Bắc Kinh đang muốn thúc đẩy kinh tế thông qua sáng kiến ‘Lực lượng sản xuất mới' của ông Tập, dồn trọng tâm vào các công nghệ tiên tiến. Một chuyên gia dự đoán rằng sáng kiến này sẽ trở thành một biểu tượng khác của nạn tham nhũng, dẫn đến thất bại.
Ông Tập Cận Bình, nhà lãnh đạo tối cao của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đã đặt ra nhiều thuật ngữ mới kể từ khi nhậm chức, trong đó “lực lượng sản xuất mới” là một trong những thuật ngữ mới nhất của ông. Cụm từ này đã thu hút được sự chú ý đáng kể trong kỳ họp Lưỡng hội gần đây của ĐCSTQ, tạo ra các chiến dịch tuyên truyền và giáo dục trên khắp Trung Quốc. Tuy nhiên, một phân tích cho thấy rằng tham vọng của ông Tập nhằm vượt qua những thách thức kinh tế của Trung Quốc thông qua nâng cấp công nghiệp toàn diện về cơ bản là phi thực tế và có thể dẫn đến sự tham nhũng trong các quan chức ĐCSTQ và thất bại.
Khái niệm “lực lượng sản xuất mới” lần đầu tiên được ông Tập đưa ra trong chuyến thăm tỉnh Hắc Long Giang vào tháng 9/2023. Theo giải thích chính thức của ĐCSTQ, thuật ngữ này đề cập đến lực lượng sản xuất tiên tiến được tạo ra thông qua những đột phá công nghệ mang tính cách mạng, sự phân bổ sáng tạo các yếu tố sản xuất và sự chuyển đổi và nâng cấp sâu sắc các ngành công nghiệp.
Các phương tiện truyền thông do ĐCSTQ kiểm soát đã miêu tả “các lực lượng sản xuất mới” như là việc dồn trọng tâm vào các công nghệ tiên tiến nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Các công nghệ như dữ liệu lớn, điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo và công nghệ xanh, ít carbon được nhấn mạnh là những lĩnh vực then chốt của sáng kiến này.
Ngoài ra, ĐCSTQ nhấn mạnh rằng việc phát triển lực lượng sản xuất mới không đòi hỏi phải phớt lờ các ngành công nghiệp truyền thống mà thay vào đó là tăng cường sự phát triển của chúng thông qua đổi mới công nghệ. Nguyên tắc này, được gọi là “thiết lập trước khi phá vỡ”, đã được ghi trong văn bản của Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương vào tháng 12 năm ngoái, vạch ra chiến lược phát triển kinh tế của Trung Quốc.
Ông Mike Sun, cố vấn đầu tư Bắc Mỹ với chuyên môn về nền kinh tế Trung Quốc, đã cung cấp cho The Epoch Times cái nhìn sâu sắc về chiến lược của ĐCSTQ. Ông giải thích rằng khái niệm “thiết lập trước khi phá vỡ” phản ánh sự trì trệ của các động lực kinh tế truyền thống của Trung Quốc, đó là đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu. Lĩnh vực bất động sản, đóng góp gần 30% GDP của Trung Quốc, đặc biệt gặp khó khăn, gây rủi ro đáng kể cho nền kinh tế. Tuy nhiên, đã có một số phát triển tích cực trong các lĩnh vực xuất khẩu, chẳng hạn như xe điện, được minh chứng bởi trường hợp của BYD Auto Co., Ltd., một công ty sản xuất đa quốc gia của Trung Quốc được niêm yết công khai, tích hợp dữ liệu lớn, điện toán đám mây, AI và các đổi mới công nghệ cao khác trong hoạt động của mình. Các nhà chức trách nhắm mục đích vào việc hỗ trợ các ngành công nghiệp này và dần dần tạo điều kiện nâng cấp nền công nghiệp để giải quyết các thách thức kinh tế.
Ông Sun ví cách tiếp cận của Trung Quốc trong việc kích thích tiêu dùng hộ gia đình, chẳng hạn như thông qua các ưu đãi thay thế ô tô cũ và đồ gia dụng, với việc thúc đẩy truyền hình kỹ thuật số của Nhật Bản trong quá khứ. Tuy nhiên, ông cảnh báo: “Tác động kinh tế này cũng chỉ mang tính ngắn hạn. Chỉ là ĐCSTQ đã mở rộng chiến lược này sang bao gồm cả ngành công nghiệp xe điện”.
