Âm nhạc là một thành phần thiết yếu trong cuộc sống của nhiều người trong chúng ta. Tùy thuộc vào giai điệu, âm nhạc có thể làm cho chúng ta cảm thấy vui tươi, u sầu, hoặc kích động. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng âm nhạc không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng mà còn đến cả năng lực của chúng ta.
Khả năng nhận thức không gian ở người và động vật
Khi nói đến tác động của âm nhạc cổ điển đối với não người, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học tại Đại học California vào năm 1993. Trên thực tế, những phát hiện của nghiên cứu đã làm nảy sinh lý thuyết mà ngày nay gọi là “Hiệu ứng Mozart”.
Theo lý thuyết đó, nghe nhạc của Mozart có thể tạm thời tăng điểm số trong một lĩnh vực cụ thể của bài kiểm tra Chỉ số thông minh (IQ).
Trong nghiên cứu, các nhà khoa học nhận thấy rằng, nhóm sinh viên được nghe 10 phút bản Sonata cho 2 đàn piano cung Rê trưởng của Mozart, K. 448, đạt điểm số cao hơn từ 8 đến 9 điểm trong bài kiểm tra IQ về không gian so với nhóm sinh viên trải qua các lựa chọn khác, bao gồm thư giãn, nhập định và âm nhạc tối giản, sách nói và sự im lặng. Tuy nhiên, các nhà khoa học lưu ý rằng hiệu quả của quá trình kích thích bằng nghe nhạc chỉ kéo dài từ 10 đến 15 phút.
-
- Bản nhạc bằng chữ viết tay của Mozart. (Ảnh: Wikipedia)
Thích thú với kết quả này, Frances Rauscher, một trong những nhà khoa học tham gia nghiên cứu năm 1993, đã triển khai tìm hiểu tác dụng của nhạc Mozart đối với động vật, chẳng hạn chuột. Bà đã cho một nhóm động vật gặm nhấm nghe nhạc Mozart khi còn trong bụng mẹ và 60 ngày sau khi sinh.
Sau đó, bà phát hiện rằng, những con chuột được nghe nhạc Mozart cho thấy khả năng điều hướng nhanh hơn và ít lỗi hơn so với nhóm chuột được nghe tiếng ồn trắng, âm nhạc tối giản,...
Rauscher kết luận: “Điều này cho thấy rằng việc tiếp xúc nhiều lần với âm nhạc phức tạp giúp cải thiện khả năng học hỏi về không gian-thời gian ở chuột, giống như kết quả được tìm thấy ở người”.
Nghe nhạc Mozart có giúp bạn thông minh hơn không?
Khi kết quả thú vị của các nghiên cứu được phổ biến rộng rãi, nhiều người nhầm tưởng rằng việc nghe những bản nhạc cổ điển có thể làm tăng chỉ số thông minh chung, hay “Mozart làm cho bạn thông minh hơn”.
Điều này dẫn đến bùng nổ việc kinh doanh đĩa CD Mozart cho trẻ sơ sinh. Năm 1998, thống đốc Hoa Kỳ Zell Miller thậm chí còn đề xuất tăng ngân sách khoảng 105.000 USD mỗi năm để cung cấp cho mọi trẻ em ở Georgia một cuốn băng hoặc CD nhạc cổ điển.
Sau đó, nhiều nhà nghiên cứu bắt đầu đặt ra nghi vấn, cho rằng có rất ít bằng chứng chứng minh “hiệu ứng Mozart” đối với trí thông minh.
Rauscher đã giải quyết những lo ngại này trong một bài báo năm 1999: “Chúng tôi không đưa ra khẳng định nào như vậy. Hiệu quả được giới hạn trong các nhiệm vụ không gian-thời gian liên quan đến hình ảnh trong tâm trí và trật tự thời gian”.
-
- Bài kiểm tra IQ là một loạt các bài kiểm tra tiêu chuẩn hóa được thiết kế để đo lường tiềm năng và khả năng trí tuệ. (Ảnh: Pexels)
Mặc dù nhấn mạnh rằng nghe Mozart không ảnh hưởng đến trí thông minh nói chung, bà vẫn khuyến nghị cho trẻ tiếp xúc với loại kích thích này - mà bà gọi là “trải nghiệm văn hóa tuyệt vời” - dựa trên những cải thiện đã được chứng minh trong việc thực hiện các nhiệm vụ trí óc khác.
