Không thể phủ nhận việc cựu COO Sandberg đã biến Facebook trở thành một thế lực khổng lồ, một nền tảng kinh doanh không có đối thủ với hàng tỷ người mua và bán. Facebook trở nên mạnh mẽ nhờ nuốt chửng các đối thủ tiềm năng. Đáng chú ý là, bà Sandberg cũng đã biến Facebook thành công cụ phục vụ thao túng chính trị, cũng như trở thành phương tiện giám sát và tuyên truyền với quyền lực chưa từng có.
Di sản đặc biệt của bà Sandberg tại Facebook
Thời điểm khởi đầu, Facebook chỉ là một nền tảng mạng xã hội, nhưng trong nhiệm kỳ của bà Sheryl Sandberg, công ty này đã trở thành một thế lực khổng lồ.
Là giám đốc vận hành [COO] của Meta (công ty mẹ của Facebook) từ năm 2008, bà Sandberg đã đóng một vai trò to lớn trong sự phát triển của mạng xã hội hàng đầu này và giúp Facebook có được vị trí thống trị toàn cầu như hiện nay. Số lượng nhân viên của công ty đã tăng từ chỉ 500 lên gần 78.000 người và số người dùng tăng từ 100 triệu lên 3 tỷ người dùng vào cuối năm 2021.
Cựu giám đốc của Google, người đã từng giúp tối ưu hóa doanh thu quảng cáo cho công cụ tìm kiếm mạnh mẽ nhất thế giới cũng đã đem lại thành quả kinh doanh đáng chú ý cho Facebook. Năm 2007, một năm trước khi bà Sandberg gia nhập, tổng doanh thu của công ty này chỉ là hơn 150 triệu USD. Vào năm 2022, doanh thu của gã khổng lồ mạng xã hội là khoảng 117 tỷ USD.
Sandberg biến Facebook thành nền tảng kinh doanh điện tử không có đối thủ
Bà Sandberg không chỉ tối đa hóa tiềm năng của Facebook trong lĩnh vực mạng xã hội mà còn giúp biến nền tảng truyền thông xã hội nhỏ bé của nhà sáng lập Mark Zuckerberg thành một nền tảng kinh doanh không có đối thủ. Facebook giúp kết nối hàng tỷ người mua và người bán trên khắp thế giới. Kết quả là, hàng triệu doanh nghiệp trực tuyến đã chứng kiến doanh thu của họ tăng vọt và hàng triệu doanh nghiệp khác đã được hình thành khi hàng nghìn tỷ USD đổ vào các doanh nghiệp trên toàn thế giới thông qua Facebook.
Phần lớn thành công đó đến từ chiến lược loại bỏ cạnh tranh của Facebook trong thị trường mạng xã hội, thu thập dữ liệu và truyền thông.
Mạnh mẽ nhờ nuốt chửng các đối thủ tiềm năng
Dưới sự chỉ đạo của bà Sandberg, Facebook đã mua lại một số công ty mạng xã hội và kết nối hàng đầu trên thế giới để mở rộng các dịch vụ của mình và nuốt chửng các đối thủ tiềm năng trên thị trường.
Ví dụ, vào năm 2011, Facebook đã mua Beluga, một dịch vụ nhắn tin vẫn đang trong giai đoạn khởi nghiệp. Công nghệ nhắn tin của Beluga rất tiên tiến, nhưng thay vì phát triển một cách tự nhiên, nó đã trở thành nền tảng cho dịch vụ Messenger rất thành công của Facebook. Thật khó để hình dung Facebook mà không có Messenger.
Năm 2012, Facebook mua Instagram, ứng dụng chia sẻ hình ảnh và video rất phổ biến, với giá 1 tỷ USD. Đến tháng 06/2018, nền tảng này có 1 tỷ người dùng hoạt động tích cực mỗi tháng. Vào năm 2021, hơn 2 tỷ người dùng hàng tháng đưa doanh thu của Instagram lên hơn 47 tỷ USD, gần một nửa doanh thu của Facebook trong năm.
Năm 2014, Facebook đã trả 19 tỷ USD cho dịch vụ nhắn tin di động phổ biến WhatsApp, lúc đó dịch vụ này chỉ kiếm được vài triệu USD mỗi năm. Đến tháng 03/2022, WhatsApp đã trở thành công ty hoạt động hiệu quả hàng đầu của Facebook (nay là Meta Platform, Inc.), vượt qua cả Instagram, với 2 tỷ người dùng ở 180 quốc gia.
Không thể phủ nhận thâu tóm chiến lược là một dấu ấn đặc trưng cho sự lãnh đạo của Sandberg. Nhưng họ cũng dẫn đến vấn đề chống độc quyền. Facebook đã phải đối mặt với những cáo buộc pháp lý chống lại vị thế và hành vi độc quyền (trên thực tế) của công ty.
Các lời cáo buộc không phải là không có cơ sở. Ủy ban Thương mại Liên bang hiện đang kiện Meta về hành vi phản cạnh tranh của công ty.
Nhưng nhiệm kỳ của bà Sandberg tại Facebook còn tạo ra nhiều thứ khác ngoài lượng người dùng tăng vọt, doanh thu, thương mại toàn cầu và độc quyền.
