Năm 484 TCN, đệ tử của Khổng Tử là Tử Cống đi sứ Tề, Ngô, Việt, Tấn, làm thay đổi vận mệnh của năm nước. Lần này Ngô đánh bại Tề cứu nước Lỗ, thắng lợi hiển hách. Khát vọng bá chủ của Phù Sai càng trở nên cấp thiết. Ngũ Tử Tư là bậc khai quốc công thần của triều đại trước, người luôn coi nước Việt là mối họa lớn trong tâm, đã đánh giá chiến thắng này như thế nào? Câu Tiễn làm thế nào để đánh bại nước Ngô hùng mạnh?
Phù Sai tranh bá thất bại
Phù Sai đã ghét Ngũ Tử Tư từ lâu. Trong Chiến tranh Ngô Việt, ông đã ngăn Phù Sai cho Câu Tiễn nghị hoà, sau đó lại ngăn Phù Sai thả Câu Tiễn, còn ngăn Phù Sai xây dựng đài Cô Tô, và sau đó ngăn Phù Sai tiếp nạp Tây Thi, bây giờ thì ngăn Phù Sai tấn công nước Tề. Phù Sai làm việc gì thì Ngũ Tử Tư cũng không ủng hộ. Vì vậy, cuối cùng Phù Sai hận Ngũ Tử Tư đến mức không thể chịu đựng được.
Trong khi Câu Tiễn đang chuẩn bị quân đội để trả thù, còn Phù Sai thường xuyên xuất binh đánh trận tranh bá Trung Nguyên. Theo ghi chép trong "Sử ký - 12 niên biểu chư hầu", năm 489 TCN Phù Sai thảo phạt nước Trần, năm 487 TCN đánh Lỗ, năm 485 TCN đánh Tề, và cứu Lỗ phạt Tề một lần nữa vào năm 484 TCN.
Lần này Phù Sai trước khi xuất quân, Ngũ Tử Tư đã ngăn cản, nói rằng nước Tề chỉ là bệnh ghẻ, một loại bệnh ngoài da, mà nước Việt là mối hoạ trong lòng, thì phải giải quyết nước Việt trước rồi mới thảo phạt nước Tề, nếu không e rằng sẽ sớm xảy ra tai họa lớn với nước Ngô.
Lúc đó Phù Sai rất tức giận, nói: “Lão tặc kia, lúc ta chuẩn bị xuất quân lại nói ra những lời xui xẻo như vậy!”
Theo cách nói của người xưa, già mà không chết thì gọi là “tặc”. Từ lời nói của Phù Sai, chúng ta có thể thấy Phù Sai đã có ý định giết Ngũ Tử Tư.
Ngay khi Phù Sai định ra tay thì Bá Dĩ lại ngăn cản. Không phải Bá Dĩ không muốn giết Ngũ Tử Tư. Ông ta nói với Phù Sai, Ngũ Tử Tư là một lão thần của triều đại trước, có những công lao to lớn, nếu giết đi, điều đó sẽ gây tổn hại rất lớn đến danh tiếng của nhà vua.
Bá Dĩ nói: “Hạ thần có kế này, đại vương hãy viết một bức thư rất ngạo mạn để xúc phạm vua Tề, và cử Ngũ Tử Tư đi sứ nước Tề. Sau khi đọc được bức thư này, Tề Giản Công chắc chắn sẽ rất tức giận. Chúng ta dùng tay hắn giết Ngũ Tử Tư, chẳng phải là kế hay đó sao?”
Vì vậy Phù Sai đã viết một bức thư và cử Ngũ Tử Tư chuyển thư đến vua nước Tề.
Trước khi Ngũ Tử Tư lên đường, ông đã gọi con trai mình tới. Con trai ông tên là Ngũ Phong. Ông nói với con trai mình rằng, nước Ngô không còn hy vọng gì nữa. Hãy cùng ta đến nước Tề. Thế là ông đưa con trai Ngũ Phong đến Tề. Xem thư xong, quả nhiên Tề Giản Công nổi giận, toan ra lệnh giết Ngũ Tử Tư.
