Cựu tài phiệt Trung Quốc Desmond Shum, tác giả cuốn Roulette đỏ được dịch ra ít nhất 15 ngôn ngữ khác nhau, đã kể lại ba câu chuyện cá nhân nhằm minh họa cho bản chất của việc tiến hành kinh doanh ở Trung Quốc.
Ông Desmond Shum, một cựu tài phiệt Trung Quốc đang sống lưu vong ở Vương quốc Anh, gần đây đã tới Washington để xuất hiện trước Ủy ban Tuyển chọn về Cạnh tranh Chiến lược giữa Mỹ và Đảng Cộng sản Trung Quốc. Ông Shum là tác giả của Red Roulette (Roulette đỏ), một cuốn hồi ký năm 2021 phơi bày những mối quan hệ bí mật phức tạp về quyền lực và tiền bạc giữa các gia đình đặc quyền nhất của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) và các doanh nghiệp tư nhân của Trung Quốc.
Vào tối ngày 13/07, ông Shum đã chia sẻ kinh nghiệm và trả lời câu hỏi của các thành viên Hạ viện Mỹ về những rủi ro mà các công ty Mỹ gặp phải khi kinh doanh với Trung Quốc. Trong lời khai của mình, ông ấy đã kể lại ba câu chuyện cá nhân mà theo ông ấy, “minh họa cho bản chất của việc kinh doanh ở Trung Quốc”.
-
- Chủ tịch Mike Gallagher (Cộng hòa - Wisconsin) (trung tâm) tham gia cùng các thành viên ủy ban trong phiên điều trần đầu tiên của Ủy ban Tuyển chọn Hạ viện Mỹ về Cạnh tranh Chiến lược giữa Mỹ và Đảng Cộng sản Trung Quốc, tại Washington, DC, Mỹ, vào ngày 23/02/2023. (Ảnh: Kevin Dietsch/Getty Images)
Bất cứ thứ gì đảng nói
Câu chuyện đầu tiên của ông Shum bắt nguồn từ mùa hè năm 1990, khi còn là sinh viên đại học, ông làm thực tập sinh tại công ty Tyson Foods của cha mình, công ty xuất khẩu gà Mỹ sang Trung Quốc. Cha ông là nhân viên đầu tiên của Tyson Foods ở khu vực Trung Quốc.
“Công việc kinh doanh của cha tôi bị ảnh hưởng vào mùa hè năm đó”, ông Shum nhớ lại. Đó không phải là do bất kỳ vấn đề nào với gà hay giá cả. Đó là vì quan hệ Mỹ - Trung đang gặp khó khăn.
Ông nhận thấy rằng mỗi khi có vấn đề trong mối quan hệ Mỹ - Trung Quốc, cơ quan hải quan Trung Quốc sẽ đột nhiên phát hiện ra vấn đề với nghĩa vụ hải quan của Tyson. Cha ông nói với ông, với vẻ cam chịu, “rằng bất cứ khi nào mối quan hệ Mỹ - Trung Quốc gặp khó khăn, gà Mỹ sẽ không phải là gà ngon cho khách hàng Trung Quốc”.
“[ĐCSTQ] coi doanh nghiệp Mỹ ở Trung Quốc là con tin để sử dụng cho mục đích riêng của mình”, ông Shum nói. “Đó là bài học đầu tiên của tôi về kinh doanh ở Trung Quốc: luật chơi là bất cứ điều gì đảng nói rằng ở thời điểm đó”.
Ưu đãi hay diệt vong
Ông Shum tiếp tục nói rằng vào năm 1997, ông làm việc cho một công ty đầu tư vốn tư nhân của Mỹ và đầu tư vào một công ty đang lắp đặt cáp viễn thông để giúp xây dựng mạng Internet của Trung Quốc. Đó là lần đầu tiên ông nghe nói đến Huawei và đã có thể tận mắt chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của công ty công nghệ này.
Theo ông Shum, lý do dẫn đến thành công vượt bậc của Huawei là do chính quyền Trung Quốc yêu cầu các công ty viễn thông nhà nước phải mua độc quyền từ các nhà sản xuất Trung Quốc, tránh xa tất cả các nhà cung cấp thiết bị quốc tế, “bất chấp chi phí và thiếu sót của thiết bị”.
Vào thời điểm đó, ông Shum cũng đã đến thăm các văn phòng của AT&T tại Trung Quốc. Công ty Mỹ đang có kế hoạch thâm nhập thị trường viễn thông ở Trung Quốc. Tuy nhiên, mặc dù ĐCSTQ hứa sẽ mở cửa thị trường viễn thông khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới, nhưng lời hứa này chưa bao giờ được thực hiện. Hơn 20 năm sau, không một công ty viễn thông nước ngoài nào thâm nhập thị trường Trung Quốc.
“Bài học của tôi [là], ở Trung Quốc, không có cái gọi là sân chơi bình đẳng. Bạn hoặc sẽ thịnh vượng khi được nhà nước ưu đãi hoặc bạn sẽ diệt vong khi không được nhà nước ủng hộ”, ông Shum nói với ủy ban.
