Alzheimer (AD) là một bệnh rối loạn thần kinh gây suy giảm dần khả năng nhận thức, chủ yếu ảnh hưởng đến trí nhớ, suy nghĩ và hành vi. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra chứng sa sút trí tuệ, có thể cản trở các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Bệnh Alzheimer tiến triển chậm và các triệu chứng thường xấu đi theo thời gian.
Mặc dù có hơn 5 triệu người Mỹ mắc chứng bệnh này, bệnh Alzheimer khởi phát sớm là không điển hình, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC). Bệnh Alzheimer khởi phát sớm thường ảnh hưởng đến những người từ 40 đến 50 tuổi.
Căn bệnh này ảnh hưởng đến trí nhớ, dẫn đến khó khăn trong giao tiếp và tương tác xã hội.
Thử thách trong giai đoạn đầu là làm thế nào để đưa ra chẩn đoán chính xác khi nhiều triệu chứng có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân như căng thẳng, lo lắng, một số loại thuốc, vấn đề về tuyến giáp, rối loạn giấc ngủ, thiếu hụt dinh dưỡng... gây ra.
Một ví dụ điển hình là những tình huống căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày. Trong thời gian này, việc quên một hoặc hai thứ là điều bình thường.
Tuy nhiên, nếu bạn cho rằng mình có các triệu chứng sớm của bệnh Alzheimer thì 7 dấu hiệu dưới đây sẽ giúp bạn phát hiện bệnh.
Nguyên nhân khởi phát sớm của bệnh Alzheimer
Các nhà nghiên cứu vẫn chưa nắm rõ cách thức phát triển của bệnh Alzheimer. Protein xuất hiện trong não có liên quan đến sự phát triển của bệnh. Hai loại cụ thể thường liên quan đến tình trạng này: protein beta-amyloid và tau. Những gì các protein này làm là phá vỡ các quá trình tế bào và phân tử bình thường, đồng thời tấn công các vùng não liên quan đến trí nhớ.
Một số gen có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer khởi phát sớm. Chúng bao gồm:
- Gen APOE (Apolipoprotein E), đặc biệt là APOE E4.
- PSEN1 (Presenilin 1) và PSEN2 (Presenilin 2).
- APP (Protein tiền chất amyloid).
Các yếu tố nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer khởi phát sớm bao gồm:
- Di truyền học.
- Lịch sử gia đình.
- Các tình trạng bệnh lý như bệnh tim mạch, tiểu đường và chấn thương đầu.
- Các yếu tố môi trường như tiếp xúc với chất độc.
- Các yếu tố về lối sống, bao gồm ít vận động, chế độ ăn uống kém, hút thuốc và uống quá nhiều rượu.
Có thể chẩn đoán sớm bệnh Alzheimer hay không?
Chẩn đoán bệnh Alzheimer khởi phát sớm bao gồm việc đánh giá toàn diện bởi chuyên gia chăm sóc sức khỏe, bao gồm tiền sử bệnh, khám thực thể cũng như các xét nghiệm và đánh giá khác nhau. Mục đích là để loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn gây suy giảm nhận thức và xác định bất kỳ yếu tố cơ bản nào góp phần gây ra các triệu chứng.
Dưới đây là một số xét nghiệm và đánh giá thường được sử dụng để chẩn đoán bệnh Alzheimer khởi phát sớm:
- Xét nghiệm thần kinh.
- Bài tập nhận thức.
- Kiểm tra tâm lý thần kinh.
- Mẫu máu.
- MRI, PET hoặc CT.
- Phân tích dịch não tủy.
- Xét nghiệm di truyền.
- Đánh giá chức năng và hành vi.
- Điều tra gia đình và người chăm sóc.
7 dấu hiệu bệnh Alzheimer khởi phát sớm
Bệnh Alzheimer khởi phát sớm không dễ phát hiện, nhưng nếu bạn gặp các triệu chứng sau, hãy đến gặp chuyên gia chăm sóc sức khỏe để loại trừ các nguyên nhân cơ bản khác:
- Mất trí nhớ: Nếu bạn thấy mình quên những điều quan trọng, chẳng hạn như các sự kiện đặc biệt, những khuôn mặt quen thuộc mà bạn nên nhớ (như của người thân trong gia đình) hoặc lặp đi lặp lại các câu hỏi, đây có thể là những dấu hiệu của bệnh Alzheimer.
- Bạn gặp khó khăn trong việc giải quyết vấn đề hoặc lập kế hoạch: Một người có các triệu chứng AD thực sự sẽ gặp khó khăn trong việc tập trung vào các con số và theo dõi hoặc phát triển kế hoạch, gặp khó khăn trong việc làm theo chỉ dẫn hoặc hướng dẫn, ngay cả những việc đơn giản và cần được nhắc nhở thường xuyên.
- Bạn không thể hoàn thành các nhiệm vụ đơn giản một cách chính xác: Bạn gặp khó khăn trong việc tập trung hoặc duy trì sự chú ý vào các nhiệm vụ, khiến việc hoàn thành các hoạt động phức tạp hoặc nhiều bước (như làm theo một công thức) trở nên khó khăn hơn.
- Bạn không thể tìm được từ thích hợp: Gặp khó khăn trong việc tìm từ thích hợp trong các cuộc trò chuyện.
- Bạn tránh đám đông và các sự kiện xã hội: Những người bị AD cảm thấy khó khăn khi tham gia các sự kiện xã hội. Nếu bạn hoặc ai đó bạn biết liên tục từ chối ra ngoài vì họ cảm thấy không thoải mái với những tình huống xã hội này, đó có thể là dấu hiệu của chứng mất trí nhớ.
- Tính cách thay đổi liên tục: Việc thay đổi hành vi hoặc tính cách có thể liên quan đến chứng rối loạn lưỡng cực. Tuy nhiên, nó cũng có thể là dấu hiệu AD. Bối rối, lo lắng, sợ hãi, giận dữ bộc phát hoặc trầm cảm là những tâm trạng thường gặp của người mắc AD.
- Bạn không thể hiểu được hình ảnh: Không nhận dạng được hình ảnh, đặc biệt là những hình ảnh quen thuộc, có thể là dấu hiệu của suy giảm nhận thức hoặc rối loạn nhận thức như bệnh Alzheimer.
Ngăn ngừa bệnh Alzheimer khởi phát sớm
Dưới đây là một số biện pháp thay đổi lối sống mà bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer khởi phát sớm, bao gồm những điều sau:
- Tập thể dục thường xuyên, ngay cả khi chỉ là đi bộ. Duy trì hoạt động là rất quan trọng đối với sức khỏe não bộ.
- Ngủ ngon. Hệ thống glymphatic của chúng ta làm sạch não khi ngủ, vì vậy việc có một giấc ngủ ngon là rất quan trọng.
- Ăn thực phẩm lành mạnh hơn.
- Nâng cao kỹ năng nhận thức.
- Học những thứ mới. Hãy thử giải các câu đố, học một ngôn ngữ mới, học chơi một nhạc cụ hoặc tham gia các lớp học khiêu vũ.
Chuẩn bị cho tương lai
Nếu bạn hoặc một thành viên trong gia đình được chẩn đoán mắc bệnh Alzheimer khởi phát sớm, hãy chuẩn bị cho tương lai bằng cách xem xét những điều sau đây:
- Mua bảo hiểm nhân thọ.
- Tìm kiếm các chuyên gia và người chăm sóc để giúp đỡ.
Được xuất bản lần đầu trên NaturallySavvy.com
Theo Lisa Collins - The Epoch Times
Nhật Duy biên dịch