Nhật Bản dẫn đầu quá trình chuyển đổi sang tín hiệu truyền hình kỹ thuật số vào năm 2003, thúc đẩy số hóa các máy truyền hình trong toàn xã hội Nhật Bản trong vòng khoảng 8 năm, lên đến đỉnh điểm vào năm 2011. Sáng kiến này được dự đoán sẽ tạo ra khoảng 1,4 nghìn tỷ USD lợi ích kinh tế, tiếp thêm sức sống cho nền kinh tế đang trì trệ của Nhật Bản vào giai đoạn đó.
Gần đây, Hội đồng Nhà nước Trung Quốc đã công bố các biện pháp nhằm kích thích chi tiêu của người tiêu dùng bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi ô tô cũ và đồ gia dụng lấy sản phẩm mới. Ngoài ra, các chỉ thị đã được ban hành nhằm giảm tỷ lệ trả trước cho các khoản vay mua ô tô và thiết lập các điều khoản hợp lý cho các khoản vay mua ô tô. Lãnh đạo ĐCSTQ đã tiết lộ những chính sách này trong cuộc họp lần thứ tư của Ủy ban Kinh tế và Tài chính Trung ương vào ngày 23/2.
Lĩnh vực xe điện sẽ là trụ cột trong sáng kiến?
Trung Quốc đã có những bước tiến đáng kể trong sản xuất và xuất khẩu xe điện, thành công trong việc tận dụng các cơ hội thị trường. Trong 11 tháng đầu năm trước, xuất khẩu ô tô của Trung Quốc đã tăng lên 4,412 triệu xe, đánh dấu mức tăng 65,1% so với cùng kỳ năm trước, vượt qua mức xuất khẩu 3,99 triệu xe của Nhật Bản trong cùng thời kỳ. Đáng chú ý, BYD đã xuất khẩu tổng cộng 216.000 ô tô mới trong cùng khung thời gian, phản ánh mức tăng đáng kể gấp 3,6 lần so với năm trước và vượt qua Tesla trong quý IV để trở thành công ty dẫn đầu trên thị trường xe điện toàn cầu.
Trong bối cảnh động lực suy yếu trong lĩnh vực bất động sản và xuất khẩu truyền thống, ĐCSTQ dường như đang tìm kiếm chỗ đứng mới trong lĩnh vực công nghiệp. Xe điện BYD, với “những đột phá công nghệ mang tính cách mạng” được nhấn mạnh trong khái niệm “lực lượng sản xuất mới”, đang nổi lên như một ngành công nghiệp trụ cột đầy tiềm năng mà chính quyền muốn “thiết lập”.
-
- Những chiếc ô tô điện đang chờ được chất lên 'BYD Explorer NO.1' - một con tàu được Trung Quốc tự sản xuất để xuất khẩu ô tô, tại cảng Yên Đài, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc, ngày 10/1/2024. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Tuy nhiên, bất chấp khoản đầu tư hàng năm trị giá 1 tỷ USD và nỗ lực kéo dài hàng thập kỷ, thông báo gần đây của Apple về việc ngừng dự án phát triển Apple Car đã nhấn mạnh những thách thức ghê gớm mà lĩnh vực xe điện đang phải đối mặt.
Quyết định của Apple, được tiết lộ vào cuối tháng 2, về việc chấm dứt dự án ô tô điện của mình, vốn bị cản trở bởi những rào cản kỹ thuật bao gồm cả việc không thể đạt được khả năng lái tự động hoàn toàn mà không cần vô lăng sau nhiều năm nghiên cứu và phát triển, đã đặt ra những câu hỏi thích đáng đối với lĩnh vực này.
Theo ông Sun, các công nghệ cốt lõi làm nền tảng cho xe điện của Trung Quốc có nguồn gốc, nếu không muốn nói là ăn cắp hoàn toàn, từ các đối tác châu Âu và Mỹ. Việc Apple rút lui báo hiệu sự mất đi điểm tham chiếu quan trọng đối với ĐCSTQ, làm dấy lên nghi ngờ về khả năng đạt được những đột phá trong công nghệ lái xe tự động AI.
