Rủi ro khí hậu đối với hệ thống tài chính là một lời nói dối lớn

Với biện luận rằng rủi ro khí hậu sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới hệ thống tài chính, các chính trị gia kêu gọi NHTW - cơ quan giám sát, định chế tài chính - nắn dòng tiền tài chính đổ vào các dự án xanh. Nhưng giới chuyên gia cho rằng biện luận rủi ro khí hậu với hệ thống tài chính là một lời nói dối lớn. Điều gì xảy ra với thị trường tài chính khi NHTW lại không có chuyên môn gì về biến đổi khí hậu? Chưa kể chống biến đổi khí hậu có thực sự tốt cho tăng trưởng và môi trường hay không còn là một tranh cãi lớn...

Để tiếp cận được hàng ngàn tỷ USD chuyển đổi sang năng lượng xanh, các nhà hoạch định chính sách đang ngày càng lớn tiếng cảnh báo rằng: "Biến đổi khí hậu là mối đe doạ với hệ thống tài chính". Khi nhận định như vậy, họ đưa ra quy định để hướng nguồn tiền chảy khỏi ngành nhiên liệu hoá thạch; từ đó đổ vào các tài khoản tài chính xanh. Tài chính xanh có thể là cổ phiếu, trái phiếu, phái sinh, mọi thứ có thể...; miễn là nó liên quan tới một dự án xanh (bất kể tốt xấu). Không cần phải là chuyên gia cũng hiểu rằng, điều này có thể tạo ra một thị trường chứng khoán xanh tăng trưởng ngoạn mục.

Tài chính xanh: Gánh nặng chi phí vốn tăng cao

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng rất nghi ngờ. Họ nói rằng xu hướng này có thể làm giảm sự độc lập của các ngân hàng trung ương (NHTW) và cơ quan quản lý tài chính với chính phủ. Các cơ quan giám sát hệ thống tài chính không có chuyên môn để đối phó với biến đổi khí hậu. Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng các nhà quản lý đầu tư có nghĩa vụ ủy thác đối với khách hàng của họ.

Ngân hàng xanh của ông Biden, các quy định về tài chính xanh sẽ tạo ra cơ chế xin - cho và rủi ro đạo đức cực lớn cho hệ thống tài chính. (Ảnh: Getty Images)

Ông Ross McKitrick - Giáo sư kinh tế Đại học Guelph, chuyên gia về môi trường, năng lượng và chính sách khí hậu - nói với The Epoch Times: "Nhiệm vụ ủy thác của các nhà quản lý quỹ — nghĩa vụ pháp lý của họ là hành động vì lợi ích tốt nhất của khách hàng. Điều này ngăn họ “vơ vét tiền tiết kiệm hưu trí của mọi người để theo đuổi các mục tiêu môi trường".

Ông McKitrick nói, nếu các khoản đầu tư xanh là hợp lý và có được tỷ suất sinh lợi cạnh tranh, thị trường sẽ tìm kiếm chúng và mọi người sẽ đầu tư vào chúng. Hiển nhiên, thị trường không cần nhiều lời ngụy biện về tài chính khí hậu.

Ông nói thêm, “nhưng điều đó sẽ xảy ra thông qua các quy trình thị trường thông thường, không phải thông qua các chính phủ, khi các nhà hoạch định trung ương ép buộc tiền phải chảy vào đó".

Những lo ngại như vậy đang thách thức quan điểm của các nhà hoạch định chính sách như ông Mark Carney, đặc phái viên của Liên hợp quốc về hành động khí hậu và tài chính.

Cựu thống đốc của cả Ngân hàng Canada và Ngân hàng Anh, phát biểu trên podcast What Next? vào ngày 11/11, cho biết gánh nặng của chi phí vốn cao khủng khiếp khi chuyển đổi sang năng lượng xanh. Gánh nặng này sẽ đè nặng lên khu vực tư nhân. Các chính phủ không có tiền hoặc nói thẳng ra là chuyên môn để giải quyết những vấn đề này theo quy mô đó.

