đó, thật đáng buồn, vẫn chưa có bằng chứng”, ông nói thêm.

Trong bức ảnh này được phát hành bởi Nhân dân lập pháp Đài Loan, Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi, trái, phát biểu trong cuộc họp với Phó Chủ tịch Ủy ban Lập pháp Thái Kỳ Xương tại Đài Bắc, Đài Loan, Thứ Tư, ngày 03/08/2022. Trung Quốc thông báo hôm thứ Ba, 16/08/2022, đang áp đặt lệnh cấm thị thực và các biện pháp trừng phạt khác đối với một số nhân vật chính trị Đài Loan bao gồm cả bà Thái vì việc họ thúc đẩy nền dân chủ của hòn đảo tự quản độc lập khỏi Bắc Kinh. (Văn phòng Tổng thống Đài Loan qua AP, File)

Chuyến đi Đài Loan của bà Pelosi

Chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đến Đài Loan vào đầu tháng 8 đã dẫn đến một loạt các mối đe dọa quân sự leo thang từ ĐCSTQ, bao gồm cả việc khởi động các cuộc tập trận quân sự trong khu vực chứng kiến ​​11 tên lửa đạn đạo được bắn vào vùng biển gần Đài Loan, trong đó có 5 tên lửa hạ cánh trong vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản .

Ông Zack Cooper, một thành viên cấp cao chuyên về chiến lược của Hoa Kỳ ở châu Á tại Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ có trụ sở tại Washington, coi chuyến đi của bà Pelosi là biểu tượng về bản chất, trái ngược với cách tiếp cận của chính quyền trong việc đối phó với chế độ Bắc Kinh.

“Nhiều người trong Quốc hội dường như ít lo ngại về việc gây ra phản ứng mạnh mẽ của Trung Quốc, đó là lý do tại sao bà Nancy Pelosi và những người khác sẵn sàng thực hiện một số hành động mang tính biểu tượng cao”, ông Cooper nói với The Epoch Times trong một email.

“Trong khi đó, chính quyền đang cố gắng tập trung vào hỗ trợ thực chất cho Đài Loan nhưng cố gắng tránh những thay đổi mang tính biểu tượng hoặc khoa trương mà họ cho là không cần thiết”.

Bà Pande nói rằng chuyến thăm của bà Pelosi đã tạo ra sự ủng hộ cởi mở hơn đối với Đài Loan vì nó không chỉ dẫn đến các chuyến thăm tiếp theo của các thành viên khác của Quốc hội mà thậm chí là các chuyến thăm của các thống đốc bang.

Đối với ông Newsham, chuyến thăm của diễn giả càng làm nổi bật sự bối rối đang tồn tại trong chính quyền Biden về cách tiếp cận của họ đối với chế độ Trung Quốc.

Đáp lại chuyến đi đã lên kế hoạch của bà Pelosi, ông Biden nói rằng đó là một "ý tưởng tồi" và quân đội đã chống lại điều đó. Người phát ngôn của Nhà Trắng sau đó nói rằng bà Pelosi có "quyền" đến thăm Đài Loan và chính quyền sẽ không bị đe dọa bởi những lời đe dọa của Trung Quốc trong chuyến đi của bà.

“Người ta hy vọng Bắc Kinh cũng đang bối rối như chúng tôi - về việc liệu chính quyền Biden sẽ thách thức hay xoa dịu CHND Trung Hoa”, ông Newsham nói.

“Nhưng các nhà lãnh đạo ĐCSTQ có khả năng tin rằng chính quyền đang bối rối (và thực sự là lo sợ) về một điều gì đó đơn giản như một chuyến thăm cấp cao tới Đài Loan (trong đó có nhiều người) - cho thấy chính quyền sẽ bị tê liệt nếu Trung Quốc thực hiện một động thái quân sự nghiêm túc chống lại Đài Loan”.

Theo ông Newsham, mọi chính quyền đều phải đối mặt với nhiều luồng ý kiến ​​và áp lực khi họ cố gắng thực hiện chính sách của Trung Quốc.

“Một số quan chức và khu vực bầu cử muốn có một cách tiếp cận 'cứng rắn' trong khi những người khác (bao gồm… Phố Wall, Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-Trung Quốc và thậm chí các bộ phận của Bộ Ngoại giao) muốn xoa dịu và thích ứng với CHND Trung Hoa. Vì vậy, chính sách Trung Quốc của [Washington] thường có vẻ mâu thuẫn - và hoạt động với nhiều mục đích khác nhau”, ông nói.

Thời báo The Epoch Times đã liên hệ với Bộ Ngoại giao để đưa ra bình luận nhưng không nhận được trả lời vào thời điểm viết bài.

Minh Đăng

Theo The Epoch Times