Phát hiện bằng chứng về một trận siêu động đất xảy ra ở Chile cách đây 3.800 năm

Theo một nghiên cứu mới, vào khoảng 3.800 năm trước ở Chile, một trận siêu động đất (megaquake) đã diễn ra. Trận động đất này mạnh đến nỗi nó khiến cho các bờ biển gần đó bị bỏ hoang trong gần 1.000 năm.

Các nhà nghiên cứu cho biết trận động đất đó xảy ra ở miền bắc Chile ngày nay do một vụ đứt gãy lớn. Trận siêu động đất cũng khiến đường bờ biển của khu vực bị trồi lên và tạo ra một cơn sóng thần cực lớn với những con sóng cao tới 20 mét (66 feet).

Các nhà nghiên cứu tin rằng cơn sóng thần cực lớn đó đã truyền đến tận New Zealand, cách đó là gần 6.000 dặm (khoảng 9.650 km). Sau khi đến New Zealand, chúng hất tung những tảng đá ven biển tại đó có kích thước bằng ô tô vào đất liền hàng trăm dặm.

Trận động đất mới được phát hiện này đã phá vỡ kỷ lục của trận động đất lớn nhất từng được ghi nhận cũng xảy ra ở Chile. Đó là đại thảm họa động đất Valdivia xảy ra vào năm 1960. Vào thời điểm đó, các ghi chép cho thấy trận động đất Valdivia có cường độ từ 9,4 đến 9,6 độ Richter. Trận động đất ở Valdivia đã giết chết 6.000 người và gây ra sóng thần khắp Thái Bình Dương.

Các nhà nghiên cứu tin rằng trận siêu động đất mới phát hiện có cường độ 9,5 độ Richter. Vết đứt vỡ mà nó tạo ra dài khoảng 620 dặm (khoảng 1.000 km), trong khi đó vết đứt vỡ do trận động đất ở Valdivia gây ra dài 500 dặm (khoảng 800 km).

James Goff, đồng tác giả của nghiên cứu và là nhà địa chất học tại Đại học Southampton ở Anh, cho biết, không ai tin rằng một trận động đất có cường độ như thế này lại có thể xảy ra ở miền bắc Chile. Tuy nhiên, giờ đây, Goff nói rằng họ có bằng chứng cho thấy trận siêu động đất này đã diễn ra hàng nghìn năm trước.

Goff giải thích: “Sa mạc Atacama, một trong những môi trường khô cằn và thù nghịch nhất trên thế giới, luôn khiến việc tìm kiếm bằng chứng về sóng thần ở đó rất khó khăn. Tuy nhiên, chúng tôi đã tìm thấy bằng chứng về trầm tích biển và rất nhiều cá thể sinh sống yên ổn dưới biển trước khi bị ném vào đất liền. Và chúng tôi tìm thấy tất cả những thứ này ở rất cao và sâu trong đất liền nên chúng không thể do một cơn bão đã đưa đến”.

Thật trùng hợp, ngay trước khi tham gia nghiên cứu, Goff đang ở New Zealand, trên đảo Chatham. Ở đó, ông đang khảo sát một số lượng lớn các tảng đá lớn dường như đã được ném vào đất liền cách bờ biển hàng trăm dặm. Goff nói rằng họ đã xác định rằng một trận siêu động đất ở Chile với cường độ ít nhất 9,5 độ Richter đã làm di chuyển các tảng đá. Nhưng họ không có bằng chứng. Với những phát hiện mới này, các nhà nghiên cứu đã tìm ra bằng chứng cho thấy trận động đất lớn này trên thực tế đã tồn tại.

Ngoài ra, trận siêu động đất ở Chile vào 3.800 năm trước cũng buộc các cư dân phải di cư khỏi bờ biển. Các hòn đảo bị ảnh hưởng ở Nam Thái Bình Dương không có người ở vào thời điểm đó, nhưng hiện nay các hòn đảo là địa điểm du lịch nổi tiếng có rất nhiều người ở. Như vậy, bất kỳ cơn sóng thần hoặc động đất nào tấn công khu vực này đều có thể rất thảm khốc. Cho nên, Goff nói rằng ông hy vọng các nhà khoa học có thể học hỏi thêm từ phát hiện này trong trường hợp điều gì đó tương tự xảy ra một lần nữa.

Nghiên cứu được đăng trên Science Advances.

Các cấp độ động đất theo thang đo Richter

Thang đo Richter là một loại thang để xác định sức tàn phá của các cơn động đất (địa chấn). Thang đo này được Charles Francis Richter đề xuất vào năm 1935. Đầu tiên nó được sử dụng để sắp xếp các số đo về cơn động đất địa phương tại California. Những số đo này được đo bằng 1 địa chấn kế đặt cách xa nơi động đất 100 km.

Theo thang Richter, biên độ của một trận động đất có độ Richter 6 mạnh bằng 10 lần biên độ của 1 trận động đất có độ Richter 5. Năng lượng được phát ra bởi trận động đất có độ Richter 6 bằng khoảng 31 lần năng lượng của trận động đất có độ Richter 5.

Bảng thang đo độ Richter của động đất

Văn Thiện