Hơn 130 ngàn tỷ USD vốn tư nhân được dùng để thực hiện “các mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (net zero). Một mục tiêu được cho là dựa trên khoa học dưới sự chỉ đạo của ông Carney với tư cách là người đứng đầu Liên minh tài chính Glasgow vì Net Zero (GFANZ); một liên minh toàn cầu của các tổ chức tài chính cam kết đẩy nhanh quá trình khử cacbon của nền kinh tế".

Ông John H. Cochrane, thành viên cấp cao tại Viện Hoover của Stanford và là cựu giáo sư kinh doanh của Đại học Chicago, phản bác quan điểm của các chính trị gia biến đổi khí hậu trên blog hôm 19/11. "Ngay cả trong những suy đoán khoa học khắc nghiệt nhất”, "không có gì ủng hộ khả năng biến đổi khí hậu có thể gây ra sự sụp đổ của hệ thống tài chính như năm 2008 hoặc tệ hơn", ông viết.

“Rủi ro khí hậu đối với hệ thống tài chính là một lời nói dối lớn". (John H. Cochrane)

Ông Cochrane cho biết một trong những lý do khiến quy định tài chính ảnh hưởng đến biến đổi khí hậu là những người ủng hộ chính sách khí hậu muốn loại bỏ các ngành nhiên liệu hóa thạch. Các nhà quản lý tài chính không phải là các nhà khoa học về khí hậu. Chính sách tài chính xanh có động cơ chính trị khi cho rằng tài trợ tài chính cho các dự án nhiên liệu hóa thạch là sai lầm; là thứ thể hiện “rủi ro của hệ thống tài chính đối với khí hậu".

Ông Cochrane nói: “Thật viển vông khi cho rằng các NHTW sẽ quyết định cái gì cần bỏ, cần trợ cấp và cách xếp hạng các ngân hàng đối với các khoản đầu tư vào khí hậu".

“Một nỗ lực trung thực và lý trí để xem xét những rủi ro tiềm ẩn đối với hệ thống tài chính, cùng với thái độ khiêm tốn của các cơ quan quản lý về khả năng dự báo được chúng là một ý tưởng hay".

Bảo vệ nghĩa vụ ủy thác đối với khách hàng

Khi đẩy trách nhiệm quản lý biến đổi khí hậu lên các NHTW, các cơ quan giám sát tài chính và các nhà quản trị tài chính tại các định chế không có chuyên môn; làm thế nào để khẳng định rằng các cơ quan giám sát hỗ trợ được định chế trong việc lái dòng tài chính vào các dự án xanh đảm bảo? Làm thế nào để các định chế, các quỹ đảm bảo được quyền lợi khách hàng, những người mà họ nhận tiền uỷ thác?

Hôm 03/11 tại Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên hợp quốc, ông Carney cho biết: “Mục tiêu của chúng tôi đối với COP26 là xây dựng một hệ thống tài chính trong đó mọi quyết định đều có tính đến biến đổi khí hậu”. Ông đồng thời nói thêm rằng “làm như vậy sẽ đòi hỏi một cách tiếp cận mới triệt để để huy động tài chính tư nhân với quy mô chưa từng có".

Tuy nhiên, những người tham gia cuộc tham vấn về biến đổi khí hậu do cơ quan quản lý ngân hàng Canada thực hiện cho biết, các tổ chức tài chính có thể quản lý rủi ro liên quan đến khí hậu thông qua các khuôn khổ quản trị và quản lý rủi ro hiện có, cùng với các công cụ mới như phân tích kịch bản liên quan đến khí hậu.

Ngân hàng Canada đặt mục tiêu định lượng rủi ro khí hậu trong cam kết về biến đổi khí hậu cho COP26, được công bố hôm 03/11. Điều này sẽ hỗ trợ trong việc “phân bổ vốn hiệu quả cho các khoản đầu tư bền vững hơn và hỗ trợ sự ổn định của hệ thống tài chính".

Nhưng, theo cựu nhà kinh tế trưởng của Quỹ Tiền tệ Quốc tế Raghuram Rajan, người cũng là cựu thống đốc Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ, việc thúc đẩy đầu tư bền vững không phải là trách nhiệm của các . Các NHTW có các cam kết chính sách quan trọng khác.