Một đại thần nước Tề tên là Bào Tức. Ông là hậu duệ của Bào Thúc Nha, một tướng quốc rất nổi tiếng ở nước Tề. Bào Tức nói với Tề Giản Công rằng, nếu ngài giết Ngũ Tử Tư, là rơi vào âm mưu của vua Ngô. Ông ta mượn đao giết người, cách tốt hơn là đối xử tốt với Ngũ Tử Tư, tặng cho lễ vật hậu hĩnh, rồi viết thêm một lá thư đồng ý quyết chiến, đưa cho Ngũ Tử Tư mang về là được rồi.
Vì sao Bào Tức lại nói như vậy? Bởi vì Bào Tức và Ngũ Tử Tư là bạn tốt của nhau. Khi Ngũ Tử Tư đến phủ của Bào Tức, Bào Tức hỏi Ngũ Tử Tư tình hình nước Ngô thế nào. Ngũ Tử Tư cúi đầu rơi nước mắt mà không nói một lời. Ngũ Tử Tư khóc xong, ông nói với Bào Tức: "Tôi muốn giao con trai của tôi cho ông, ông có thể chăm sóc nó được không?"
Vì vậy, Ngũ Tử Tư đã đổi tên con trai mình từ Ngũ Phong thành Vương Tôn Phong, tức là anh ta không còn họ Ngũ nữa, và ở lại nước Tề. Ngũ Tử Tư nhận lá thư và quay về nước Ngô.
Phù Sai tấn công nước Tề, đại thắng trở về, sau đó cho mở tiệc chiêu đãi quần thần, và còn triệu Câu Tiễn đến nước Ngô. Câu Tiễn nói: “Bệ hạ, thực lực hiện tại của ngài quá mạnh, nước Việt yếu ớt của chúng thần hoàn toàn không có khả năng dám khiêu chiến nước Ngô”.
Phù Sai rất vui mừng, muốn làm nhục Ngũ Tử Tư nên nói: "Nhìn xem, ta đã đánh bại Tề và giành được chiến thắng lớn như vậy, mà ngài vẫn cản ta. Bây giờ ông đã thấy sai chưa?"
Khi đó, Ngũ Tử Tư đặt thanh kiếm của mình trên ghế, sau đó đứng lên nói với vua Ngô rằng: “Nếu ông trời muốn diệt vong một đất nước thì nhất định sẽ cho nó một số thắng lợi cao hứng nhỏ, rồi tai hoạ lớn mới nối gót đến sau”.
Phù Sai rất tức giận nên Ngũ Tử Tư quay người rời khỏi cung điện. Ngay lúc vua Ngô đang rất tức giận, Bá Dĩ bước đến gần vua Ngô và nói: “Bệ hạ, bệ hạ có biết rằng khi Ngũ Tử Tư đến nước Tề, ông đã giao con trai mình cho quan đại phu của nước Tề và kết nghĩa huynh đệ với họ. Ông ấy đang thông đồng với kẻ thù của chúng ta. Chẳng phải là bệ hạ vẫn muốn xuống tay với ông ta sao?”
Vua Ngô Phù Sai lấy một thanh kiếm, gọi là Thuộc Lũ, và cử người đưa nó cho Ngũ Tử Tư, yêu cầu ông tự sát.
Ngũ Tử Tư cầm kiếm trong tay nói: “Trời ơi, năm ấy chính ta đã giúp cha ngươi lên ngôi; chính ta đã giúp nước Ngô giàu mạnh; chính ta đã đánh bại nước Sở, cắt đoạt biên giới nước Sở, mở rộng lãnh thổ nước Ngô. Tất cả những lời khuyên can của ta, đều là những điều đạo nghĩa mà ngươi nên làm theo, nhưng ngươi chưa bao giờ nghe lời. Nay ngươi muốn ta tự sát! Sau khi ta chết, nước Ngô nhất định sẽ bị nước Việt san bằng! Ta hy vọng ngươi móc mắt ra treo trên tường thành ở cửa đông nước Ngô. Ta muốn tận mắt chứng kiến quân Việt xâm chiếm nước Ngô như thế nào”.
