Có tới 42% công ty đang hoạt động trong khu vực đồng Euro muốn chuyển hoạt động sản xuất tới các quốc gia thân thiện, trong khi Trung Quốc bị coi là yếu tố gây rủi ro cao cho các chuỗi cung ứng nguyên liệu quan trọng.
Theo cuộc khảo sát của ECB (Ngân hàng Trung ương Châu Âu) công bố vào ngày 6/11, 42% các công ty khu vực đồng Euro muốn chuyển hoạt động sản xuất đến các quốc gia thân thiện, hay còn gọi là "friend-shoring" trong 5 năm tới. “Friend-shoring" liên quan tới việc chuyển hoạt động sản xuất tới các quốc gia thân thiện hơn về mặt chính trị hoặc kinh tế nhằm giảm thiểu rủi ro địa chính trị.
ECB đã hỏi và nhận được phản hồi từ 65 công ty hàng đầu đang hoạt động trong khu vực đồng Euro về các quyết định về địa điểm sản xuất và tìm nguồn sản xuất đầu vào cũng như cách họ ứng phó với rủi ro chuỗi cung ứng.
Cuộc khảo sát cho thấy gần một nửa số công ty có "rủi ro địa chính trị là yếu tố được trích dẫn thường xuyên nhất đằng sau các quyết định (tái) chuyển hoạt động sản xuất vào EU" vì họ coi rủi ro là yếu tố chính cho kế hoạch di chuyển.
Cuộc khảo sát cho thấy: “Về những quốc gia gây ra hoặc có thể gây ra rủi ro cho chuỗi cung ứng trong lĩnh vực của họ nói chung, 2/3 bên được hỏi đã đề cập đến Trung Quốc”.
55% các công ty lấy nguồn nguyên liệu quan trọng từ một quốc gia hoặc một số quốc gia, và gần như tất cả đều nói rằng những nguồn cung này hiện phải đối mặt với rủi ro cao. ECB cho biết: “Phần lớn trong số này xác định Trung Quốc là quốc gia đó hoặc một trong những quốc gia đó và tất cả đều coi đây là một rủi ro cao”.
"Trung Quốc là nguồn cung cấp chủ yếu cho các đầu vào quan trọng và cũng là quốc gia được nhắc đến thường xuyên nhất liên quan tới các rủi ro được nhận biết", báo cáo lưu ý.
Về nguồn cung ứng nguyên liệu chính, 80% các công ty muốn tìm nguồn đầu vào từ các nước láng giềng, các nước ở gần về địa lý hoặc/và từ các quốc gia “thân thiện" (friend-shoring), so với 55% trong 5 năm qua. Xu hướng này nêu bật nỗ lực của các công ty nhằm giảm thiểu rủi ro địa chính trị ngày càng tăng và tăng cường an ninh chuỗi cung ứng.
Cuộc khảo sát cũng cho thấy 60% cho biết những thay đổi về địa điểm sản xuất và nguồn cung đầu vào đã làm tăng giá trong 5 năm qua nhưng dự đoán xu hướng này sẽ giảm trong tương lai.
Thách thức và khó lường tại Trung Quốc
Cuộc khảo sát trên phản ánh phần nào xu hướng của các doanh nghiệp EU tại Trung Quốc. Phòng Thương mại Liên minh Châu Âu tại Trung Quốc (EuroCham), trong báo cáo Khảo sát niềm tin kinh doanh năm 2023 về Trung Quốc, cũng nêu bật môi trường kinh doanh đang ngày càng tồi tệ ở nước này.
Báo cáo cho thấy 64% đối tượng được hỏi cho biết việc kinh doanh ở Trung Quốc trở nên khó khăn hơn trong năm qua.
Báo cáo cho biết: “Sự suy giảm tâm lý kinh doanh diễn ra trong ba năm qua là rất đáng kể và không thể đảo ngược chỉ sau một đêm”.
Theo báo cáo này, 11% các công ty châu Âu đã chuyển hoạt động kinh doanh ra khỏi Trung Quốc và 20% đã cân nhắc thực hiện điều đó. Ngoài ra, 38% đã quan sát thấy “khách hàng và nhà cung cấp Trung Quốc di chuyển đầu tư ra khỏi” đất nước.
Hơn nữa, 53% bên được hỏi cho biết họ vẫn chưa có kế hoạch mở rộng hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc vào năm 2023, tăng 15% so với một năm trước. 75% đã xem xét lại chiến lược chuỗi cung ứng của họ trong hai năm qua.
Báo cáo cho biết: “Do môi trường kinh doanh thách thức và khó lường hơn của Trung Quốc, chiến lược đầu tư và vận hành của các công ty châu Âu đang được điều chỉnh cho phù hợp”.
Hai lý do hàng đầu khiến các doanh nghiệp EU di chuyển hoặc cân nhắc việc rời khỏi Trung Quốc bao gồm việc giảm thiểu tác động từ việc tách rời với Trung Quốc và tăng cường tính vững chắc của chuỗi cung ứng của họ. Xu hướng này cho thấy các nhà đầu tư có ý định "giảm thiểu rủi ro và xây dựng tính vững chắc, thay vì vì lý do kinh doanh thuần túy".
Ông Jens Eskelund, Chủ tịch Phòng thương mại Liên minh châu Âu tại Trung Quốc, cho biết: “Các xu hướng tiêu cực mà chúng ta thấy trong cuộc khảo sát năm nay là đáng lo ngại và phản ánh cả những thách thức gần đây - do những sự không chắc chắn trong môi trường chính sách của Trung Quốc và căng thẳng địa chính trị gia tăng - cũng như sự tồn tại dai dẳng của các rào cản tiếp cận thị trường đã tồn tại từ lâu”.
Các công ty Mỹ cũng nhận thấy điều kiện kinh doanh ở Trung Quốc đang xấu đi một cách tương tự, như được phản ánh trong một cuộc khảo sát của Phòng Thương mại Mỹ ở Thượng Hải. Nó lưu ý rằng môi trường đầu tư của các doanh nghiệp Mỹ ở Trung Quốc là tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ.
Bảo Nguyên tổng hợp
