Chính sách ngoại giao cho vay xây dựng hạ tầng "bẫy nợ" của Bắc Kinh trong một thập kỷ qua đã và đang gây ra tổn thất, hỗn loạn ở nhiều nền kinh tế, đồng thời cũng gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia Mỹ, theo một bài báo của Fox News.
Chính sách ngoại giao “bẫy nợ” của Trung Quốc, một chiến lược liên quan đến việc cung cấp các khoản vay đáng kể cho các nước đang phát triển, đang gây lo ngại trên toàn cầu. Những khoản vay này, thường được giữ bí mật và có các điều khoản nghiêm ngặt, đang đe dọa gây bất ổn cho nhiều nền kinh tế đang phát triển. Các quốc gia đang gặp khó khăn trong việc trả nợ đang nhượng bộ Trung Quốc, điều này có khả năng gây ra những tác động nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia của Hoa Kỳ.
Joel Rubin, cựu phó trợ lý ngoại trưởng của chính quyền Obama, cho biết: “Chiến lược của Đảng Cộng sản Trung Quốc nhằm mở rộng ảnh hưởng của mình trên khắp Thái Bình Dương là ép buộc và cắt giảm các thỏa thuận”, mục tiêu của Trung Quốc là "các quốc gia có tầm quan trọng chiến lược đối với hải quân, đặc biệt là để đặt căn cứ".
Theo một báo cáo mới đây của Fortune, các quốc gia như Pakistan, Kenya, Zambia, Lào và Mông Cổ đang phải đối mặt với tình trạng bất ổn kinh tế hoặc sụp đổ do tác động của các khoản vay mà họ nhận được từ Trung Quốc.
Việc trả nợ đã chiếm một tỷ lệ lớn hơn trong doanh thu thuế của các quốc gia này, buộc họ phải đưa ra những lựa chọn khó khăn trong chi tiêu quốc gia, thậm chí phải thắt chặt chi tiêu với cả các dịch vụ quan trọng như trường học, điện và các dịch vụ xã hội cơ bản. Điều đáng chú ý là, các quốc gia mắc nợ Trung Quốc thường không thể tìm kiếm sự cứu trợ từ những người cho vay khác do các điều khoản bí mật trong các khoản vay của họ với Trung Quốc.
Đây là điều mà nhiều nhà phân tích gọi là "bẫy nợ" của Trung Quốc, với các điều khoản vay nợ gần như không thể hoàn trả theo kế hoạch, buộc các nước phải nhượng lại các lợi ích có tầm quan trọng chiến lược cho Trung Quốc kiểm soát sau khi không thể trả được nợ.
Có lẽ ví dụ nổi tiếng nhất về bẫy nợ của Trung Quốc ở Sri Lanka. Fortune ước tính rằng 50% các khoản vay nước ngoài của nước này đó là từ Trung Quốc và một phần ba doanh thu của chính phủ được dùng để trả nợ nước ngoài.
Việc vỡ nợ đã gây ra một cuộc khủng hoảng kinh tế ở Sri Lanka bằng cách khiến đất nước mất khoảng 500.000 việc làm, góp phần làm tăng lạm phát và khiến phần lớn dân số của đất nước rơi vào cảnh nghèo đói. Trong khi đó, Trung Quốc đã giành được quyền kiểm soát một cảng chiến lược quan trọng ở Ấn Độ Dương, giúp kết nối tuyến đường thương mại béo bở.
Những năm gần đây Hoa Kỳ nhận được rất nhiều lời kêu gọi can thiệp và cứu trợ các quốc gia vướng bẫy nợ của Trung Quốc. Nhưng theo Rubin, Hoa Kỳ không nên vung tiền vào việc này, thay vào đó nước này cần phát triển quan hệ đối tác với các nước đang phát triển khiến họ ít có khả năng tìm đến Trung Quốc để được giúp đỡ.
Rubin nói, "Ý tưởng là để họ nói không. Tôi nghĩ đây là một trong những câu hỏi thú vị về an ninh quốc gia: Làm thế nào để chúng ta thúc đẩy an ninh quốc gia?" "Có phải chỉ bỏ tiền vào việc phòng vệ thôi không? Không".
Ông Rubin chỉ ra việc thúc đẩy quan hệ kinh tế như một cách để tăng cường an ninh của Hoa Kỳ, bao gồm viện trợ phát triển giúp các nước này phát triển nền kinh tế đồng thời phát triển các mối quan hệ cũng có lợi cho Hoa Kỳ.
Ông cho biết, ví dụ như Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương, hay TPP, là một cách hay để củng cố các mối quan hệ kinh tế, “Hiệp định thương mại đó là một bước chiến lược quan trọng nhằm cố gắng tạo ra một cấu trúc kết nối giữa các quốc gia ở Vành đai Thái Bình Dương thông qua các hành động kinh tế và thương mại”. “Điều đó làm giảm động lực của các quốc gia cắt giảm giao dịch với Trung Quốc vì có thể có hình phạt vì có những lựa chọn thay thế tích cực”.
Mặc dù ông Rubin lưu ý rằng một thỏa thuận thương mại tương tự khó có thể sớm thành hiện thực, nhưng ông lập luận rằng bất kỳ nỗ lực nào do Hoa Kỳ dẫn đầu nhằm thúc đẩy các thỏa thuận khu vực mà các quốc gia "kết nối với nhau" sẽ khiến họ ít có khả năng quay sang Trung Quốc hơn và có nhiều khả năng phụ thuộc vào nhau hơn.
Ông Rubin nói rõ rằng đầu tư vào quốc phòng cũng rất quan trọng để ngăn chặn Trung Quốc và trấn an các đồng minh ở châu Á rằng Hoa Kỳ cam kết đảm bảo an ninh cho họ, nhưng quốc phòng chỉ là một trụ cột sẽ góp phần vào mục tiêu dài hạn nhằm hạn chế tham vọng của Trung Quốc.
"Trung Quốc đang chơi trò chơi lâu dài. Trung Quốc đã suy nghĩ về điều này trong nhiều thập kỷ và họ đang nghĩ về điều này trong nhiều thập kỷ nữa", ông Rubin nói. Ông cho biết thêm rằng chiến lược của Mỹ nên là đáp trả bằng nhiều thứ hơn là nghĩ đến chi tiêu quốc phòng.
Theo Fox News
Ngọc Minh biên tập