Quyền lực chính trị là trên hết
-
- Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình tham dự hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tại Samarkand, Uzbekistan, vào ngày 16/09/2022. (Ảnh: Sergei Bobylyov/Sputnik/AFP qua Getty Images)
Sau đó, ông Shum kể lại câu chuyện thứ ba của mình, một “câu chuyện cá nhân rất buồn và ảm đạm”.
Ông Shum và vợ cũ Whitney Duan từng có những mối quan hệ tốt về chính trị và kinh doanh ở Trung Quốc. Cặp đôi này đã sử dụng mối quan hệ sâu sắc của họ với các quan chức cấp cao của ĐCSTQ để xây dựng sự nghiệp thành công trong thế giới kinh doanh. Nhưng khi sự giàu có và địa vị xã hội của họ lên đến đỉnh cao, mối nguy hiểm xuất hiện khi giới lãnh đạo ĐCSTQ đổi chủ.
Ông Shum đã lo lắng rằng môi trường chính trị ở Trung Quốc đang trở nên quá thù địch đối với các doanh nhân. Ông muốn vươn ra nước ngoài, còn bà Duan thì không. Cặp đôi đã xảy ra mâu thuẫn.
Năm 2015, hai người ly hôn, ông Shum chọn sang Vương quốc Anh còn bà Duan ở lại Trung Quốc.
Hai năm sau, bà Duan đột ngột mất tích.
“Vào tháng 09/2017, bà Whitney đã bị ĐCSTQ làm cho biến mất. Trong bốn năm, không ai nghe được tin tức gì về bà ấy - không phải bố mẹ bà ấy, không phải tôi, không phải các con của chúng tôi. Số điện thoại của bà ấy đã bị vô hiệu hóa. Mẹ của Whitney, cho đến khi bà qua đời vào tháng 06/2021, đã có thói quen gọi điện cho con gái mình hàng ngày, không từ bỏ hy vọng rằng một ngày nào đó Whitney có thể nghe điện thoại. Nhưng mong ước của bà không bao giờ được thực hiện. Bà ấy qua đời mà không biết con gái mình còn sống hay đã chết”, ông Shum nói.
Ông tiếp tục nói rằng bà Duan chưa bao giờ bị buộc tội gì và không có lý do nào được đưa ra cho việc bà mất tích.
“Trên thực tế, nhà nước ĐCSTQ thậm chí chưa bao giờ thừa nhận rằng họ đã bắt cô ấy. Tôi cho rằng sự biến mất của bà ấy là do bối cảnh thay đổi với sự trỗi dậy của ông Tập Cận Bình”, ông Shum nói thêm.
Chỉ vào đêm trước ngày xuất bản cuốn hồi ký của ông Shum, bà Duan mới xuất hiện trở lại. Bà gọi cho ông Shum, sử dụng số điện thoại đã không được sử dụng trong bốn năm, và yêu cầu ông Shum ngừng việc xuất bản Red Roulette.
Trong một cuộc phỏng vấn trên tạp chí Time năm 2021, ông Shum đã mô tả cuộc trò chuyện: “Sau đó, bà ấy yêu cầu tôi dừng buổi ra mắt sách và nói: 'Anh sẽ cảm thấy thế nào nếu có điều gì đó xảy ra với con trai của chúng ta? Và điều gì sẽ xảy ra với con trai chúng ta nếu có chuyện gì xảy ra với tôi?’ Tôi coi đó là một lời đe dọa”.
“Bài học từ câu chuyện: quyền lực chính trị vượt trội hơn mọi thứ khác ở Trung Quốc. Không có pháp quyền; thay vào đó, Trung Quốc cai trị bằng pháp luật. [ĐCSTQ] đứng trên luật pháp ở Trung Quốc, và Tập Cận Bình là hoàng đế thời hiện đại, đứng đầu ĐCSTQ và nhà nước”, ông Shum nói với ủy ban Hạ viện.
Bảo vệ trật tự kinh tế của thế giới tự do
Ông cho rằng, khi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ lợi ích kinh tế của Mỹ trong bối cảnh cạnh tranh với Trung Quốc, người ta cần “phân biệt rõ ràng giữa lợi ích doanh nghiệp và lợi ích quốc gia”.
Ông nói: “'Điều gì tốt cho doanh nghiệp Mỹ là tốt cho nước Mỹ' là một huyền thoại đã được chứng minh là đáng nghi ngờ".
Ông Shum tiếp tục: “Quản lý doanh nghiệp, như chủ nghĩa tư bản quy định, được thúc đẩy bởi tư lợi và bản chất là ngắn hạn". “Việc phi công nghiệp hóa của Mỹ và việc di dời chuỗi cung ứng trên quy mô lớn sang Trung Quốc trong thập kỷ qua là một minh chứng cho điều đó”.
