Nhiều người trong nội bộ doanh nghiệp Trung Quốc đã lừa hàng tỷ USD của giới đầu tư nhỏ lẻ Mỹ. Nhờ có được thông tin mật của các công ty Trung Quốc niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ, thành viên trong doanh nghiệp đã nhanh tay thực hiện các giao dịch sinh lợi ngay trước khi giá cổ phiếu sụt giảm.
Một nghiên cứu mới đây đã xem xét hồ sơ chứng khoán của những người thuộc nội bộ các công ty Trung Quốc niêm yết trên sàn giao dịch Mỹ. Nghiên cứu phát hiện ra rằng những người này đã tránh được khoản thiệt hại ít nhất 10 tỷ USD từ 2016 đến giữa 2021 bằng cách bán cổ phiếu trước khi giá sụt giảm.
Cổ phiếu của các công ty Trung Quốc giảm trung bình 21% một năm sau khi những người trong nội bộ doanh nghiệp bán một lượng lớn cổ phiếu.
Trường hợp của Alibaba
Tờ Wall Street Journal đã đưa tin về nghiên cứu trên và lấy Alibaba Group Holding Ltd. làm ví dụ. Tháng 10/2020, công ty con chuyên về dịch vụ thanh toán của Alibaba, Ant Group Co., đang chuẩn bị cho đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Nếu thành công, sự kiện này sẽ làm tăng giá trị các cổ phiếu của Alibaba.
Nhưng người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của Alibaba, ông Jack Ma, khi đó đã công khai chỉ trích các cơ quan quản lý tài chính Trung Quốc. Kết quả là, vụ niêm yết của Ant Group bị hủy. Thay vì tăng trưởng như thị trường dự đoán, cổ phiếu của Alibaba lại giảm 8% trên Sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE).
Một ngày trước thông báo của Jack Ma, công ty Sky Scraper Enterprises Ltd. đã bán khoảng 150 triệu USD cổ phiếu Alibaba. Người điều hành Sky Scraper chính là một người trong nội bộ Alibaba, nhưng không ai biết danh tính của người đó.
Wall Street Journal dẫn lời Financial Times cho biết, người điều hành Sky Scraper “là một trong những Giám đốc cấp cao được trả lương cao nhất của công ty này trong những năm gần đây và được nhận một lượng lớn cổ phiếu thưởng”.
Vị Giám đốc cấp cao chưa lộ danh tính này đã tránh được khoản lỗ tổng cộng hàng trăm triệu USD nhờ nắm trong tay thông tin nội bộ quan trọng. Các nhà đầu tư Mỹ và các nước khác bị đặt vào thế bất lợi vì họ không thể biết thông tin nội bộ cho dù họ có tìm hiểu bao nhiêu đi chăng nữa; rõ ràng họ đã bị lừa.
SEC và Trung Quốc thông đồng ‘bắt nạt’ các nhà đầu tư nhỏ lẻ
Các nhà nghiên cứu Robert Jackson, Bradford Lynch và Daniel Taylor chỉ ra rằng luật chứng khoán Mỹ tạo điều kiện và làm lợi cho những người trong nội bộ doanh nghiệp Trung Quốc hơn nhiều so với cho những người trong nội bộ công ty Mỹ.
Theo Wall Street Journal, các Giám đốc cấp cao và cổ đông lớn khác tại doanh nghiệp Mỹ phải cung cấp thông tin về các giao dịch của họ trong vòng 2 ngày trong một hồ sơ được đăng trên trang web của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch; và các nhà đầu tư có thể truy cập miễn phí vào hồ sơ này.
Quy định này ngăn cản những người trong nội bộ công ty Mỹ giao dịch dựa trên thông tin nội bộ. Họ không muốn ra hiệu cho những người tham gia thị trường khác bán cổ phiếu bởi như thế sẽ làm hạ giá trị của cổ phiếu.
Những người trong nội bộ doanh nghiệp Trung Quốc không gặp vấn đề tương tự vì các nhà quản lý của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) đối xử họ rất nhẹ nhàng. Vào đầu những năm 1990, để khuyến khích công ty Trung Quốc niêm yết trên NYSE và các sàn giao dịch khác của Mỹ, cơ quan quản lý Mỹ đã dành một số đặc quyền then chốt cho doanh nghiệp Trung Quốc.
