Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cảnh báo rằng, vị thế quốc tế của đồng USD với tư cách là đồng tiền dự trữ chính đang giảm dần, bởi vì các quốc gia khác đang đa dạng hóa tài sản của họ.
Trong cuộc họp của Ủy ban Dịch vụ Tài chính của hạ viện vào đầu tuần trước, nhiều nhà lập pháp Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ đã đưa ra các câu hỏi xung quanh rủi ro của chiến dịch phi đô-la hóa - điều đang xảy ra với tốc độ ngày một nhanh chóng trên toàn thế giới trong năm qua.
Bà Yellen nhấn mạnh rằng dù tỷ lệ dự trữ quốc tế của đồng bạc xanh sẽ giảm dần, nhưng không có lựa chọn thay thế hợp pháp nào trên thị trường toàn cầu hiện nay có thể thay thế đồng USD.
Khi được Dân biểu Warren Davidson (Cộng hòa - Ohio) hỏi liệu các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ có đe dọa uy thế của đồng USD trong các giao dịch toàn cầu hay không, bà Yellen thừa nhận rằng những hình phạt kinh tế và tài chính này là yếu tố góp phần khiến ngày càng nhiều quốc gia tìm kiếm các biện pháp thay thế đồng USD. Tuy nhiên, “không quốc gia nào có thể bắt chước” vai trò của đồng USD trong hệ thống tài chính toàn cầu, bao gồm cả Trung Quốc, bà nói.
“Chúng ta có các thị trường tài chính mở có tính thanh khoản cao, có pháp quyền mạnh mẽ và không có các biện pháp kiểm soát vốn - điều mà không quốc gia nào có thể bắt chước được. Sẽ không dễ dàng để bất kỳ quốc gia nào nghĩ ra cách thay thế đồng USD".
Bà Yellen cũng bác bỏ ý kiến rằng chính phủ Mỹ nên xem xét lại hoặc giảm bớt việc sử dụng các biện pháp trừng phạt. Dân biểu Vicente Gonzalez (Dân chủ - Texas) đã nói về việc các quốc gia đồng minh của Mỹ, như Pháp, thực hiện các giao dịch phi đô-la.
Bà Yellen cho biết: “Tôi muốn nói rằng hầu như không có cách giải quyết thực sự nào cho hầu hết các quốc gia” nếu họ không muốn dùng đồng USD làm đồng tiền dự trữ.
Trung Quốc đã hoàn thành thương vụ mua khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) đầu tiên bằng đồng CNY (nhân dân tệ) vào tháng 3. Giao dịch được thực hiện giữa TotalEnergies của Pháp và China National Offshore Oil Corp. của Trung Quốc, với 65.000 tấn LNG có nguồn gốc từ Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Bà Yellen nói: “Theo thời gian, chúng ta có thể dự đoán rằng tỷ lệ các đồng tiền khác trong quỹ dự trữ của các quốc gia sẽ tăng dần theo thời gian — bởi mong muốn tự nhiên [của các nước] là đa dạng hóa [tài sản dự trữ]. Nhưng đồng USD sẽ là tài sản dự trữ vượt trội".
Theo dữ liệu về Thành phần tiền tệ trong Dự trữ ngoại hối chính thức (COFER) của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), đồng USD vẫn chiếm khoảng 58% dự trữ ngoại hối vào cuối năm 2022. Vị trí gần nhất tiếp theo thuộc đồng euro, chiếm khoảng 20%.
Trong câu chuyện phi đô-la hóa mới nhất, Reuters đưa tin hôm 12/06 rằng Pakistan đã dùng đồng CNY để thanh toán lô dầu giá rẻ đầu tiên mua từ Nga. Đây là giao dịch giữa cấp chính phủ đầu tiên của nước này với Moscow. Pakistan hiện đang phải vật lộn với khủng hoảng kinh tế.
Đầu năm nay, Brazil và Trung Quốc đã công bố một thỏa thuận mới trong thanh toán thương mại bằng đồng CNY. Vào năm 2022, Trung Quốc và Ảrập Xêút được cho là đã đàm phán để Trung Quốc có thể thanh toán dầu thô bằng đồng CNY.
Dù vậy, ngân hàng đầu tư toàn cầu Goldman Sachs vẫn cho rằng việc ‘vua’ USD bị truất ngôi là “câu chuyện khó xảy ra”.