Theo một bài báo của Reuters, ông Rajan nói với Diễn đàn Thị trường Toàn cầu của Reuters hôm 25/08: "Các NHTW nên tránh xa các lĩnh vực định hướng chính trị mà họ không cần quan tâm [theo quy định] như đầu tư xanh. Nhiệm vụ của NHTW là duy ổn định tài chính và tiền tệ đã là khá rộng".

Thiếu chuyên môn về biến đổi khí hậu

NHTW Canada đang phát triển các mô hình mới và các nguồn dữ liệu để hiểu rõ hơn về những ảnh hưởng của sự thay đổi khí hậu đối với nền kinh tế.

NHTW cho biết: “Sự gia tăng liên quan đến khí hậu về tần suất và mức độ nghiêm trọng của các hiện tượng thời tiết cực đoan và quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế không các-bon thấp gây rủi ro đáng kể cho hệ thống tài chính".

Chuyên gia chính sách tiền tệ Steve Ambler, giáo sư kinh tế tại Đại học Québec à Montréal, đồng tình với ông Cochrane rằng biến đổi khí hậu không gây ra mối đe dọa cho hệ thống tài chính và không có NHTW nào có chuyên môn nội bộ để đối phó với biến đổi khí hậu.

Đối với ông, một vấn đề khác đang cân nhắc giữa chi phí và lợi ích của việc sử dụng quản lý tài chính để đối phó với biến đổi khí hậu.

Ông Ambler nói với The Epoch Times: “Chỉ cố gắng thiết lập các khuôn khổ tốn kém cho các công ty tài chính và toàn bộ ngành tài chính để công bố rủi ro khí hậu — tôi nghĩ về mặt phân tích chi phí-lợi ích, tôi có thể thấy rằng nó có thể cực kỳ tốn kém. Tôi không thực sự thấy rằng nó sẽ tạo ra rất nhiều lợi ích".

“Nếu quý vị có các ngân hàng chi tiền thuê người để họ viết các tài liệu công bố rủi ro khí hậu phức tạp này, bạn có thể muốn họ làm điều tương tự liên quan đến rủi ro của bất kỳ cuộc chiến tranh nhiệt hạch nào, tiểu hành tinh tấn công quý vị".

Một cách tiếp cận tốt hơn

Hoa Kỳ cũng đang cố gắng áp dụng các quy định tài chính để chống lại biến đổi khí hậu; thông qua lệnh hành pháp ký bởi Tổng thống Joe Biden hôm 20/05.

Tuy nhiên, tổ chức nghiên cứu The Heritage Foundation có trụ sở tại Washington cho biết một cách tiếp cận tốt hơn nhiều sẽ là cho phép các công ty tự quản lý rủi ro của họ mà không cần sự ủy quyền của chính phủ.

Tổ chức này khẳng định: “Quốc hội nên cấm các cơ quan quản lý ngân hàng xem xét các mục tiêu chính trị hoặc xã hội, bao gồm cả biến đổi khí hậu, trong việc giám sát và kiểm tra các ngân hàng hoặc công đoàn tín dụng. Sử dụng Quy định Tài chính để Chống lại Biến đổi Khí hậu: Một trận chiến thua cuộc".

Quỹ này cho biết, “Với những bất ổn to lớn xung quanh các dự đoán về biến đổi khí hậu và mối liên hệ lâu dài giữa công khai tài chính. Ví dụ, các quy định dựa trên ước tính lượng khí thải khó có thể ảnh hưởng đến khí hậu nhưng lại có tác động tiêu cực đến nền kinh tế".

Ông Cochrane cho biết tất cả chính sách tài chính xanh sẽ khiến NHTW, các cơ quan giám sát, không còn độc lập với chính phủ.

Ông nói, “bản thân các chính trị gia không sẵn sàng làm những điều khiến người nộp thuế tức giận và [thực hiện] những hành động sẽ gây tốn kém. Vì vậy, họ chỉ chuyển trách nhiệm cho các chủ NHTW".

Lê Minh

Theo The Epoch Times