Việc sở hữu nhà đất hay chung cư ngày càng trở nên khó khăn hơn ở những thành phố lớn bởi sự chênh lệch giá cả quá xa khiến những người thu nhập thấp không thể với tới.
Theo khảo sát, hiện nay giá nhà ở Thủ đô đang cao gấp 18 lần thu nhập thực tế của người dân.
Theo Công ty tư vấn bất động sản Savills Việt Nam, trong vòng 4 năm trở lại đây, thu nhập bình quân đầu người ở Hà Nội tăng khoảng 6%/năm. Trong khi đó, giá căn hộ tăng 13%/năm, nghĩa là mức tăng của thu nhập chưa bằng một nửa tốc độ tăng của giá nhà.
Giá nhà tăng nhanh một phần nguyên nhân là do nguồn cung sụt giảm. Nửa đầu năm 2023, Hà Nội chỉ có thêm khoảng 5.600 căn hộ mới, giảm hơn 80% so với cùng kỳ năm 2022. Chỉ 7% trong số đó có giá dưới 25 triệu đồng/m2.
Chính bởi sự tăng chóng mặt của giá nhà gấp đôi so với việc tăng thu nhập khiến việc sở hữu nhà, nhất là chung cư, ngày càng trở nên khó khăn hơn với người dân ở những thành phố lớn, thậm chí là không tưởng với nhiều người thu nhập thấp. Do đó, rất nhiều hộ gia đình đặc biệt người trẻ, người có mức thu nhập thấp vẫn đang sống trong các căn hộ, nhà trọ chật hẹp và giấc mơ mua nhà rất xa vời với họ.
Những tòa chung cư mới là giấc mơ gần như không tưởng đối với nhiều người đang sống ở Thủ đô khi giá nhà ở đã gấp hơn 18 lần thu nhập, theo báo cáo của Viện Đất đai đô thị.
Chị An Lệ Thanh ở quận Thanh Xuân, Hà Nội, cho biết, khoảng 4 năm trước chị mua một căn hộ hơn 900 triệu đồng. Đó là số tiền chị dành dụm được sau cả chục năm tích lũy.
"Với số tiền đó, về vùng quê, vùng sâu, vùng xa thì chắc là có. Còn nếu ở đây, giá đấy chỉ có chung cư mini", chị Thanh chia sẻ trên báo VTV.
Anh Nghiêm Việt, cũng ở quận Thanh Xuân, Hà Nội, cho biết: "Mình có tìm hiểu qua nhà mặt đất hay những dạng nhà xã hội khác nhau. Nhà mặt đất hoặc là quá đắt hoặc là quá xa. Còn những nhà xã hội hay những nhà tái định cư thì thực sự lượng quá thấp".
Thời điểm này, để mua một căn hộ có điều kiện tốt hơn chung cư mini đang ở với phần đông người lao động như anh Việt, chị Thanh lại càng khó.
Giải bài toán thiếu nhà ở xã hội
Nhu cầu nhà ở ngày một gia tăng. Theo dự báo của công ty tư vấn bất động sản Savills Việt Nam, từ nay đến năm 2025, Hà Nội sẽ có thêm 157.000 hộ gia đình, nhưng nguồn cung nhà ở chỉ đáp ứng được hơn một nửa. Vậy xây thêm nhiều nhà hay chung cư có phải là lời giải cho bài toán thiếu nhà ở, nhất là nhà ở cho người thu nhập thấp hay không?
Nằm ở ngay mặt đường Tố Hữu, dự án nhà ở xã hội NHS Trung Văn 32 tầng dự kiến hoàn thành vào cuối năm sau được nhiều người quan tâm.
4 tháng trước, khi dự án mở bán, hơn 1.300 người đến bốc thăm giành quyền mua 149 căn hộ.
Tuy nhiên, không phải dự án nào cũng hút khách như vậy, dù loại hình nhà ở này đang rẻ bằng 1/3 so với giá nhà trong cùng khu vực.
"Xa trung tâm sẽ ít thu hút được người mua nhà hơn. Có khi bán hàng chục lần chưa hết. Ví dụ như dự án tại huyện Hoài Đức, phải đến hơn 20 lần đăng ký kế hoạch bán nhà, nhưng đến nay vẫn còn khoảng 43 căn hộ để bán và 89 căn hộ cho thuê", ông Bùi Tiến Thành, Trưởng phòng Phát triển đô thị, Sở Xây dựng Hà Nội, cho biết.
Hà Nội đang triển khai 54 dự án nhà ở xã hội và 5 Khu đô thị - nhà ở xã hội tập trung. Dự kiến đến năm 2030, Hà Nội sẽ bổ sung thêm hơn 90.000 căn hộ, đáp ứng khoảng 90% nhu cầu nhà ở xã hội của thành phố.
Theo các chuyên gia, nếu chỉ tăng chỉ tiêu xây dựng nhà ở xã hội thì không thể giải quyết được hoàn toàn bài toán nhà ở cho người thu nhập thấp.
"Singapore tiêu biểu về việc giải quyết nhà ở xã hội, nhưng dân số từ những năm bắt đầu có chương trình cho đến nay chỉ tăng gấp 3 lần. Trong cùng khoảng thời gian đó, TP. Hà Nội tăng 10 lần thì không có một chính sách nào có thể giải quyết được lượng tăng khủng khiếp như thế. Đó là chưa kể nếu chúng ta giải quyết tốt nhà ở xã hội trong Hà Nội mà các địa phương khác không giải quyết được, hoặc việc làm không rải ra ở các địa phương khác thì nguồn dân nhập cư lại dồn về Hà Nội đông hơn và lại đặt gánh nặng lên hệ thống chính sách nhà ở xã hội", Kiến trúc sư Trương Ngọc Lân, Phó Trưởng Khoa Kiến trúc Quy hoạch, Đại học Xây dựng Hà Nội, nhận định.
Ông Thành, Trưởng phòng Phát triển đô thị, cho hay thành phố Hà Nội sẽ ưu tiên phát triển các dự án nhà ở xã hội tại các vị trí thuận lợi đi lại, đồng bộ với hạ tầng để người mua nhà yên tâm.
