Bản sửa đổi đầu tiên của Trung Quốc về Luật Doanh nghiệp mới năm 2006, có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 năm 2020, được cho là sẽ đối xử với các nhà đầu tư nước ngoài và tư nhân quốc nội như nhau. Mặc dù động thái này có vẻ tích cực, một luật sư người Mỹ là một chuyên gia về luật kinh doanh của Trung Quốc đã bày tỏ sự hoài nghi về điều này.
Luật đầu tư nước ngoài (FIL) được chính quyền Trung Quốc ca ngợi là sẽ mang tới một sân chơi công bằng cho các công ty đa quốc gia bằng cách đối xử với họ giống những hãng trong nước. Nhưng mục đích cốt lõi và bản chất của FIL là để kéo các nhà đầu tư nước ngoài xuống ngang bằng với địa vị của các công ty tư nhân Trung Quốc; điều đó có nghĩa là họ sẽ hoàn toàn chịu sự kiểm soát của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) và trường kỳ hoạt động kinh doanh ở vị thế bất lợi về mặt kinh tế so với các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc, theo luật sư Steve Dickinson (làm việc tại hãng luật quốc tế Harris Bricken có trụ sở tại Mỹ), người hỗ trợ các công ty nước ngoài hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc.
Cơ cấu pháp lý Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (Foreign Invested Enterprise - FIE) (đã tồn tại mười lăm năm) quy định quyền thành lập một Doanh nghiệp hoàn toàn thuộc sở hữu nước ngoài (Wholly Foreign-Owned Enterprise - WFOE) để sản xuất tại Trung Quốc, và Liên doanh cổ phần Trung Quốc-nước ngoài (Sino-Foreign Equity Joint Venture - SJV) để sản xuất và bán hàng hóa cho các cá nhân Trung Quốc sẽ biến mất vào ngày 1 tháng 1 năm 2020.
Tin tốt cho các nhà đầu tư nước ngoài là các thủ tục kinh doanh rườm rà và hay thay đổi chóng mặt về quyền tài phán, cũng như quá trình thành lập một doanh nghiệp ở Trung Quốc, thường mất hơn một năm, sẽ được đơn giản hóa triệt để. Luật đầu tư nước ngoài mới sẽ đơn giản và không tốn kém như khi thành lập một công ty ở Hoa Kỳ, Canada, Hồng Kông, EU, Úc, v.v. Quá trình hình thành doanh nghiệp ở hầu hết các thành phố của Trung Quốc sẽ chỉ mất chưa đầy một tuần.
Hệ thống cũ đòi hỏi các nhà đầu tư nước ngoài phải quan tâm đến việc mua một lợi ích không kiểm soát được tại một công ty Trung Quốc để tái cấu trúc doanh nghiệp Trung Quốc này dưới hình thức liên doanh. Hệ thống này tồn tại nhiều vấn đề liên quan đến quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư nước ngoài. Luật mới cho phép nhà đầu tư nước ngoài mua quyền sở hữu trong các công ty tư nhân Trung Quốc hiện có trên cơ sở giống như một nhà đầu tư Trung Quốc.
Cấu trúc mới cũng cho phép các công ty Trung Quốc thanh toán cho công nghệ hoặc dịch vụ bằng chính cổ phiếu của họ, thay vì bằng tiền mặt. Điều này sẽ loại bỏ lệnh cấm đối với việc trao các lựa chọn cổ phiếu khuyến khích cho người nước ngoài và các lao động nước ngoài làm việc trong các công ty có trụ sở tại Trung Quốc.
Bất chấp những gì được quảng cáo là một sự phá vỡ triệt để từ hàng thập kỷ về tài trợ cho một nền kinh tế đóng cửa, chính quyền Trung Quốc vào ngày 22 tháng 11 đã mở rộng “Danh sách tiêu cực về Tiếp cận thị trường” và “Các biện pháp hành chính đặc biệt của Khu vực thương mại tự do đối với việc tiếp cận đầu tư nước ngoài”.
Danh sách tiêu cực về tiếp cận thị trường và khu vực thương mại tự do năm 2019 khuyến khích các doanh nghiệp nước ngoài và trong nước “hưởng quyền tiếp cận như nhau theo luật”, giảm thiểu các yêu cầu nộp hồ sơ, trong “một nền nông nghiệp hiện đại, sản xuất tiên tiến, công nghệ cao và mới, bảo tồn năng lượng, bảo vệ môi trường”. Việc đầu tư vào các ngành sản xuất cao cấp, thông minh và thân thiện với môi trường cũng được “khuyến khích”.
Tuy nhiên 77 lĩnh vực kết hợp bị hạn chế đối với các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc bao gồm: viễn thông, công nghệ tài chính, giao dịch chứng khoán tốc độ cao, tất cả các sản phẩm internet, trò chơi internet, thương mại điện tử trực tuyến, năng lượng, dịch vụ công cộng, giao thông, khai khoáng, bảo tồn nước, quản lý cơ sở công cộng, thể thao và giải trí.
Ông Dickinson cho rằng việc bảo vệ chống lại cạnh tranh nước ngoài có thể phù hợp với sự phát triển của Trung Quốc trong suốt những năm 1980 và 1990, “nhưng không còn phù hợp với một Trung Quốc hiện là nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới”. Ông tin rằng chính quyền Trung Quốc không có kế hoạch giảm bớt “thành trì của họ trên nền kinh tế Trung Quốc”.
Sau khi tiết lộ các quy tắc và hạn chế cuối cùng, ông Dickinson tuyên bố rằng Luật Đầu tư nước ngoài mới chẳng qua chỉ là một chút thay đổi bề ngoài nhưng vẫn không che dấu được bản chất thật sự về ý muốn kiểm soát của chính quyền Trung Quốc.
Thanh Hương (biên dịch)
Theo The Epoch Times