Bà Candice Tse, người đứng đầu toàn cầu về các giải pháp tư vấn chiến lược tại Goldman Sachs, đã viết như sau: “Theo quan điểm của chúng tôi, quá trình phi đô-la hóa tạo ra ít rủi ro trong việc thay đổi trật tự tiền tệ toàn cầu trong tương lai gần, nhưng chúng tôi cũng thừa nhận rằng đó có thể là một phần của xu hướng kéo dài hàng thập kỷ. Nếu có bất cứ điều gì, chúng tôi dự đoán rằng một ứng viên mới sẽ khó có thể vượt qua đồng USD để trở thành đồng tiền dự trữ của thế giới; hơn thế nữa, nhiều loại tiền tệ khác sẽ có tỷ lệ dự trữ tăng lên, như điều đã xảy ra trong hai thập kỷ qua”.
Vàng và CNY
Trong vài năm trở lại đây, mục tiêu của Bắc Kinh là quốc tế hóa đồng CNY và giảm sự phụ thuộc vào đồng USD.
Mặc dù đồng CNY đã trở nên phổ biến hơn trong các giao dịch xuyên biên giới, nhưng đồng CNY chỉ chiếm 7% khối lượng giao dịch ngoại hối toàn thế giới, ít hơn nhiều so với khoảng 80% của đồng USD. Hơn nữa, đồng CNY chỉ chiếm 2,3% các khoản thanh toán SWIFT (Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên Ngân hàng Toàn cầu); trong khi đồng USD và đồng euro lần lượt chiếm 43% và 32%.
Đồng thời, một tài sản khác đang bắt đầu đe dọa quyền bá chủ của đồng USD, đó là vàng.
Dữ liệu của Hội đồng vàng thế giới (WGC) cho thấy các ngân hàng trung ương đã mua hơn 1.100 tấn vàng vào năm 2022, lượng ròng lớn nhất kể từ năm 1950. Xu hướng này tiếp tục kéo dài sang năm 2023, khi dự trữ vàng của các ngân hàng trung ương tăng thêm 52 tấn trong tháng 2.
Trung Quốc là một trong những nước đi đầu trong việc mua vàng quốc tế và đã tích lũy được kho dự trữ đáng kể phục vụ cho chiến tranh. Không rõ Bắc Kinh sở hữu bao nhiêu vàng vì nhiều công ty khai thác lớn của Trung Quốc đều thuộc sở hữu nhà nước.
Ông Marshall Billingslea, thành viên cấp cao tại Viện Hudson, nghi ngờ rằng tổng lượng vàng nắm giữ của quốc gia này cao hơn nhiều so với con số được công bố chính thức. Nếu Trung Quốc duy trì mức dự trữ vàng lớn hơn so với ước tính quốc tế, thì rủi ro chính là “họ có thể bắt đầu phát hành các hợp đồng CNY được đảm bảo bằng vàng”, ông nói với một tiểu ban của hạ viện Mỹ hôm 07/06.
Xem thêm:
- Chuyên gia: Ngân hàng Trung ương Trung Quốc mua vàng để chuẩn bị đối phó với đòn trừng phạt của Mỹ
- Tại sao Trung Quốc và các nước khác đang bán USD và mua vàng?
- Làn sóng phá hủy tiền tệ khiến các Ngân hàng Trung ương mua vàng với lượng kỷ lục
Nợ Mỹ mà Trung Quốc nắm giữ
Tại phiên điều trần của Ủy ban Dịch vụ Tài chính hạ viện, bà Yellen được yêu cầu để Bộ Tài chính và Cục Dự trữ Liên bang (FED) chuẩn bị cho một kịch bản khi Trung Quốc bán tháo 859 tỷ USD trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ.
Bà Yellen thừa nhận rằng Hoa Kỳ hiện tại không có các hành động cụ thể “để giải quyết rủi ro như vậy”.
Theo dữ liệu của Bộ Tài chính, trong năm qua, Trung Quốc đã giảm dần lượng trái phiếu Mỹ mà họ nắm giữ, giảm khoảng 17% kể từ tháng 01/2022.
Cho đến gần đây, Trung Quốc vẫn từng là chủ nợ lớn nhất thế giới của Hoa Kỳ. Hiện nay, Nhật Bản đã thay thế vị trí của Bắc Kinh; dù vậy, tỷ lệ nắm giữ của họ cũng giảm, giảm khoảng 15% xuống còn 1,104 nghìn tỷ USD.
Theo The Epoch Times
Cát Duyên biên dịch
