Tôm là nguồn cung cấp nhiều dinh dưỡng và vitamin. Ăn tôm có thể bảo vệ sức khỏe tim mạch, mang lại lợi ích chống viêm và chống oxy hóa, đồng thời điều chỉnh hệ thống miễn dịch. Hơn nữa, tôm có lượng calo và chất béo thấp nên thích hợp cho việc giảm cân. Tuy nhiên, tôm cũng là một trong những nguồn cung cấp asen chính cho con người, asen và các hợp chất của nó có mức độ độc tính khác nhau.
Gần đây, cư dân mạng Đài Loan lan truyền một tin đồn về trường hợp ngộ độc asen và tử vong của một cô gái sau khi ăn một lượng lớn tôm cùng vitamin C.
Liệu câu chuyện này có đúng không? Điều gì xảy ra khi bạn ăn tôm và vitamin C cùng nhau? Bạn nên thận trọng điều gì khi ăn tôm? Dưới đây là góc nhìn của một chuyên gia y tế:
Giá trị dinh dưỡng của tôm
Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Khoa học Sinh học Saudi vào năm 2022 cho thấy thịt tôm có giá trị dinh dưỡng đáng kể và hoạt tính chống oxy hóa cao. Nướng được coi là phương pháp tốt nhất để chế biến tôm. Tôm chứa các chất dinh dưỡng chính sau:
1. Protein đặc biệt
Tôm chứa các protein đặc biệt như màng tôm, chất chống đông máu, protein chitosan và các enzyme chống oxy hóa. Những protein này cung cấp các axit amin thiết yếu, hỗ trợ xây dựng và sửa chữa mô cơ thể, điều chỉnh sự co và thư giãn cơ, bảo vệ sức khỏe tim mạch, duy trì sức khỏe hệ thống miễn dịch và hỗ trợ các chức năng chống oxy hóa, kháng khuẩn và chống viêm.
Tuy nhiên, một số người có thể bị dị ứng với các protein này, dẫn đến các triệu chứng như ngứa da và khó chịu ở đường tiêu hóa. Trường hợp nặng có thể gây sưng họng, khó thở và sốc phản vệ. Vì vậy, những người bị dị ứng với tôm hoặc nghi ngờ bị dị ứng nên tránh ăn tôm.
2. Axit béo thiết yếu
Tôm rất giàu axit béo thiết yếu omega-3, đặc biệt là axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA). Những axit béo thiết yếu này là thành phần quan trọng trong tế bào và rất quan trọng cho việc truyền tín hiệu thần kinh cũng như tổng hợp các chất chống viêm. Chúng có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe tim mạch, chức năng não và giảm viêm.
3. Astaxanthin
Astaxanthin là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ có thể làm giảm căng thẳng oxy hóa và viêm nhiễm, bảo vệ mắt và tăng cường sức khỏe làn da cùng nhiều lợi ích khác.
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Marine Drugs vào năm 2021 cho thấy tôm là nguồn cung cấp dồi dào axit béo không bão hòa đa omega-3 (PUFA) và astaxanthin. Astaxanthin là một chất chống oxy hóa mạnh ở dạng tự do hoặc ester hóa (Astx-E). Dầu tôm có nhiều astaxanthin được ester hóa, giúp ức chế sự hình thành chất béo.
4. Vitamin B12
Tôm chứa một lượng đáng kể vitamin B12, rất quan trọng đối với chức năng thần kinh, tổng hợp DNA và sản xuất hồng cầu.
5. Nguyên tố vi lượng
Tôm chứa các nguyên tố vi lượng như selen và kẽm, có đặc tính chống oxy hóa và giúp điều chỉnh chức năng miễn dịch cùng tuyến giáp. Những yếu tố này cũng đóng vai trò tổng hợp DNA và duy trì sức khỏe của da, tóc và móng.
Mối liên hệ giữa tôm và vitamin C
Liệu ăn tôm kết hợp vitamin C sẽ sản sinh độc tố asen trong cơ thể hay không?
Thực ra, điều này hoàn toàn không đúng.
Tôm, một loài động vật có vỏ, chủ yếu chứa asen hữu cơ, có thể chuyển hóa và loại bỏ khỏi cơ thể, nên chỉ gây ra tác hại tối thiểu.