Nói xong, Ngũ Tử Tư tự sát. Những gì Ngũ Tử Tư nói trước khi chết đến tai vua Ngô. Vua nước Ngô rất tức giận và ra lệnh cho thuộc hạ bỏ thi thể của Ngũ Tử Tư vào một chiếc túi da và ném xuống sông, gọi là "Si di phù giang" (túi da trôi sông).
Phù Sai còn nói ý là thân thể ngươi sẽ bị cá rùa ăn thịt, sau này làm sao có thể nhìn thấy quân Việt tiến vào lãnh thổ nước Ngô.
Sau khi chiếc túi da đựng thi thể Ngũ Tử Tư bị ném xuống sông, nước sông dâng cao, sóng dữ ập vào bờ. Người dân xung quanh rất sợ hãi. Vì vậy họ đã chèo thuyền vớt thi thể của Ngũ Tử Tư trên sông, sau này một truyền thống gọi là đua thuyền rồng đã được hình thành ở nơi đó. Có người nói tục đua thuyền rồng tết Đoan Ngọ có liên quan đến Khuất Nguyên, có người nói liên quan đến Ngũ Tử Tư.
-
- Câu Tiễn dấy binh phạt Ngô. (Tranh Hạ Quỳnh Phần - Epoch Times)
Sau khi Ngũ Tử Tư chết, vua Phù Sai không còn nghe được lời can gián nào nữa, hai năm sau, vào năm 482 TCN, đúng như Tử Cống đã nói, sau khi Ngô đánh bại Tề, Phù Sai đã đem đội quân tinh nhuệ nhất đến Hoàng Trì để tranh giành quyền bá chủ với Tấn. Vào thời điểm đó, quân binh của Việt đã được huấn luyện xong. Khi vua Câu Tiễn nghe tin vua Ngô đã điều động toàn bộ đội quân hùng mạnh của mình đi tranh giành quyền bá chủ với Tấn, ông đã dốc toàn bộ lực lượng tấn công nước Ngô.
Vào thời điểm đó, người trấn giữ nước Ngô là con trai của Phù Sai, Thái tử Hữu. Trong cuộc chiến này, Thái tử Hữu đã bị quân Việt giết chết. Vua Ngô lúc bấy giờ đang giao tranh với nước Tấn, nhưng không giành được quyền bá chủ. Trong quá trình trở về, khi nghe tin quê nhà bị tấn công, quân Ngô sợ vỡ mật. Bởi vì nước Ngô phải đi một quãng đường dài từ nước Tấn trở về nước Ngô, nên khi giao chiến với quân Việt, hiệu quả chiến đấu của quân Ngô rất yếu, Phù Sai đã bị đánh bại trong trận chiến đầu tiên.
Sau thất bại, Phù Sai gọi Bá Dĩ đến và nói: "Ngươi cứ nằng nặc nói với ta rằng Câu Tiễn sẽ không mưu phản. Bây giờ chúng thực sự đã làm phản, bây giờ ngươi hãy mau mau đến Việt cầu hoà, nếu ngươi không thể cầu hòa, ta sẽ ban cho ngươi thanh kiếm Thuộc Lũ như ta đã ban cho Ngũ Tử Tư khi trước.”
Vì thế Bá Dĩ đến gặp quân của Việt Vương để cầu hòa. Vua Việt biết chưa thể tiêu diệt được nước Ngô nay lúc này nên rút quân. Cuộc chiến này diễn ra vào năm 482 TCN. Theo quan điểm thông thường, chúng ta nghĩ Phù Sai lẽ ra phải biết lần này nước Việt đã phản bội rồi chứ? Thế nên, cần nhanh chóng chuẩn bị cho cuộc chiến với Việt, phải không? Nhưng Phù Sai đã không làm vậy.
