Là người hàng xóm gần nhất của Trái Đất và là vệ tinh tự nhiên duy nhất, con người từ lâu vẫn luôn đặt câu hỏi về những ẩn đố xoay quanh mặt trăng. Sức quyến rũ của nó đã truyền cảm hứng cho những câu chuyện về ảnh hưởng của mặt trăng đối với sức khoẻ con người. Nhưng liệu mặt trăng có ảnh hưởng thật sự nào đến chúng ta hay không?
Trong khi những tác động đầy đủ của mặt trăng lên cơ thể người vẫn chưa rõ ràng về mặt khoa học, một số nghiên cứu cho thấy câu trả lời có thể là có, thực sự có.
Nỗi đau thể xác có mối liên hệ nhất định với mặt trăng
Ảnh hưởng của mặt trăng đến nỗi đau là chủ đề đang được nghiên cứu và tranh luận.
Tác động của mặt trăng với thuỷ triều là một trong những hiểu biết phổ biến nhất của con người. Lực hấp dẫn mạnh của mặt trăng tạo ra sự lên xuống của thủy triều, từ đó ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân gần khu vực ven biển.
Một nghiên cứu từ năm 2011 cho thấy cơn đau do sỏi thận (cơn đau quặn thận) tăng đáng kể khi trăng tròn. Một nghiên cứu khác tìm thấy mối liên quan giữa chu kỳ mặt trăng và các triệu chứng đột quỵ không giải thích được.
Cũng có suy đoán rằng trăng tròn làm tăng nhận thức về cơn đau. Các lý thuyết đề xuất rằng lực hấp dẫn từ mặt trăng có thể ảnh hưởng đến lượng chất lỏng trong cơ thể, từ đó tác động đến độ nhạy cảm với cơn đau, đặc biệt là trong các tình trạng như viêm khớp hoặc đau nửa đầu.
Tuy nhiên, một nghiên cứu vào năm 2014 điều tra mối liên hệ giữa mặt trăng và cơn đau sau phẫu thuật được công bố trên Tạp chí British Journal of Pain cho thấy về mặt thống kê, các chu kỳ mặt trăng tác động không đáng kể đến mức độ đau hoặc tác dụng phụ sau phẫu thuật. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng không cần thiết phải tránh phẫu thuật vào những ngày trăng nhất định.
Gián đoạn giấc ngủ khi trăng tròn
Một lĩnh vực nghiên cứu khác mang lại những phát hiện thú vị là giấc ngủ. Một nghiên cứu trên tạp chí Current Biology cho thấy con người có xu hướng ngủ ít ngon giấc hơn khi trăng tròn, trong khi một nghiên cứu khác cho thấy vào ngày trăng tròn, con người có xu hướng trải qua những giấc mơ hoặc ác mộng sống động hơn.
Trong những ngày trăng tròn, nghiên cứu trên tạp chí Current Biology đã quan sát thấy hoạt động delta điện não đồ (EEG), một dấu hiệu của giấc ngủ sâu, giảm 30% trong thời gian ngủ không chuyển động mắt nhanh. Thời gian để người tham gia chìm vào giấc ngủ tăng thêm 5 phút và tổng thời gian ngủ giảm 20 phút.
Tiến sĩ Thomas Kilkenny, giám đốc Viện Y học Giấc ngủ tại Bệnh viện Đại học Northwell Staten Island ở New York, nói với The Epoch Times: “Những thay đổi này có liên quan đến việc giảm chất lượng giấc ngủ chủ quan cũng như giảm mức độ melatonin”. Ông lưu ý rằng lý do đằng sau những phát hiện này vẫn chưa được giải thích.
Một số nhà khoa học suy đoán mặt trăng có thể tác động đến quá trình sản xuất melatonin, một loại hormone điều chỉnh giấc ngủ và nhịp sinh học. Theo Tiến sĩ Kilkenny, người ta phỏng đoán rằng ánh sáng tăng lên của mặt trăng có thể ảnh hưởng đến nhịp sinh học hoặc [cũng có thể là do] lực hấp dẫn của nó tác động lên.
Ông nói thêm: “Và cuối cùng, một giả thuyết khác đang trở nên phổ biến là khả năng mặt trăng gây ra biến động điện từ trên Trái Đất”.
Một nghiên cứu năm 2015 trên 200 người được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu Giấc ngủ cho thấy trăng tròn có liên quan đến thời gian ngủ ít hơn và giấc ngủ REM (giấc ngủ mắt chuyển động nhanh) ở phụ nữ, trong khi nam giới có giấc ngủ REM tăng lên.
Mối liên hệ của mặt trăng với sức khỏe tâm thần
Một số bằng chứng cho thấy mặt trăng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần, mặc dù các phát hiện còn chưa thống nhất.
Theo một cuộc điều tra khoa học được công bố trên tạp chí Advances in Mind-Body Medicine, khoảng 80% nhân viên y tế tâm thần tin rằng có mối liên hệ giữa trăng tròn và bệnh tật ở con người.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu thách thức niềm tin này.
Một đánh giá với gần 8.500 bệnh nhân cho thấy số lượng bệnh nhân tâm thần hông gia tăng trong thời gian trăng tròn hoặc các chu kỳ khác của mặt trăng. Một nghiên cứu khác với gần 18.000 hồ sơ y tế không tìm thấy mối tương quan giữa chu kỳ trăng và thời gian nằm viện hoặc tỷ lệ nhập viện/xuất viện tại các cơ sở tâm thần.
Tuy nhiên, Mặt Trăng có mối liên hệ với một tình trạng tâm thần cụ thể.
Một nghiên cứu vào năm 2018 trên 17 người mắc chứng rối loạn lưỡng cực đạp xe nhanh được công bố trên tạp chí Tâm thần phân tử cho thấy máy tạo nhịp sinh học của họ - dây thần kinh não điều chỉnh chu kỳ tỉnh táo và buồn ngủ - đã đồng bộ hóa với chu kỳ mặt trăng. Điều này gây ra sự thay đổi mô hình giấc ngủ liên quan đến sự chuyển đổi giữa trạng thái trầm cảm và hưng cảm.
Cân bằng sự tò mò với sự thận trọng
Mặc dù hấp dẫn nhưng nghiên cứu về tác động của mặt trăng đối với sức khỏe con người vẫn chưa có kết quả thuyết phục. Nhiều nghiên cứu có quy mô tương đối nhỏ, gây khó khăn cho việc tách biệt ảnh hưởng của mặt trăng với các yếu tố khác. Vì vậy, cần thận trọng khi diễn giải những phát hiện hiện có.
Tuy nhiên, mối liên hệ của mặt trăng với sức khỏe là một lĩnh vực nghiên cứu hấp dẫn, có thể sẽ được khám phá thêm.
Theo George Citroner - The Epoch Times
Bảo Vy biên dịch
George Citroner viết các bài báo về sức khỏe và y học, bao gồm các chủ đề ung thư, bệnh truyền nhiễm và tình trạng thoái hóa thần kinh. Anh đã được trao giải thưởng Media Orthopaedic Reporting Excellence (MORE) vào năm 2020 cho một câu chuyện về nguy cơ loãng xương ở nam giới.
