Từ sau năm 2024, người dân Việt Nam sẽ đón khoảnh khắc mừng năm mới vào nửa đêm 29 Tết, cho đến năm 2033 - khi đêm 30 Tết trùng vào ngày 30/1.
Ở Việt Nam, ngày Tất niên là ngày cuối cùng của năm tính theo lịch Âm (tức là ngày 30/12 Âm lịch, hay còn gọi là ngày 30 Tết). Theo quan niệm xa xưa của người Á Đông nói chung và Việt Nam nói riêng, thiêng liêng nhất chính là thời khắc Giao thừa - khi đất trời và con người như hòa cùng một nhịp, đón không khí chuyển giao giữa năm cũ và năm mới.
Ngày 30 Tết đối với mỗi người Việt như một "cột mốc" lớn trong năm. Dù có đang ở đâu, đang làm gì đi chăng nữa thì muộn nhất 30 Tết nhất định phải hoàn thành, gác lại bộn bề, trở về bên gia đình cùng ăn bữa cơm Tất niên. Sau đó là chuẩn bị đón lễ giao thừa.
Theo quan niệm dân gian thì người Việt tin rằng, mỗi năm sẽ có các vị thần Hành binh, Hành khiển, Phán quan cai quản hạ giới khác nhau. Cứ đến ngày 30 của tháng cuối cùng trong năm là các vị Hành khiển cũ sẽ bàn giao lại cho người mới và trở về thiên đình.
Do đó, vào lễ này, gia đình sẽ chuẩn bị một mâm cúng tại bàn thờ trong nhà, một mâm cúng thiên địa ngoài trời. Đúng 12 giờ đêm 30 tháng Chạp, các thành viên sẽ tề tựu, cùng nhau lễ bái, “tống cựu nghinh tân”, xin một năm mới bình an.
Không phải năm nào cũng có ngày 30 Tết
Thế nhưng, không phải năm nào cũng có ngày 30 Tết. Bởi còn phụ thuộc vào cách tính của lịch Âm, đôi khi là tháng thiếu thì sẽ không có ngày 30 mà sẽ kết thúc vào ngày 28 hoặc 29. Mà nếu trùng vào Tháng Chạp Âm lịch thì sẽ xảy ra hiện tượng đó. Điều này từng xảy ra vào năm 2021, khi chúng ta phải đón Giao thừa vào ngày 29 Tết.
Chiếu theo thiên văn học thì âm lịch hiện hành được sắp xếp theo con số thiên văn vận hành của trái đất, mặt trăng và mặt trời. Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất chính là phải đảm bảo trái đất, mặt trăng, mặt trời cùng nằm trên một đường thằng, và chính là giây phút người quan trắc trên mặt đất không thấy mặt trăng, nguyệt thực phải rơi vào mồng 1 mỗi tháng.
Song, thời gian mặt trăng từ tròn đến khuyết, chu kỳ bình quân là 29,53 ngày. Mà số ngày của mỗi tháng sắp xếp bắt buộc phải là số chẵn, bởi thế nên mới dẫn đến trong âm lịch có tháng thừa, tháng thiếu.
Dẫu biết rằng vẫn là theo quy luật tính ngày bấy lâu nhưng chắc hẳn, cảm xúc sẽ khó có thể trọn vẹn. Bởi 30 Tết vẫn là một dấu mốc mang ý nghĩa đặc biệt, việc bất đắc dĩ phải đón Giao thừa vào ngày 29 và sau đó đã sang ngay mồng 1 tháng Giêng không khỏi khiến con người ta cảm thấy hụt hẫng, xốn xang trong lòng.