Ông Shum kết luận lời khai của mình bằng cách đặt lợi ích kinh tế của Mỹ trong bối cảnh thế giới tự do:
“Trong các xã hội và quốc gia Dân chủ, các quan chức được bầu phải là những người bảo vệ thực sự cho lợi ích quốc gia và sự thịnh vượng lâu dài của người dân. Tôi tin rằng việc ghi nhớ điều đó là rất quan trọng khi bạn được các giám đốc điều hành của công ty trình bày về sự ủng hộ cho tái cam kết, xích lại gần nhau. Tôi tin rằng lợi ích kinh tế là lợi ích quốc gia. Bảo vệ lợi ích kinh tế của Mỹ và vai trò lãnh đạo của Mỹ trong nền kinh tế toàn cầu là bảo vệ trật tự kinh tế của thế giới dân chủ”.
Một cuốn sách hấp dẫn
-
- Tác giả Desmond Shum nói về ấn bản tiếng Trung của cuốn hồi ký "Red Roulette" của ông tại sự kiện ra mắt sách ở Đài Bắc, Đài Loan, vào ngày 12/03/2023. (Ảnh: Zhong Yuan/The Epoch Times)
Sinh năm 1968 tại Thượng Hải, Trung Quốc, ông Shum chuyển đến Hong Kong cùng cha mẹ khi mới 10 tuổi. Năm 1989, ông sang Mỹ du học, lấy bằng của Đại học Wisconsin và Đại học Northwestern.
Năm 2001, ông gặp bà Duan, một doanh nhân vào thời điểm đó, tại Bắc Kinh. Hai người trở thành đối tác kinh doanh và kết hôn. Họ đã được giao một số dự án xây dựng đáng mơ ước nhất tại Trung Quốc, chẳng hạn như Khách sạn Bulgari sang trọng và Trung tâm Hậu cần Hàng hóa Hàng không Sân bay Quốc tế Bắc Kinh.
Ông Shum đã từng là thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc (CPPCC) trong mười năm và được vinh danh là một doanh nhân kiểu mẫu.
Bà Duan rất giỏi trong việc giao thiệp với các quan chức ĐCSTQ. Mối quan hệ thân thiết mà bà xây dựng với nhiều quan chức cấp cao trong nhiều năm đã giúp bà trở nên rất thành công trong giới kinh doanh. Tuy nhiên, vào một ngày tháng 09/2017, hai năm sau khi ông Shum rời Trung Quốc, bà Duan và ba nhân viên của bà đột ngột biến mất. Kể từ đó, ông Shum không thể tìm hiểu thêm bất cứ điều gì về tình hình hiện tại của bà Duan.
Nhiều người tin rằng sự biến mất của bà Duan có liên quan đến sự sụp đổ của Tôn Chính Tài, cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh. Ông Tôn bị bắt do tranh giành quyền lực nội bộ, sau đó bị kết án tù chung thân vì tội nhận hối lộ. Ông được coi là đối thủ chính trị của ông Tập, và điều này tạo ra những hậu quả tai hại cho bà Duan.
Sau khi bà Duan mất tích, ông Shum quyết định viết một cuốn sách. Thực ra, ban đầu ông không có ý định xuất bản, chỉ mong con trai hiểu cha mẹ mình qua cuốn hồi ký. Tuy nhiên, ông ấy đã lớn lên ở Hong Kong và phong trào chống chính phủ năm 2019 ở đó đã khiến ông ấy cảm động sâu sắc.
Ông nói: “Khi tôi nhìn thấy những người trẻ này hy sinh bản thân, [tôi cảm thấy rằng] mình nên có đủ can đảm để tiến lên một bước”.
Sau đó, ông quyết định xuất bản Red Roulette, bất chấp hậu quả. “Tôi đã chấp nhận hy sinh cuộc sống của tôi khi quyết định xuất bản cuốn sách này”, ông nói với Time.
Cuốn sách không chỉ kể câu chuyện ông Shum và bà Duan gặp gỡ và làm ăn cùng nhau như thế nào, mà còn mô tả chi tiết cách họ đối xử với giới chóp bu của ĐCSTQ, bao gồm nhiều người thân của các quan chức chóp bu. Trong quá trình giao thiệp với giới thượng lưu của ĐCSTQ, cả hai đã chứng kiến cận cảnh cuộc sống xa hoa của “tầng lớp quý tộc Đỏ” và cách họ sử dụng quyền lực của cha mẹ, thông tin nội bộ và sự ủng hộ của giới quản lý để kiếm bộn tiền.
Cuốn sách được xuất bản bằng tiếng Anh vào tháng 09/2021. Những câu chuyện có thật và những tình tiết hấp dẫn của nó đã làm rung chuyển thế giới phương Tây.
Đến nay, cuốn sách đã được dịch ra ít nhất 15 ngôn ngữ khác nhau. Bản dịch tiếng Trung đã được phát hành tại Đài Loan vào tháng 3 năm nay.
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch
