Các nhà phân tích cho biết, các nước trong khu vực liên quan có thể không có đủ khối lượng thương mại để cho phép hành lang kinh tế mới và BRI của Trung Quốc hoạt động đồng thời, điều này khiến cả hai dự án cạnh tranh trực tiếp với nhau.
Một dự án cảng và đường sắt đa quốc gia nhằm nối Ấn Độ với Trung Đông và châu Âu, được quảng cáo là đối trọng với dự án cơ sở hạ tầng Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc, đã hình thành trong hội nghị thượng đỉnh G20 gần đây ở New Delhi.
Ấn Độ, Mỹ, Liên minh châu Âu, Pháp, Đức, Ý, Ảrập Xêút và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đều đã ký kết dự án Hành lang Kinh tế Ấn Độ – Trung Đông – châu Âu (IMEC).
Theo tài liệu dự án, IMEC được hình dung bao gồm hai hành lang riêng biệt: hành lang phía đông nối Ấn Độ và Vịnh Ả Rập và hành lang phía bắc nối Vịnh Ả Rập và châu Âu. Mục tiêu là trở thành đối trọng với BRI của Trung Quốc, dự án vốn bị chỉ trích vì giúp Trung Quốc đặt bẫy nợ và áp đặt ảnh hưởng chính trị lên các nước tham gia.
Mục tiêu của IMEC là thiết lập mạng lưới đường sắt "đáng tin cậy và tiết kiệm chi phí" giữa Ấn Độ, UAE, Ảrập Xêút, Jordan, Israel và châu Âu. Như đã thông báo, các nước đối tác có ý định lắp đặt cáp điện và cáp kỹ thuật số dọc theo tuyến đường sắt cũng như các đường ống dẫn khí hydro sạch.
Hành lang kinh tế sẽ vận chuyển hàng hóa từ Ấn Độ đến bờ biển phía đông của UAE, sau đó đến cảng Haifa của Israel bằng đường sắt, sau đó đến châu Âu từ Haifa bằng đường biển. Ngoại trừ một đoạn đường sắt nhỏ sẽ do Ảrập Xêút xây dựng, toàn bộ hành lang đã được hoàn thiện và có thể đưa vào sử dụng trong thời gian tới. Nếu chính quyền quân sự Myanmar cho phép xây dựng cảng chuyên dụng cho IMEC thì hành lang này có tiềm năng mở rộng sang các nước như Việt Nam, Thái Lan, Myanmar và Bangladesh.
Cạnh tranh với BRI
Các nhà phân tích cho biết, khu vực này có thể không có đủ khối lượng thương mại để cho phép hành lang kinh tế mới và BRI của Trung Quốc hoạt động đồng thời, điều này khiến cả hai dự án cạnh tranh trực tiếp với nhau.
Mỹ đã đóng vai trò dẫn đầu trong các cuộc đàm phán thiết lập IMEC để chống lại BRI, vốn đang chứng kiến các khoản nợ ngày càng gia tăng gây tổn hại cho nền kinh tế của các nước tham gia. Việc triển khai hành lang kinh tế mới cũng đánh dấu sự trở lại Trung Đông của Washington.
-
- Chủ tịch Ủy ban Châu u Ursula von der Leyen, Thủ tướng Canada Justin Trudeau, Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Anh Rishi Sunak, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Olaf Scholz đến chụp ảnh chung tại Đền Itsukushima trong Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Hiroshima , Nhật Bản, vào ngày 19/5/2023. (Ảnh: Stefan Rousseau - Pool/Getty Images)
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết IMEC “ngang tầm một sự kiện lịch sử”. Đây sẽ là kết nối trực tiếp nhất cho đến nay giữa Ấn Độ, Vịnh Ả Rập và châu Âu: với một tuyến đường sắt sẽ khiến thương mại giữa Ấn Độ và châu Âu nhanh hơn 40%”.
Hành lang này đặt Ấn Độ vào trung tâm của dòng chảy thương mại từ Đông Nam Á đến Trung Đông và châu Âu, đây là cơ hội lớn để Ấn Độ và Trung Đông tăng tốc phát triển kinh tế, đồng thời để châu Âu đa dạng hóa chuỗi cung ứng quan trọng nhằm thoát khỏi Trung Quốc.