Tôm cũng chứa một lượng nhỏ hợp chất asen hóa trị 5, được phân loại là asen vô cơ. Việc tiêu thụ asen vô cơ trong thời gian dài có thể dẫn đến ngộ độc asen mãn tính. Tuy nhiên, tôm bán trên thị trường đã được kiểm soát hàm lượng asen hóa trị 5 và phải tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm liên quan.
Vậy yêu cầu này phát sinh từ đâu?
Về mặt lý thuyết, có thể trong các điều kiện cụ thể của phòng thí nghiệm, nồng độ cao của asen hóa trị 5 kết hợp với liều lượng lớn vitamin C có thể tạo ra asen. Điều này có thể dẫn đến một phản ứng hóa học làm giảm asen hóa trị 5 thành asen hóa trị 3, thành phần có độc tính cao của asen trioxit (arsenic). Tuy nhiên, để đạt được phản ứng hóa học này trong cơ thể người đòi hỏi phải tiêu thụ hàng chục, thậm chí hàng trăm kg tôm.
Thông thường, việc tiêu thụ tôm cùng với các loại thực phẩm hoặc thực phẩm bổ sung giàu vitamin C là hoàn toàn an toàn và không gây ngộ độc.
Những lưu ý khi ăn tôm
Mặc dù tôm có thể kết hợp với nhiều loại thực phẩm, nhưng những tương tác cụ thể giữa tôm với các thực phẩm và thuốc khác hoặc các vấn đề tiêu hóa của một số người có thể khiến sự kết hợp trở nên kém lý tưởng. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa cần cân nhắc khi ăn tôm:
1. Sản phẩm từ sữa
Một số người có thể bị khó tiêu hoặc dị ứng khi ăn tôm với sữa, phô mai hoặc các sản phẩm từ sữa khác. Điều này đặc biệt đúng đối với những người không dung nạp lactose hoặc dị ứng với sữa. Vì vậy, tốt nhất nên tránh sự kết hợp này.
2. Trái cây có hàm lượng axit cao
Do hàm lượng protein cao trong tôm nên việc kết hợp tôm với các loại trái cây có tính axit cao như chanh hoặc bưởi có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa hoặc khó chịu ở dạ dày. Nói chung có thể chấp nhận được nếu sử dụng một lượng nhỏ các loại trái cây này để tạo hương vị, nhưng nên tránh sử dụng số lượng lớn các loại trái cây có hàm lượng axit cao.
3. Thực phẩm giàu chất béo
Bản thân tôm có hàm lượng chất béo tương đối thấp. Tuy nhiên, tiêu thụ nó cùng với các thực phẩm giàu chất béo như đồ chiên rán, nước sốt kem đậm đà hoặc quá nhiều bơ có thể ảnh hưởng đến lợi ích sức khỏe của tôm và tăng lượng calo nạp vào.
Một số người cho rằng ăn tôm và bí đỏ có thể gây kiết lỵ. Điều này hoàn toàn thiếu căn cứ khoa học, vì bệnh kiết lỵ là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn và việc kết hợp thực phẩm không gây ra bệnh này.
Nói chung, tôm là món ngon có hàm lượng dinh dưỡng cao, ít béo và ít calo nên được thưởng thức, đặc biệt trong mùa hè. Bạn có thể bổ sung vitamin C và tiêu thụ tôm một cách an toàn với mức độ vừa phải mà không cần quá lo lắng.
Theo Jingduan Yang - The Epoch Times
Chấn Hưng biên dịch
TS.BS Jingduan Yang là một bác sĩ tâm thần chuyên về y học tổng hợp và y học cổ truyền Trung Hoa cho các bệnh mãn tính về tâm thần, hành vi và thể chất. Ông đã đóng góp cho các cuốn sách "Integrative Psychiatry", "Medicine Matters" và "Integrative Therapies for Cancer". Đồng tác giả "Facing East: Ancient Secrets for Beauty+Health for Modern Age" của HarperCollins và "Clinical Acupuncture and Ancient Chinese Medicine" của Oxford Press. Bác sĩ Yang cũng là người sáng lập Viện Y học Tích hợp Yang và Viện Châm cứu Lâm sàng Hoa Kỳ, đồng thời là Giám đốc điều hành của Trung tâm Y tế Phương Bắc (Middletown, New York) kể từ tháng 7 năm 2022.