Sữa bò ngon hơn
Chuột không phải là loài động vật duy nhất thể hiện những thay đổi tích cực khi tiếp xúc với âm nhạc của Mozart. Theo báo cáo vào năm 2007 bởi El Mundo của Tây Ban Nha, những con bò nghe nhạc Mozart trong suốt thời gian vắt sữa được phát hiện sản xuất nhiều hơn từ hai đến bảy lít sữa mỗi ngày so với những con bò khác; và hơn nữa, sữa của chúng được cho là có vị ngọt hơn.
Nhà tâm lý học Sergio Della Sala nói với BBC rằng một nhà sản xuất pho mát mozzarella người Ý tuyên bố rằng chơi nhạc Mozart ba lần một ngày cho đàn bò của ông ấy dẫn đến chất lượng sữa cao hơn.
Ý tưởng bò bị kích thích bởi âm nhạc cổ điển sau đó đã lan truyền nhanh chóng, những nhà sản xuất sữa trên khắp thế giới bắt đầu đầu tư vào hệ thống âm thanh chất lượng cao cho các trang trại của họ.
Mặc dù một số người cho rằng lý thuyết này có vấn đề, khoa học thường thức tin rằng các bản nhạc có thể kích thích não bộ và thư giãn cơ bắp, dẫn đến chất lượng sữa tốt hơn.
Cây cũng bị kích thích âm nhạc
Trong cuốn sách “Âm thanh của âm nhạc và thực vật” năm 1973, tác giả Dorothy Retallack cho biết cây cối dường như cũng bị kích thích bởi âm nhạc.
Bằng cách thực hiện các thí nghiệm, Retallack đã quan sát thấy rằng thực vật phản ứng khác nhau khi tiếp xúc với các loại âm nhạc khác nhau. Trong đó, nhạc cổ điển mang lại phản ứng tích cực nhất quán.
Retallack đã phân loại thể loại như nhạc thư giãn, du dương, nhạc cổ điển và nhạc jazz là "tích cực", vì các sáng tác của Mozart, Bach, Vivaldi, Louis Armstrong và Ella Fitzgerald đã được chứng minh là có tác dụng thúc đẩy cây phát triển khỏe mạnh, uốn cong thân về phía loa.
Khi tiếp xúc với nhạc Đồng quê và phương Tây, cây không có sự thay đổi về tốc độ phát triển hoặc kích thước lá, và Retallack liệt kê các thể loại này là “trung tính”.
Khi tiếp xúc với rock and roll, cây có xu hướng nghiêng khỏi loa và tạo ra những chiếc lá nhỏ hơn. Các hiệu ứng tương tự cũng được ghi lại khi chơi nhạc heavy metal và nhạc cổ điển hiện đại của Arnold Schoenberg. Retallack kết luận rằng âm thanh dữ dội hoặc mất cân đối có hại cho sự phát triển của thực vật và coi những thể loại đó là "tiêu cực".
Vi khuẩn và âm nhạc
Vào năm 2010, những người điều hành một nhà máy nước thải ở Đức đã thử nghiệm tác dụng của âm nhạc với các vi khuẩn phân hủy chất thải. Họ lắp đặt một hệ thống âm thanh trong nhà máy để phát các bản nhạc của Mozart. Một vài tháng sau khi thử nghiệm, họ cảm thấy chán nản vì không thấy có hiệu quả nhiều, nhưng sau cả năm họ nhận thấy rằng sự chờ đợi là đáng giá.
Họ phát hiện ra bùn được loại bỏ đáng kể - khoảng 1.000 mét khối. Điều này đã giúp công ty tiết kiệm được 10.000 Euro chi phí vận chuyển.
-
- Nếu bùn trong nhà máy xử lý nước thải không được loại bỏ, nó có thể khô, cứng và thu hút vi khuẩn, dẫn đến hiện tượng thối rữa. Vì vậy, điều quan trọng là phải loại bỏ nó khỏi bể lắng trước khi hiện tượng này xảy ra. (Ảnh: Wikipedia)
Anton Stucki, giám đốc điều hành nhà máy, giải thích: “Chúng tôi nghĩ bí mật nằm ở rung động của âm nhạc, có thể xuyên qua mọi thứ - bao gồm nước, nước thải và các tế bào. Nó tạo ra một sự cộng hưởng nhất định để kích thích các vi khuẩn và giúp chúng hoạt động tốt hơn”.
“Nhưng giả thuyết của tôi về lý do tại sao việc đó có tác dụng là vì Mozart đã chuyển đổi các quy luật phổ quát của tự nhiên vào âm nhạc của mình. Nó có ảnh hưởng đến mọi người ở mọi thời đại và mọi nền tảng văn hóa. Vậy tại sao không phải trên vi sinh vật? Rốt cuộc, chúng cũng là những sinh vật sống giống như chúng ta”.
Văn Thiện
Theo Vision Times