Phù Sai trong đời chưa bao giờ thất bại, khi lên ngôi là thời điểm nước Ngô đang ở thời kỳ đỉnh cao, sau đó đánh bại nước Việt, nước Trần, nước Lỗ, nước Tề, rồi sau đó là tranh bá cùng nước Tấn. Cuộc sống của Phù Sai rất suôn sẻ mà không gặp bất kỳ trở ngại nào, lại sống trong lâu đài Cô Tô sang trọng cùng mỹ nữ Tây Thi. Nên một khi gặp phải thất bại, phòng tuyến tâm lý của Phù Sai ngay lập tức sụp đổ.
Sau khi trở về nước Ngô, ông ta ngày ngày chìm đắm trong tửu sắc, bỏ bê quốc sự.
Vào năm 478 TCN, bốn năm sau, nước Việt lại tấn công nước Ngô. Sau khi đánh bại nước Ngô, nước Việt lại rút lui.
Năm 476 TCN, tức 15 năm sau khi vua Câu Tiễn của nước Việt được ân xá và trở về nước, ông lại mang quân tấn công nước Ngô. Trận chiến này kéo dài ba năm từ năm 476 TCN đến năm 473 TCN. Cuối cùng, quân Việt chiếm được thành Tô Châu. Sau thất bại, Phù Sai rời thành Tô Châu và chạy đến một ngọn núi gần đó. Câu Tiễn phái quân bao vây chặt.
Khi đó, Phù Sai giảng hòa với vua Việt. Nói rằng tôi sẵn sàng làm nô lệ ở nước Việt giống như ngài từng đến làm nô lệ ở nước Ngô. Câu Tiễn khi ấy làm ra vẻ thông cảm, định đồng ý với yêu cầu của sứ thần, nhưng Phạm Lãi và Văn Chủng đuổi sứ thần ra ngoài.
Phù Sai biết Phạm Lãi và Văn Chủng không muốn Câu Tiễn chấp thuận giảng hoà, nên đã viết một bức thư buộc vào một mũi tên bắn vào quân doanh Phạm Lãi.
Phạm Lãi mở thư, thư ghi như sau: ‘Phi điểu tận, lương cung tàng, xảo thố tử, tẩu cẩu phanh, địch quốc phá, mưu thần vong.’
Nghĩa là chim hết thì cung tốt cũng cất đi, thỏ chết thì chó săn cũng bị giết, quân địch bị diệt thì quân sư chết.
Phạm Lãi và Văn Chủng, sở dĩ các vị được vua Việt tin tưởng như vậy là vì có ta là kẻ thù. Nếu kẻ thù không còn, ta e rằng sự an toàn của hai người sẽ không được đảm bảo’.
Phạm Lãi đọc lá thư và đưa cho Văn Chủng xem. Nhưng vua Câu Tiễn sẽ không bao giờ đồng ý làm hòa với vua Ngô. Phù Sai cuối cùng quyết định tự sát để tránh bị sỉ nhục. Trước khi tự sát, ông rút kiếm ra, nhìn xung quanh và rơi nước mắt, rồi nói rằng: “Hồi đó Ngũ Tử Tư luôn nói với ta rằng nước Việt là mối hoạ trong lòng là cái gai trong mắt, sau khi chết, ta còn mặt mũi nào để gặp Ngũ Tử Tư dưới suối vàng đây?”
Vua Ngô nói với thuộc hạ xung quanh rằng: “Sau khi ta chết, phải che mặt ta bằng ba tấm lụa dày”.
Sau đó vua Ngô Phù Sai tự sát, đó là vào năm 473 TCN.
(Còn tiếp)
Chương Thiên Lượng - NTD
Thái Bình biên dịch từ: Chương trình lịch sử quy mô lớn của Đài truyền hình NTD (Tân Đường Nhân) "Tiếu đàm phong vân" do Giáo sư Chương Thiên Lượng chủ trì: Tập 8 - Ngô Việt tranh bá (3)