Hơn nữa, vẫn còn những lo ngại về sự an toàn và tác động đến môi trường của xe điện BYD, với tỷ lệ pin tự nhiên phát nổ cao gây ra rủi ro đáng kể. Thị trường châu Âu đang ngày càng ưa chuộng những chiếc ô tô chạy bằng hydro bền vững với môi trường, đặt ra thách thức ghê gớm cho xe điện.
Vào tháng 7/2023, tại Hội nghị Xe năng lượng mới thế giới ở Munich, Đức, Tập đoàn BMW đã trình làng BMW iX5 Hydrogen, một loại xe chạy bằng pin nhiên liệu hydro tiên tiến có thời gian tiếp nhiên liệu nhanh chóng từ 3 đến 4 phút và phạm vi hoạt động tối đa là 504 km, báo hiệu một sự thay đổi mô hình hướng tới các giải pháp giao thông bền vững.
Đồng thời, vào ngày 26/7 cùng năm, chính phủ Đức đã phê duyệt phiên bản sửa đổi của “Chiến lược hydro quốc gia”, nhấn mạnh vào việc đa dạng hóa nguồn cung cấp hydro. Các chuyên gia trong ngành dự đoán rằng động thái này có thể đẩy nhanh sự phát triển của phương tiện chạy bằng năng lượng hydro ở Đức.
Mặt khác, Toyota và nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc Hyundai Motor đang dẫn đầu trong việc đưa các phương tiện chạy bằng năng lượng hydro vào thị trường, mỗi hãng nhắm đến các lĩnh vực khác nhau. Toyota đã chọn ra mắt xe buýt chạy bằng hydro ở châu Âu, trong khi Hyundai Motor đang tập trung vào xe tải chạy bằng hydro ở châu Âu, cả hai đều tạo ra sự kỳ vọng đáng kể trên thị trường.
-
- Chủ tịch Toyota, ông Akio Toyoda, tại cuộc họp về chiến lược pin xe điện tại phòng trưng bày của công ty Toyota ở Tokyo, Nhật Bản, vào ngày 14/12/2021. (Ảnh: Behrouz Mehri / AFP qua Getty Images)
Một phong trào quốc gia
Hiện nay, ĐCSTQ đang quảng cáo mạnh mẽ cho “lực lượng sản xuất mới”, biến một mô hình kinh tế thành một phong trào. Ông Zeng Congqin, chủ tịch của Tập đoàn Wuliangye, đã mạnh dạn tuyên bố rằng “việc sản xuất rượu liên quan đến di truyền phân tử, vi sinh, v.v., do đó trở thành một phương tiện quan trọng để phát triển 'lực lượng sản xuất chất lượng mới'”. Tập đoàn Wuliangye là một doanh nghiệp nhà nước và là nhà sản xuất rượu lớn nhất Trung Quốc, với công suất sản xuất hàng năm là 450.000 tấn rượu.
Đại học Khoa học và Công nghệ Tây An đã đi đầu trong việc thành lập “Trung tâm Nghiên cứu Lực lượng Sản xuất Mới” vào ngày 3/3, với hiệu trưởng trường đại học đích thân giám sát việc nghiên cứu lý thuyết và đổi mới công nghệ của trung tâm.
Sau đó, nhiều chiến dịch “học và hiểu” khác nhau đã được phát động trên khắp Trung Quốc, thậm chí mở rộng đến Hong Kong, với tuyên bố rằng “Hong Kong đóng một vai trò quan trọng” trong việc giải quyết những thách thức mà các đối tác phương Tây cho là “không thể vượt qua”.
Ông Sun cũng nhấn mạnh sự tăng cường nhanh chóng của hoạt động tuyên truyền xung quanh “lực lượng sản xuất mới” của ĐCSTQ, trở thành một phong trào quốc gia. Theo định nghĩa của ĐCSTQ, “lực lượng sản xuất mới” đại diện cho một sự chuyển đổi mang tính cách mạng trong ngành công nghệ, một kỳ tích mà ngay cả những nỗ lực kết hợp của Châu Âu và Hoa Kỳ cũng khó có thể đạt được. Tuy nhiên, ông Sun cảnh báo rằng sự thúc đẩy sôi nổi này có vẻ giống như một sáng kiến mạnh mẽ khác tương tự “bước nhảy vọt về phía trước về chip”. Ông dự đoán rằng “lực lượng sản xuất mới” sẽ trở thành một biểu tượng khác của nạn tham nhũng trong hàng ngũ ĐCSTQ, dẫn đến sự thất bại.
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch
