Tiếp bước Hoa Kỳ, Nhật Bản đang xem xét hạn chế xuất khẩu công nghệ nhận dạng khuôn mặt hỗ trợ trí tuệ nhân tạo (AI) sang Trung Quốc nhằm ngăn chặn nước này sử dụng những công nghệ này để theo dõi và bắt bớ những nhóm người dân tộc thiểu số trong nước. Bắc Kinh được cho là đã sử dụng tính năng nhận dạng khuôn mặt để kiểm soát sự di chuyển của người Duy Ngô Nhĩ, một dân tộc thiểu số ở vùng Tân Cương.
Một báo cáo từ Nikkei Asia tiết lộ rằng Tokyo có kế hoạch hợp tác với liên minh châu Âu (EU) và Hoa Kỳ để lập kế hoạch hạn chế xuất khẩu. Luật giao dịch nước ngoài của Nhật Bản quy định chặt chẽ việc xuất khẩu các sản phẩm thương mại và vũ khí có khả năng ứng dụng trong quân sự, đe dọa an ninh quốc tế và hòa bình thế giới. Việc bán các mặt hàng như vậy phải được sự chấp thuận của bộ trưởng thương mại nước này.
Theo Nikkei Asia, một số người cho rằng ngôn ngữ của luật có thể được diễn giải để bao hàm các quyền con người. Nhưng cần thảo luận thêm để xác định xem liệu các công nghệ góp phần vào việc vi phạm nhân quyền có thể bị hạn chế theo cách này hay không. Tokyo sẽ tổ chức các cuộc đàm phán với các đối tác Mỹ và châu Âu để xem xét những sản phẩm và công nghệ nào gây ra mối đe dọa. Các sản phẩm như bảng mạch đã bị hạn chế xuất khẩu vì chúng có thể được chuyển sang sử dụng trong quân sự.
Koichi Hagiuda, Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, nói rằng chính phủ nước này đang xem xét cách EU tiếp cận vấn đề để sử dụng làm tài liệu tham khảo về cách Tokyo sẽ tiến hành hạn chế xuất khẩu công nghệ nhận dạng khuôn mặt.
Quyết định của Tokyo về vấn đề này sẽ ảnh hưởng lớn đến các công ty trong nước như NEC, một nhà cung cấp công nghệ nhận dạng khuôn mặt mạnh mẽ. Công ty này đã bán hơn 1.000 hệ thống ID sinh trắc học tại hơn 70 quốc gia và nhiều lần đứng đầu trong bảng xếp hạng độ chính xác về công nghệ nhận dạng khuôn mặt.
Vào năm ngoái, EU và Mỹ đều có hành động để hạn chế bán thiết bị giám sát cho Trung Quốc. Các hạn chế của EU bắt đầu có hiệu lực vào tháng 9, yêu cầu các cơ quan chức năng trong liên minh kiểm tra các giao dịch liên quan theo từng trường hợp cụ thể.
Vào tháng 12, Washington đã trừng phạt 8 thực thể, cấm các cá nhân và tổ chức Hoa Kỳ đầu tư vào chúng. Các thực thể này bị cáo buộc “tích cực” hỗ trợ giám sát sinh trắc học và theo dõi các nhóm thiểu số ở Trung Quốc, đặc biệt là người Duy Ngô Nhĩ. Các công ty bị trừng phạt bao gồm các công ty công nghệ nhận dạng khuôn mặt như Cloudwalk, Megvii, Netposa và Yitu.
Trong một tuyên bố vào ngày 16/12, Brian E. Nelson, Phó Giám đốc Bộ phận Chống khủng bố và Tội phạm tài chính của Bộ Tài chính Hoa Kỳ, cho biết: “Hành động hôm nay nhấn mạnh cách các công ty tư nhân trong lĩnh vực công nghệ giám sát và quốc phòng của Trung Quốc đang tích cực hợp tác với các nỗ lực của chính phủ nước này để trấn áp các thành viên của các nhóm dân tộc thiểu số và tôn giáo… Bộ Tài chính vẫn cam kết đảm bảo rằng hệ thống tài chính và các nhà đầu tư Mỹ không hỗ trợ các hoạt động này”.
Động thái hạn chế xuất khẩu công nghệ nhận dạng khuôn mặt của Nhật Bản được đưa ra khi công nghệ này đang được triển khai rộng rãi tại chính quốc gia này. Trước Thế vận hội Tokyo 2020, chính quyền đã lắp đặt các camera nhận dạng khuôn mặt.
Kể từ tháng 3 năm ngoái, việc sử dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt của cảnh sát Nhật Bản đã gia tăng mặc dù các nhà phê bình cảnh báo rằng động thái này có nguy cơ biến đất nước vào tình trạng bị giám sát. Tuy nhiên, cảnh sát Nhật Bản phải tuân thủ các quy tắc do Ủy ban An toàn Công cộng Quốc gia đặt ra khi xử lý dữ liệu liên quan đến việc sử dụng công nghệ.
Về mặt thương mại, Nhật Bản nỗ lực đón đầu công nghệ với việc triển khai hệ thống thanh toán nhận dạng khuôn mặt. Theo Biometric Update, “31 công ty từ nhiều ngành khác nhau ở Nhật Bản đã thành lập một nhóm để xem xét các khuôn khổ pháp lý và quy định tối ưu cho các hệ thống cho phép người tiêu dùng thanh toán cho các sản phẩm và dịch vụ bằng cách nhìn vào camera. Người dùng sẽ đăng ký sinh trắc học khuôn mặt của họ thông qua một trang web để sử dụng hệ thống”.
Văn Thiện
Theo Vision Times