Trở thành thế lực lớn trong lĩnh vực chính trị
Bà Sandberg đã mở rộng đáng kể vai trò của Facebook trở thành thế lực có ảnh hưởng vô song trong cả lĩnh vực chính trị và công cộng. Với tư cách là cựu trợ lý hàng đầu của Bộ trưởng Tài chính Mỹ Lawrence Summers, bà Sandberg đã đưa chương trình nghị sự chính trị trong nội bộ Washington vào Facebook. Chương trình nghị sự đó bao gồm thúc đẩy nữ quyền cấp tiến, hoạt động công bằng xã hội và định hình quan điểm chính trị.
Tất nhiên, ảnh hưởng chính trị của Facebook đã phát triển theo thời gian. Ban đầu, nó là một nền tảng kỹ thuật số phục vụ nhu cầu giao tiếp của mọi người từ khắp nơi, ở hầu hết tất cả các quốc gia. Nhưng nó cũng tạo cơ hội cho các đối tượng đặc biệt, như các đảng phái chính trị và các tập đoàn (bao gồm cả Facebook) thao túng dữ liệu và nội dung của những người dùng.
Do vai trò phụ tá của bà Sandberg trong chính quyền Clinton và việc tài trợ chính cho cả Hillary Clinton và Barack Obama, Facebook có mối quan hệ thân thiết với giới tinh hoa cánh tả của Washington. Facebook và các phương tiện truyền thông xã hội khác đóng một vai trò quan trọng đối với chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống của Obama vào năm 2008 và 2012.
-
- Những người biểu tình cầm những tấm biển tố cáo Facebook và Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg tại cuộc biểu tình Nhân loại chống lại sự kiểm duyệt trước trụ sở Meta ở Menlo Park, California vào ngày 19/05/2022. (Ảnh: The Epoch Times)
Nhưng cũng có những lời buộc tội trái ngược nhắm tới Facebook. Facebook và bản thân bà Sandberg vướng phải cáo buộc rằng Facebook đã chậm phản ứng trước việc Nga (được cho là) can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2016. Hơn nữa, những người tố giác gần đây đã khai rằng các tài khoản Facebook giả mạo đã được sử dụng để gây ảnh hưởng tới các cuộc bầu cử chính trị trên khắp thế giới. Các cáo buộc chỉ ra rằng miễn là doanh thu vẫn tiếp tục tăng, việc lạm dụng trên Facebook sẽ không bị ngăn chặn.
Facebook là công cụ giám sát và tuyên truyền khổng lồ
Tiếp đó là những lo ngại về quyền riêng tư đối với việc sử dụng, lạm dụng và bán dữ liệu cá nhân của người dùng, bao gồm cả thói quen cá nhân và khuynh hướng chính trị. Quy mô của việc lạm dụng dữ liệu rõ ràng là khổng lồ. Trong trường hợp vào kỳ bầu cử năm 2016, dữ liệu từ 87 triệu tài khoản Facebook đã được thu thập và bán cho một công ty tư vấn chính trị, Cambridge Analytica, mà không có sự đồng ý của người dùng.
Facebook dưới thời bà Sandberg cũng đã trở thành một trong những công cụ giám sát và tuyên truyền mạnh mẽ nhất dùng để thao túng 3 tỷ người dùng trên toàn thế giới, những người sử dụng Facebook mà không có sự nghi ngờ gì. Một số người thậm chí có thể nói rằng Facebook đã hoạt động như một công cụ giám sát độc tài được ngụy trang dưới dạng một nền tảng truyền thông xã hội.
Ngay từ năm 2012, nó hầu như đã theo dõi người dùng ở mức độ chưa từng có. Nó theo dõi chặt chẽ mọi người dùng với hàng trăm công cụ giám sát ghi lại hoạt động internet của người sử dụng. Ngay cả bây giờ, nếu bạn gõ một cái gì đó nhưng sau đó xóa nó đi trước khi đăng nó, Facebook biết bạn đã viết gì. Hơn nữa, nó theo dõi hoạt động của bạn trên hàng triệu trang web.
Trong thời đại của bà Sandberg, Facebook đã phát triển từ một mạng trực tuyến phục vụ giao tiếp thành một cỗ máy thu thập dữ liệu toàn cầu với mức độ quyền lực và ảnh hưởng chưa từng có. Nó chấp nhận và thậm chí thúc đẩy một số quan điểm trong khi kiểm duyệt gắt gao các quan điểm khác. Nó ủng hộ các chương trình nghị sự chính trị nhất định trong khi ngăn chặn các cuộc thảo luận về hiệu quả y tế của các loại vaccine chưa được thử nghiệm và các quy định liên quan đã được chính trị hóa.
Facebook không còn trung lập hoặc được kiểm soát đúng mức. Với sự ra đời của Metaverse, Facebook chủ yếu hoạt động theo các quy tắc riêng của nó .
Những quy tắc đó bao gồm sự phát triển không giới hạn, quyền lực khổng lồ và sự vi phạm quyền riêng tư đối với mọi người.
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Tác giả James R. Gorrie sống tại Nam California. Ông cũng là tác giả của cuốn sách The China Crisis (Cuộc khủng hoảng Trung Quốc) và của nhiều bài đăng trên blog: TheBananaRepublican.com.
Bảo Nguyên
Theo The Epoch Times
