Cục Hàng không Việt Nam sẽ bắt đầu thí điểm xác thực sinh trắc học (nhận diện khuôn mặt) đối với hành khách làm thủ tục lên máy bay từ đầu quý I/2023.
Việc này sẽ được thực hiện ở tất cả các sân bay của Việt Nam và gửi báo cáo kết quả cho Bộ Giao thông Vận tải để đầu quý II/2023 triển khai diện rộng.
Nhận diện khuôn mặt với hành khách để làm gì?
Để thao tác nhanh hơn, thiết bị tự động sẽ chụp gương mặt trên cửa an ninh hoặc cửa xuất, nhập cảnh của sân bay.
Hiện nay hành khách vẫn sử dụng các loại giấy tờ chứng minh nhân thân như giấy khai sinh, căn cước công dân và giấy phép lái xe để được kiểm tra thủ công bởi nhân viên an ninh.
Phương án này nhằm giảm thời gian làm thủ tục chuyến bay, tăng độ chính xác, cũng như giúp loại bỏ việc sử dụng giấy tờ giả.
Trong tháng 10/2022, Cục Hàng không Việt Nam đã tổ chức cuộc họp với các đơn vị về chủ trương ứng dụng thẻ căn cước công dân gắn chip điện tử đối với hành khách trên một số chuyến bay nội địa trong 6 tháng trước khi đưa ra quyết định ứng dụng chính thức.
Thí điểm nhận diện khuôn mặt hành khách tại sân bay Cát Bi
- Sân bay Cát Bi dành một làn riêng cho hành khách có thẻ căn cước công dân điện tử gắn chip để làm thủ tục an ninh thông qua nhận diện khuôn mặt.
- Khi làm thủ tục an ninh nội địa tại sân bay Cát Bi từ 1/2, người dân được camera chuyên dụng chụp khuôn mặt, sau đó đối chiếu với thông tin đọc từ căn cước công dân gắn chip. Hệ thống trả kết quả xác thực thông tin hành khách, hành trình bay và đối sánh với danh sách hành khách bị cấm bay hoặc phải kiểm tra an ninh bắt buộc.
- Trường hợp thông tin trên thẻ căn cước công dân và hình ảnh khuôn mặt trùng khớp, đúng với hành trình bay, nhân viên an ninh cho hành khách di chuyển vào khu vực soi chiếu. Nếu một trong các thông tin không khớp hoặc tên khách trùng với danh sách cấm bay, nhân viên an ninh sẽ yêu cầu hành khách thực hiện theo quy định.
- Hệ thống đọc thẻ căn cước và thẻ lên tàu mất 15 giây. Mỗi hành khách có thể hoàn tất thủ tục kiểm soát trong khoảng 60 giây. So với cách kiểm tra an ninh truyền thống, thời gian giảm đi khá nhiều, trong khi độ chính xác tăng lên.
- Theo đại diện sân bay Cát Bi, sau gần một tháng, hệ thống đã kiểm tra thử nghiệm 758 hành khách, trong đó xác minh được 746 thẻ căn cước công dân (chiếm 98%). Một số thẻ không đọc được do bị lỗi, bị mờ, bẩn.
Sân bay Nội Bài áp dụng từ tháng 4/2023
Dự kiến sân bay Nội Bài sẽ bắt đầu áp dụng từ tháng 4/2023. Tại sân bay sẽ có làn dành riêng cho hành khách sở hữu thẻ căn cước công dân gắn chip với các thiết bị đọc thẻ căn cước để tự động nhận diện khuôn mặt.
Việc áp dụng công nghệ này được cho rằng sẽ rút ngắn thời gian làm thủ tục, giảm bớt tình trạng quá tải tại sân bay.
Tuy nhiên, điều quan trọng là phải bảo đảm mọi hệ thống sinh trắc được sử dụng để xác thực đều an toàn, chính xác và bảo vệ quyền riêng tư của người phải quét.
Công nghệ nhận diện khuôn mặt tại các sân bay quốc tế
Công nghệ nhận diện khuôn mặt đã được sử dụng gần một thập kỉ qua tại sân bay Heathrow, Anh. Nhận diện khuôn mặt cũng có mặt tại Mỹ, Trung Quốc, Dubai và nhiều nước khác trên thế giới.
Trên thế giới, các bước nhận diện khuôn mặt tại sân bay như sau:
- Khi một hành khách đến sân bay và đi qua trạm kiểm sát an ninh đầu tiên, sẽ có một camera chụp lại bức ảnh của họ, bức ảnh đó sẽ ngay lập tức được liên kết với vé máy bay của hành khách.
- Khi hành khách lên chuyến bay của họ, một camera khác sẽ chụp lại khuôn mặt họ lần thứ hai và đồng bộ bức ảnh này với bức ảnh đầu tiên mà họ đã được chụp ở trạm kiểm soát an ninh đầu tiên.
- Nếu hai bức ảnh khớp nhau trong phạm vi chính xác, hành khách có thể qua cửa sân bay và lên chuyến bay của mình. Nếu có “trục trặc” với hệ thống, nhân viên sân bay sẽ chuyển sang kiểm tra giấy tờ cá nhân.
Tại các sân bay quốc tế, nếu hành khách từ chối việc nhận diện khuôn mặt, nhân viên sân bay sẽ kiểm tra vé máy bay và hộ chiếu như thông thường.
Cần lưu ý rằng việc sử dụng xác thực sinh trắc vẫn là một công nghệ đang phát triển và không phải sân bay hay hãng hàng không nào cũng triển khai. Ngoài ra, việc sử dụng công nghệ sinh trắc để xác minh danh tính có thể phải tuân theo các quy định và luật bảo mật dữ liệu ở mỗi quốc gia.
Nhận diện khuôn mặt tại Trung Quốc
Tại Trung Quốc, xác thực sinh trắc ngày càng được sử dụng nhiều hơn tại các sân bay để làm thủ tục và các quy trình khác. Một số sân bay Trung Quốc đã triển khai công nghệ nhận dạng khuôn mặt để kiểm tra an ninh và hệ thống sinh trắc cũng đang được sử dụng để lên máy bay và trả hành lý. Việc này cũng dùng ngay cả cho khách quá cảnh, chỉ đổi máy bay để qua nước khác.
Trung Quốc cũng đang có kế hoạch mở rộng việc sử dụng xác thực sinh trắc tại các sân bay thông qua chương trình mà họ gọi là “Du lịch thông minh”, nhằm mục đích sử dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt từ khi làm thủ tục đến khi lên máy bay.
Đáng chú ý là việc sử dụng xác thực sinh trắc ở Trung Quốc đã gây tranh cãi, với một số lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật. Đặc biệt, đã có những lo ngại xung quanh việc chính phủ sử dụng dữ liệu sinh trắc cho mục đích giám sát và khả năng dữ liệu này cho các mục đích khác ngoài an ninh sân bay.
Việc sử dụng xác thực sinh trắc cho mục đích an ninh sân bay ở Trung Quốc đã gây lo ngại cho những người ủng hộ quyền riêng tư. Một phần là do chính phủ có thể sử dụng dữ liệu sinh trắc cho các mục đích khác như để theo dõi và kiểm soát dân số. Chính phủ cũng sử dụng dữ liệu sinh trắc được thu thập tại sân bay để mở rộng khả năng giám sát, vi phạm quyền riêng tư và quyền tự do dân sự của công dân.
Dương Minh tổng hợp