Tại hội nghị thượng đỉnh G20, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng nhấn mạnh rằng IMEC sẽ đề cao tính khả thi tài chính thay vì tăng gánh nặng nợ nần, cũng như tôn trọng các chuẩn mực xanh và chủ quyền lãnh thổ của các nước đối tác – những yếu tố được nêu ra để phân biệt với BRI của Trung Quốc.
Dự án bắt đầu bằng một số cuộc họp bí mật giữa Ấn Độ, UAE và Mỹ, với sự hỗ trợ hoàn toàn của Thái tử Ảrập Xêút, và sau đó có sự tham gia của Ý, Đức và Pháp.
Ảrập Xêút, UAE và Ý đã tham gia BRI của Trung Quốc trong những năm trước và hiện là ba thành viên sáng lập của IMEC, trong khi Thủ tướng Ý Giorgia Meloni đang tìm cách rút khỏi BRI.
-
- Các công nhân xây dựng Trung Quốc về nhà sau giờ làm việc tại trung tâm mua sắm mới có tên The Mall at One Galle Face, một phần của khu phức hợp văn phòng và bán lẻ Shangri-La do Trung Quốc quản lý ở Colombo, Sri Lanka, vào ngày 10/11/2018. (Ảnh: Paula Bronstein/Getty Images)
Mặc dù BRI – dự án quốc tế lớn của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình được công bố cách đây 10 năm – được Trung Quốc tiếp thị là tập trung vào kinh tế, nhưng theo thời gian, các quốc gia thành viên ngày càng nhận ra rằng đây là một công cụ được Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) sử dụng để định hình lại trật tự thế giới, thu phục các nước ở Nam bán cầu và xuất khẩu mô hình quản trị của ĐCSTQ.
Trợ lý nghiên cứu Zhong Zhidong tại Viện Chiến lược và Tài nguyên Quốc phòng thuộc Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc phòng Quốc gia Đài Loan, nói với The Epoch Times: “BRI mang theo tất cả nhân lực, tài nguyên và thiết bị từ Trung Quốc thay vì sử dụng của địa phương, nhưng lấy nguồn tài trợ của địa phương để phát triển”. “Đó là một hình thức bóc lột kinh tế [đối với các quốc gia sở tại và người dân của họ]”.
Nhà kinh tế học người Mỹ Davy Wong lưu ý sự khác biệt giữa hai nhóm kinh tế và chính trị: IMEC bao gồm các quốc gia với cốt lõi chịu ảnh hưởng từ châu Âu và Mỹ, trong khi BRI bao gồm các quốc gia chịu ảnh hưởng chính trị tương đối cao từ Bắc Kinh.
"IMEC thiên về khía cạnh kinh tế hơn, như vận tải đường sắt, một số miễn thuế, v.v.. BRI thiên về đầu tư dự án trực tiếp, như đào mỏ và xây dựng một số cơ sở công cộng như đường sắt, bến cảng, sân bay, trường học, bệnh viện , v.v. và đầu tư trực tiếp nhiều hơn vào xây dựng cơ sở hạ tầng”, ông Wong nói.
“IMEC nhằm trong bối cảnh địa chính trị đó, và các giá trị chung và hệ thống pháp luật sẽ được ưu tiên hơn các lợi ích kinh tế; BRI thiên về việc đồng thuận với định hướng chính trị của Bắc Kinh. BRI là hoạt động xuất khẩu năng lực sản xuất và vốn dư thừa của Bắc Kinh ra thế giới, cũng như ảnh hưởng của nước này trong mọi khía cạnh của quan hệ ngoại giao. Vì vậy, BRI thiên về sự gia tăng ảnh hưởng của Bắc Kinh; nó muốn thay đổi các quy tắc của thế giới".
Ông Song Guo Cheng, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Quốc tế của Đại học Quốc gia Chengchi, nói với The Epoch Times rằng ông cho rằng BRI là không bền vững. Đối với quy mô đầu tư của Trung Quốc, ông cho biết sáng kiến này đã giảm hơn 2/3 so với mức đỉnh điểm.
Ông Song nói với The Epoch Times: “Có hai lý do chính”. “Một là khả năng trả nợ của các quốc gia tiếp nhận này tương đối thấp. Bởi vì ĐCSTQ chủ yếu muốn phát triển ảnh hưởng địa chính trị của mình nên họ đã đầu tư vào các quốc gia này. Thứ hai là nền kinh tế trì trệ hiện tại của Trung Quốc không còn đủ khả năng duy trì dự án".
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch
