Trong một tuyên bố hôm thứ Tư (ngày 1/12), Hiệp hội Báo chí Thế giới (WAN) đã trao giải thưởng “Cây bút vàng” của năm nay cho người sáng lập Tập đoàn Truyền thông Next Digital Hong Kong – ông Lê Trí Anh (Jimmy Lai) và các nhân viên của tờ báo “Apple Daily”. Đây là giải thưởng tuyên dương tinh thần hy sinh vì bảo vệ tự do báo chí.
Trong tuyên bố công bố người chiến thắng Giải thưởng Cây bút Vàng năm 2021, WAN ca ngợi ông Lê Trí Anh là "một nhà phê bình thẳng thắn về sự kiểm soát của Bắc Kinh đối với Hong Kong, và là một người ủng hộ nhiệt thành của phong trào dân chủ".
Tờ Apple Daily do ông Lê sáng lập là một trong những tờ báo tiếng Hoa nổi tiếng nhất ở Hong Kong, với số lượng phát hành 86.000 bản. Apple Daily đã công khai ủng hộ phong trào dân chủ năm 1989, ủng hộ Phong trào Dù vàng năm 2014 và phong trào chống dẫn độ về Trung Quốc năm 2019. Do đó, tờ báo đã bị chính quyền cáo buộc nghi ngờ "vi phạm Luật An ninh Quốc gia Hong Kong". Tài sản của tờ báo bị đóng băng, và việc xuất bản của bị đình chỉ vào tháng 6 năm nay.
Ông Warren Fernandez, Chủ tịch Diễn đàn Biên tập viên Thế giới (World Editors Forum), nói rằng Giải thưởng Cây bút vàng Tự do năm nay nêu bật “nỗi sợ và thách thức” mà các nhà báo Hong Kong phải đối mặt. Họ ngày càng phải chịu nhiều hạn chế.
"Nhà xuất bản [của Apple Daily] đã bị bỏ tù, tổng biên tập và các đồng nghiệp cấp cao của ông bị bắt, tòa soạn bị đóng cửa và tờ báo cũng bị đình bản. Giải thưởng Cây bút vàng năm 2021 ghi nhận và phản ánh những vấn đề trên", ông Fernandez nói.
2021 Golden Pen of Freedom laureate Jimmy Lai – biography https://t.co/FHhfffK7So pic.twitter.com/p12hNHr8dI
— World Editors Forum (@WorldEditors) December 1, 2021
Ông Lê Trí Anh đã vượt biên từ Quảng Đông đến Hong Kong khi còn là một thiếu niên. Năm 1990, ông thành lập Công ty Next Digital và mở rộng từ báo và tạp chí sang mạng truyền hình và các phương tiện truyền thông khác. Trong cuộc khảo sát mức độ uy tín của truyền thông năm 2019 do Đại học Trung văn Hong Kong thực hiện, Apple Daily xếp thứ ba tại đặc khu.
Vào tháng 8/2020, ông Lê Trí Anh cùng một số nhân viên cấp cao và biên tập viên của tờ báo đã bị bắt, truy tố và giam giữ. Họ bị cáo buộc tội "câu kết với các thế lực nước ngoài" vì đã ủng hộ cộng đồng quốc tế áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với chế độ Trung Quốc.
Ông Lê Sùng Ân (Sebastien Lai), con trai của ông Lê Trí Anh, là người đại diện nhận giải. Ông nói rằng với việc đình bản tờ Apple Daily, cộng thêm việc tự do báo chí ở Hong Kong tiếp tục bị đàn áp, "sẽ ngày càng có ít người tỏa sáng trong u tối".
Hong Kong từng là trung tâm tin tức của Châu Á hoặc là nơi đặt trụ sở của nhiều kênh truyền thông quốc tế. Nhưng quyền tự do báo chí đã nhanh chóng bị thắt chặt trong những năm gần đây khi Bắc Kinh tăng cường kiểm soát Hong Kong. Trong Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới năm 2021 của tổ chức "Phóng viên Không biên giới", Hong Kong xếp thứ 80. Tổ chức này cho rằng Luật An ninh Quốc gia của Bắc Kinh là mối đe dọa lớn nhất đối với sự an toàn của các nhà báo.
Giải Cây bút vàng Tự do được WAN thiết lập năm 1961 và trao cho các cá nhân, tổ chức có đóng góp xuất sắc vào việc bảo vệ và thúc đẩy tự do báo chí. Giải cũng nhằm hướng sự chú ý của các phương tiện truyền thông vào tình trạng của các nhà báo phải đối diện với sự nguy hiểm khi tác nghiệp, kể cả bị cầm tù.
Năm 2019, giải Cây bút vàng được trao cho nhà báo Jamal Khashoggi của Ả Rập Xê út – người bị ám sát tại lãnh sự quán Ả Rập Xê út ở Istanbul vào năm 2018, vì chỉ trích chính phủ Ả Rập Xê út.
Đông Phương
