Một nghiên cứu gần đây tiết lộ rằng chủng virus H3N8 phân lập ở người có khả năng lây truyền qua không khí giữa các con chồn sương. Theo đó, đã có một vài trường hợp nhiễm virus cúm gia cầm H3N8 ở Trung Quốc, trong đó có một bệnh nhân bị viêm phổi và tử vong vào tháng 3.
Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí khoa học nổi tiếng Cell đã tiết lộ rằng, các chủng virus H3N8 phân lập ở người có thể lây truyền qua không khí giữa những con chồn sương. Đây được xem là một tín hiệu đáng lo ngại, vì chỉ thêm một bước nữa, chủng virus này có thể phá vỡ rào cản lây truyền giữa người với người; do đó, cần phải có sự giám sát chặt chẽ.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng mô hình cơ quan hô hấp của con người được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm để nghiên cứu khả năng lây nhiễm của virus H3N8 ở người. Kết quả cho thấy virus H3N8 có thể lây nhiễm và nhân lên trong tế bào biểu mô phế quản và phổi người. Hơn nữa, khả năng lây nhiễm của virus phân lập ở người cao hơn đáng kể so với virus có nguồn gốc từ gia cầm, dẫn đến viêm phổi nặng và viêm não do virus.
Trong các mô hình động vật có vú, mặc dù virus H3N8 có nguồn gốc từ gia cầm có thể lây nhiễm sang chồn sương nhưng tốc độ lây truyền giữa chúng không cao. Mặt khác, virus H3N8 phân lập từ người có thể lây truyền hiệu quả giữa các con chồn sương, thậm chí tạo thành các hạt khí dung chứa đầy virus trong không khí. Điều này cho thấy virus cúm gia cầm H3N8 có thể nhanh chóng thích nghi với vật chủ là động vật có vú, dẫn đến nhiễm trùng và gây bệnh.
Phân tích chỉ ra rằng virus có thể nhanh chóng trải qua quá trình điều chỉnh di truyền và tích lũy các đột biến thích nghi sau khi lây lan giữa các con chồn sương. Ngoài ra, nó có thể nhanh chóng trải qua các đột biến trong vật chủ là con người, chứng tỏ khả năng lây truyền từ người sang người.
Virus cúm gia cầm H3N8 hiện không thể lây truyền từ người sang người do protein hemagglutinin (HA) của nó không đủ độ ổn định axit. Môi trường đường hô hấp trên ở người có tính axit nhẹ, khiến virus khó lây nhiễm vào các tế bào hô hấp. Các nhà nghiên cứu tin rằng nếu protein HA của virus trải qua các đột biến làm tăng tính ổn định trong môi trường axit thì nguy cơ bùng phát trên diện rộng sẽ tăng lên đáng kể.
Hiệu quả của vaccine cúm hiện tại chống lại virus H3N8
Các nhà nghiên cứu đã lấy mẫu từ 30 người được tiêm vaccine cúm hóa trị ba và 394 người từ dân số nói chung. Kết quả cho thấy, nhìn chung vaccine thiếu kháng thể chống lại virus H3N8 mới, cho thấy vaccine cúm theo mùa không có hiệu quả chống lại virus H3N8.
Điều đáng chú ý là các phân nhóm virus cúm gia cầm H3 chủ yếu lưu hành trong mùa đông và mùa xuân lạnh giá, trùng lặp với virus cúm theo mùa ở người. Nếu cả hai loại virus lây nhiễm đồng thời cho người hoặc vật chủ trung gian như lợn hoặc chồn sương, thì virus có thể tái tổ hợp, làm giảm hiệu quả của các vaccine nhắm mục tiêu hiện có. Ví dụ, “vỏ ngoài” của các chủng virus mới có nguồn gốc từ virus cúm gia cầm H3 và gen “lõi bên trong” từ H1N1 hoặc H3N2 có thể tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh trên quy mô lớn.
Tại Trung Quốc, tỷ lệ phát hiện virus cúm gia cầm H3N8 vẫn ở mức cao trên gia cầm. Vậy làm thế nào để giải quyết nguy cơ bùng phát dịch H3N8 và các loại virus tái tổ hợp khác trên quy mô lớn? Các nhà nghiên cứu tin rằng mấu chốt nằm ở việc kiểm soát nguồn - tức là quản lý sự lây lan của virus ở gia cầm. Điều này có thể đạt được thông qua giám sát cúm gia cầm H3 có hệ thống trong quần thể gia cầm để hiểu rõ hơn về mức độ phổ biến của virus.
Từ năm 2022 đến 2023, Trung Quốc báo cáo 3 trường hợp nhiễm virus H3N8 ở người. Vào tháng 4 năm 2022, tỉnh Hà Nam báo cáo trường hợp đầu tiên liên quan đến một cậu bé 4 tuổi có biểu hiện hội chứng suy hô hấp cấp tính nhưng sau đó đã hồi phục. Vào tháng 5 năm 2022, một cậu bé 5 tuổi ở tỉnh Hồ Nam có kết quả xét nghiệm dương tính với các triệu chứng nhẹ như sốt, ớn lạnh, đau họng và sổ mũi; các triệu chứng của bé đã hết sau bảy ngày. Hồi tháng 3, một phụ nữ 56 tuổi ở tỉnh Quảng Đông bị nhiễm virus cúm gia cầm H3N8 và phải nhập viện do viêm phổi nặng dẫn đến tử vong.
Một nghiên cứu mô tả được công bố trên The Lancet Microbe tiết lộ rằng loại virus H3N8 mới gây bệnh ở người được phát hiện lần đầu tiên vào tháng 12 năm 2021 tại một trang trại gà ở tỉnh Quảng Đông. Sau đó, nó nổi lên ở nhiều tỉnh trên khắp Trung Quốc. Các phân tích trình tự chỉ ra rằng virus đã trải qua nhiều lần tái tổ hợp.
Theo Teresa Zhang - The Epoch Times
Bảo Vy biên dịch
Teresa Zhang là một phóng viên có trụ sở tại Hồng Kông. Cô đã viết về các chủ đề sức khỏe cho The Epoch Times Hong Kong từ năm 2017, chủ yếu tập trung vào Y học cổ truyền Trung Quốc. Cô cũng báo cáo về các vấn đề hiện tại liên quan đến Hồng Kông và Trung Quốc.