Ví dụ, những người làm việc cho công ty Trung Quốc không phải nhanh chóng báo cáo các giao dịch của họ bằng phương thức điện tử. Thay vào đó, họ có thể gửi báo cáo bằng văn bản qua đường bưu điện. Theo luật, báo cáo bằng văn bản có thể bỏ đi sau 3 tháng.
Đặc quyền này giúp thành viên doanh nghiệp Trung Quốc có hàng tuần để thực hiện mua bán cổ phiếu trước khi giao dịch của họ bị công khai. Trong khi đó, các nhà đầu tư chỉ có 3 tháng để xem xét các giao dịch, đấy là trong trường hợp họ có nhiều thời gian để trực tiếp đến các văn phòng của SEC. Vì vậy, các giao dịch được thực hiện dựa trên thông tin nội bộ hiếm khi bị phát hiện. Các nhà đầu tư Mỹ cũng không được báo hiệu kịp thời để tránh những tổn thất bất công.
Khi các nhà đầu tư lớn của phương Tây, thường là các tổ chức đầu tư, đầu tư ngày càng nhiều vào chứng khoán Trung Quốc kể từ những năm 1990, họ lại vận động các cơ quan quản lý Mỹ tiếp tục cung cấp đặc quyền cho doanh nghiệp Trung Quốc; qua đó, họ có thể giữ giá cổ phiếu Trung Quốc mà họ đã mua ở mức cao.
-
- Biển hiệu của Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) tại trụ sở chính ở Bắc Kinh, Trung Quốc, hôm 16/11/2020 (Ảnh: VCG/Getty Images)
Chính phủ Mỹ cần hành động mạnh mẽ hơn
Ba nhà nghiên cứu kể trên cho rằng SEC cần chấm dứt những đặc quyền dành cho các công ty Trung Quốc. Tuy nhiên, như thường lệ, SEC vẫn tiếp tục cung cấp cho doanh nghiệp Trung Quốc một lợi thế lớn để cướp đi hàng tỷ USD từ giới đầu tư nhỏ lẻ của Mỹ.
Những ưu đãi mà giới chức Mỹ dành cho doanh nghiệp và thành viên doanh nghiệp Trung Quốc là sai lầm rõ rệt của chính phủ ở cả hiện tại và quá khứ (kể từ đầu những năm 1990). Không chính phủ nào trong số đó khắc phục vấn đề, bất chấp nhiều năm Trung Quốc tăng trưởng kinh tế và quân sự, trở thành mối đe dọa hiện hữu đối với Mỹ và nền dân chủ nói chung.
Ngay cả khi SEC chấm dứt tất cả đặc quyền cho Trung Quốc, những người trong nội bộ doanh nghiệp Trung Quốc vẫn có thể tiếp tục giao dịch dựa trên thông tin nội bộ và thoát khỏi các hậu quả pháp lý nếu họ ở xa cơ quan thực thi pháp luật của Mỹ. Việc những người này nằm ngoài vòng pháp luật Mỹ, và pháp luật của các nền dân chủ khác, cần phải được sửa chữa.
Bất cứ ai ở bất kỳ đâu trên thế giới bị phát hiện giao dịch dựa trên thông tin nội bộ, nếu họ nằm ngoài tầm với của cơ quan thực thi pháp luật ở các nền dân chủ, thì tối thiểu họ phải chịu các lệnh trừng phạt về kinh tế và thị thực. Quy định này là hoàn toàn cần thiết đối với nền dân chủ, pháp quyền, các nhà đầu tư nhỏ lẻ, và sự vận hành trơn tru của thị trường quốc tế.
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Tác giả Anders Corr có bằng cử nhân / thạc sĩ Khoa học chính trị tại Đại học Yale (2001) và bằng tiến sĩ Quản trị nhà nước tại Đại học Harvard (2008). Ông là chủ nhiệm của Corr Analytics - nhà xuất bản của The Journal of Political Risk (Tạp chí Rủi ro Chính trị). Ông Anders Corr đã thực hiện nhiều nghiên cứu sâu rộng ở Bắc Mỹ, châu Âu và châu Á; và là tác giả của cuốn sách The Concentration of Power (Tập trung quyền lực) và cuốn sách Great Powers, Grand Strategies: the New Game in the South China Sea (Những quyền lực lớn, những chiến lược lớn: Trò chơi mới trên Biển Đông).
Lê Minh
Theo The Epoch Times
