Nhật Bản tự hào là đất nước có tuổi thọ cao thứ hai trên thế giới, theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới.
Khảo sát vào tháng 9 của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi, cả nước có 90.526 người trên 100 tuổi.
Trong đó, đảo Okinawa có 1.334 người trăm tuổi, bao gồm 152 nam và 1.182 nữ. Người cao tuổi nhất ở đây là 114 tuổi. Các hòn đảo của tỉnh Okinawa là một trong những “Vùng xanh” tuổi thọ của thế giới, nơi người dân sống thọ hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu.
Toyo Keizai cho biết rằng, khả năng sống thọ tới 100 tuổi người dân Okinawa cao gấp ba lần so với người Mỹ. Tỷ lệ mắc bệnh tim của họ cũng chỉ bằng 1/5 người Mỹ. Trung bình người dân ở đây có tuổi thọ cao hơn khoảng 7 năm so với người Mỹ.
Bí quyết của họ là gì?
Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Tuổi thọ Okinawa (ORCLS) đã thực hiện một cuộc khảo sát về tuổi thọ Okinawa (OCS) và đưa ra một số nguyên nhân giúp người dân ở đây sống lâu và khỏe mạnh.
Từ năm 1975, ORCLS đã tiến hành các khảo sát về sức khỏe và tình trạng lão hóa của người cao tuổi Okinawa. Tính đến nay, nhóm khảo sát đã phỏng vấn và kiểm tra hơn 1.000 cụ già ở Okinawa. Họ tìm hiểu về chế độ ăn uống và thói quen tập thể dục, đặc điểm di truyền, hoạt động tinh thần và tâm linh cũng như các hành vi xã hội của họ.
Nghiên cứu của OCS cho thấy, người dân Okinawa có tỷ lệ mắc bệnh tim mạch thấp hơn. Họ cũng ít có khả năng mắc bệnh ung thư và mất trí nhớ hơn nhiều so với những người dân ở các khu vực khác.
Năm 2007, nghiên cứu của Đại học Nghệ thuật Tỉnh Okinawa cũng cho biết, gần 2/3 trong số người cao tuổi Okinawa được khảo sát có thể sống độc lập ở tuổi 97.
Chế độ ăn uống của người Okinawa
Theo nghiên cứu của OCS, một yếu tố sống thọ của người dân Okinawa là chế độ ăn uống của họ.
Chế độ ăn truyền thống của người Okinawa ít calo nhưng giàu chất dinh dưỡng. Lương thực chính của họ không phải là gạo mà là khoai lang, các loại rau củ màu xanh, màu vàng. Không thể thiếu là thực phẩm từ đậu nành, bao gồm đậu phụ, súp miso và nhiều loại gia vị làm từ miso (bột đậu nành lên men).
Ngoài những thực phẩm chính trên, chế độ ăn còn có cá, thịt lợn và nhiều loại trái cây nhiệt đới. Trong đó lựa chọn đầu tiên là hạt nêm làm từ cá ngừ, nghệ và một số gia vị khác thay vì dùng muối.
Ke Xia - Bác sĩ Trung Y sống tại Nhật Bản cho biết: “Ăn quá nhiều muối sẽ làm tăng huyết áp, tăng nguy cơ mắc bệnh dạ dày, loãng xương, béo phì và nhiều bệnh khác”.
Theo ông, chế độ ăn Okinawa tương tự như vùng Địa Trung Hải. Sự khác biệt ở chỗ nó ít chất béo và nhiều carbohydrate hơn. Tỷ lệ carbohydrate so với protein là 10 : 1, được gọi là “tỷ lệ Okinawa”.
Người dân Okinawa chủ yếu ăn thực phẩm có nguồn gốc thực vật, bao gồm cả thực vật hoang dã mà các nơi khác ở Nhật Bản không có hoặc rất hiếm. Ngược lại, thịt lợn và các loại thịt khác chỉ chiếm một phần nhỏ trong khẩu phần ăn của họ. Chế độ ăn uống này cung cấp một số vitamin và khoáng chất thiết yếu, bao gồm cả chất chống oxy hóa.
Quy tắc 80%
Chế độ ăn của người Okinawa không chỉ là các loại thực phẩm tự nhiên ít calo, mà người dân Okinawa còn có xu hướng ăn ít hơn. Họ tuân thủ câu thần chú Nho giáo cổ đại, “Hara hachi bu”, nhắc nhở họ ngừng ăn khi đã no 80%.
Nghiên cứu gần đây đã xác nhận rằng việc hạn chế calo có thể cải thiện chức năng miễn dịch, do đó làm tăng tuổi thọ.
Theo một nghiên cứu công bố ngày 10/2 trên tạp chí Science, đầu tiên các nhà nghiên cứu xác định lượng calo cơ bản của hơn 200 người khỏe mạnh tham gia thực nghiệm. Sau đó, nhóm thử nghiệm sẽ giảm 14% lượng calo hàng ngày. Nhóm đối chứng thì ăn uống bình thường. Sau 2 năm tuân thủ chế độ ăn này, các nhà nghiên cứu tiến hành phân tích tác động của việc hạn chế calo.
Nhóm đã nghiên cứu chức năng tuyến ức của những người tham gia nghiên cứu. Tuyến ức có chức năng tạo ra các tế bào T - một loại tế bào bạch cầu đóng vai trò chính trong hệ miễn dịch. Tuyến ức thường lão hóa nhanh hơn các cơ quan khác và nó sẽ tạo ra ít tế bào T hơn khi già đi.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng nhóm thử nghiệm đã cải thiện chức năng tuyến ức và sản xuất nhiều tế bào T hơn sau hai năm hạn chế calo.
“Khi con người già đi, tuyến ức của họ co lại và tạo ra ít tế bào T hơn. Kết quả là những người lớn tuổi gặp khó khăn hơn trong việc chống lại nhiễm trùng và một số bệnh ung thư”, Tiến sĩ Eric Ravussin, Phó giám đốc điều hành khoa học lâm sàng tại Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Pennington, Đại học Bang Louisiana, cũng là người tham gia nghiên cứu, trả lời với Science Daily.
“Việc hạn chế calo giúp ngăn chặn tuyến ức co lại để người đó tạo ra nhiều tế bào T hơn”.
Ông cho biết, sự gia tăng các tế bào T cũng liên quan đến khả năng đốt cháy các axit béo dự trữ chuyển hóa thành năng lượng.
Nghiên cứu này có sự tham gia của các nhà khoa học từ Trường Y Yale, Trường Y, Đại học Washington, Đại học Bang Louisiana và Đại học Michigan ở Ann Arbor.
Hoạt động thể chất và xã hội
Người dân Okinawa được hưởng lợi từ lối sống bao gồm sự tham gia tích cực vào cuộc sống của cộng đồng.
Khu vực này chủ yếu dựa vào nông nghiệp và đánh bắt cá. Nhiều người dân Okinawa vẫn tiếp tục lao động chân tay dù tuổi đã cao. Cho đến bây giờ ở Okinawa cũng không có khái niệm nghỉ hưu.
Người già ở các làng trong vùng ý thức rất rõ ràng là “còn sống thì còn làm việc”. Ngay cả trong những năm cuối đời, họ vẫn tiếp tục tham gia vào các hoạt động giúp họ năng động về thể chất và gắn kết với xã hội. Ví dụ như làm việc trên cánh đồng, làng nghề dệt Basōfu truyền thống và làm việc tình nguyện ở các làng khác.
Dệt Bashōfu (dệt vải từ sợi chuối) là một niềm vui đối với những người lớn tuổi trong làng. Nhiều người trong số họ đã cống hiến cả đời cho công việc này. Sợi Bashō được sử dụng để may kimono, túi xách và cà vạt.
Bác sĩ Hideki Wada cho biết, việc tham gia tích cực vào đời sống xã hội và các hoạt động là đặc biệt quan trọng. Trong một bài báo đăng tháng 11 trên trang tin tức Toyokeizai Online, Nhật Bản, ông đã khuyến khích người cao niên nên làm việc dù đó là điều nhỏ nhất.
Bác sĩ Wada cho rằng, hành động ban đầu đó sẽ tạo ra các cơ hội khác để tham gia vào xã hội và tăng cường hoạt động thể chất.
Ông nói thêm rằng khi động lực tập thể dục giảm dần theo tuổi tác, quá trình chuyển đổi từ trạng thái bình thường sang trạng thái yếu đuối sẽ nhanh hơn. Hoạt động thể chất không đủ có thể dẫn đến giảm cơ, dễ bị mệt mỏi và suy giảm chức năng thể chất và nhận thức. Trong khi đó, tham gia các hoạt động xã hội hay thể dục thể thao tích cực giúp ngăn ngừa lão hóa nhanh.
“Theo kinh nghiệm của tôi, những người như vậy thường sống khỏe mạnh và thọ hơn. Họ có xu hướng vui vẻ, có các mối quan hệ tốt với gia đình và bạn bè cũng như biết tận hưởng cuộc sống thường ngày của họ”, Wada nói.
Bộ Gen tốt
Tuổi thọ của người dân Okinawa cũng có thể là yếu tố di truyền. Một nghiên cứu hồi tháng 7 về người dân Okinawa chỉ ra rằng, những người nắm giữ gen trường thọ được gọi là FOXO3 có số lượng telomere bị rút ngắn ít hơn khi họ già đi.
Telomere - “đồng hồ lão hóa” của tế bào, là cấu trúc bảo vệ tại cuối mỗi nhiễm sắc thể. Nó sẽ rút ngắn lại mỗi khi tế bào phân chia. Cuối cùng, các telomere trở nên ngắn đến mức tế bào không thể phân chia. Khi đó chúng sẽ không hoạt động hoặc chết.
Việc rút ngắn telomere tăng tốc có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa và góp phần gây ra các bệnh liên quan đến tuổi tác.
Theo Epoch Times tiếng Anh
Cát Mộc biên dịch
