Các bác sĩ từ lâu đã biết rằng di truyền, chất độc và chấn thương đầu có thể làm tăng nguy cơ phát triển chứng rối loạn vận động tiến triển này, nhưng nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí JAMA Neurology chỉ ra rằng sự cô đơn cũng có thể đóng một vai trò then chốt.
Theo các tác giả nghiên cứu, đây là lần đầu tiên trạng thái cảm xúc được coi là yếu tố nguy cơ tiềm ẩn đối với bệnh thoái hóa thần kinh.
Nhìn thoáng qua về nghiên cứu kéo dài 15 năm
Để xem liệu sự cô đơn có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh Parkinson hay không, các nhà nghiên cứu tại Đại học bang Florida đã tiến hành một nghiên cứu đoàn hệ lớn.
Họ đã phân tích dữ liệu của gần 500.000 người (độ tuổi 38-73) từ cơ sở dữ liệu và tài nguyên nghiên cứu y sinh Biobank của Vương quốc Anh, nơi lưu trữ dữ liệu di truyền và sức khỏe với hơn nửa triệu cư dân Anh quốc.
Các nhà nghiên cứu đã theo dõi các cuộc khảo sát và tình trạng sức khỏe trong hơn 15 năm. Vào thời điểm đó, hơn 2.800 người mắc bệnh Parkinson.
Những người tham gia tự báo cáo về sự cô đơn bằng cách trả lời: “Bạn có thường xuyên cảm thấy cô đơn không?”
Sự cô lập xã hội được đo bằng tần suất bạn bè hoặc gia đình đến thăm, tần suất giải trí hoặc hoạt động xã hội và quy mô hộ gia đình.
Các nhà nghiên cứu đã kiểm soát các yếu tố khác nhau được biết là có ảnh hưởng đến nguy cơ, bao gồm nhân khẩu học, bệnh tiểu đường, gen, tình trạng kinh tế xã hội, sự cô lập với xã hội, hút thuốc, hoạt động thể chất và chỉ số khối cơ thể (BMI).
Kết quả cho thấy sự cô đơn có liên quan đáng kể đến việc chẩn đoán bệnh Parkinson sau này. Điều này đúng ở mọi lứa tuổi, nguy cơ di truyền và giới tính. Tuy nhiên, việc tính đến các tình trạng mãn tính như bệnh tiểu đường đã làm giảm mối liên quan này xuống 13,1%.
Trong phân tích độ nhạy loại trừ những người tham gia dưới 50 tuổi, mối quan hệ vẫn tồn tại. Sự cô đơn không liên quan đến bệnh Parkinson trong 5 năm đầu sau thời điểm bắt đầu nghiên cứu nhưng lại liên quan đến 10 năm tiếp theo.
Sự cô đơn có thể dẫn đến bệnh Parkinson như thế nào?
Ước tính có khoảng nửa triệu người Mỹ mắc bệnh Parkinson. Nhưng con số thực tế có lẽ còn cao hơn nhiều vì bệnh rất khó chẩn đoán sớm.
Nghiên cứu trước đây đã liên kết sự cô đơn với suy giảm nhận thức, mất trí nhớ, nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và một số vấn đề sức khỏe thể chất nghiêm trọng, bao gồm tăng huyết áp và béo phì.
Các tác giả của nghiên cứu mới cho thấy sự cô đơn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Parkinson thông qua con đường viêm nhiễm và trao đổi chất.
Tình trạng viêm do căng thẳng gây ra có thể làm tổn thương các tế bào thần kinh não sản xuất dopamine - chất cần thiết cho việc kiểm soát vận động bình thường. Theo thời gian, điều này góp phần khiến bệnh Parkinson nặng thêm.
Một cách giải thích khác là tác động của tương tác xã hội lên não. Giao tiếp xã hội kích thích não bộ và thúc đẩy tính linh hoạt thần kinh, thay đổi và tổ chức lại các kết nối của não để đáp ứng với việc học tập hoặc trải nghiệm. Sự tương tác giúp giải phóng các hóa chất phát triển tế bào thần kinh mới, có khả năng bảo vệ chống lại sự thoái hóa thần kinh như bệnh Parkinson.
Sự cô đơn và cô lập với xã hội cũng có thể dẫn đến lối sống ít vận động, một yếu tố nguy cơ khác của bệnh Parkinson.
Tiến sĩ Zehra Ali, chuyên gia về tâm thần lão khoa tại Bệnh viện Đại học Northwell Staten Island ở New York và là người không liên quan đến nghiên cứu, nói với The Epoch Times: “Sự cô đơn có mối tương quan tương tự như hút thuốc và béo phì”.
Ông nói thêm: “Nó làm tăng nguy cơ trầm cảm, nghiện rượu và mất trí nhớ. Nó có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe thể chất vì nó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, hội chứng chuyển hóa, bệnh động mạch vành và đột quỵ”.
Đại dịch cô đơn
Vào tháng 5, Tổng bác sĩ phẫu thuật Hoa Kỳ, Tiến sĩ Vivek Murthy đã đưa ra lời khuyên về “đại dịch cô đơn và cô lập” đang ảnh hưởng đến đất nước.
Ông nói trong một thông cáo báo chí: “Trước những hậu quả đáng kể về sức khỏe do sự cô đơn và cô lập, chúng ta phải ưu tiên xây dựng kết nối xã hội giống như cách chúng ta ưu tiên các vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng khác; chẳng hạn như thuốc lá, béo phì và rối loạn sử dụng chất gây nghiện”.
Báo cáo của Tiến sĩ Murthy cho thấy các kết nối xã hội đang suy giảm, đặc biệt là trong giới trẻ. Nó cho thấy khoảng một nửa người trưởng thành đang cô đơn, tiêu tốn hàng tỷ USD cho việc chăm sóc sức khỏe.
Tiến sĩ Anissa Abi-Dargham, chủ tịch Khoa Tâm thần và Sức khỏe Hành vi tại Đại học Stony Brook ở New York, nói với The Epoch Times: “Chúng ta nên cẩn thận để không nhầm lẫn giữa sự cô lập xã hội và sự cô đơn. Sự cô đơn giống như sự khác biệt giữa mức độ mà một người muốn được kết nối và mức độ mà họ cảm thấy, giữa thực tế và mong muốn của họ”.
Theo Tiến sĩ Abi-Dargham, sự cô lập không phải lúc nào cũng có nghĩa là cô đơn. Cô lưu ý: “Bạn có thể ở trong một nhóm nhưng vẫn cảm thấy cô đơn, và đó chính là điều thực sự căng thẳng”. Ngược lại, một số người bị cô lập nhưng vẫn cảm thấy có sự kết nối. Cô đơn là chủ quan.
Phương tiện truyền thông xã hội cũng đóng một vai trò nào đó, thay thế những kết nối thực sự bằng những kết nối giả tạo, khiến người hiện đại thiếu những người bạn tâm giao thân thiết.
Tiến sĩ Abi-Dargham nói: “Thực sự không có một người nào đủ thân thiết để bạn có thể tâm sự và cảm thấy được kết nối”.
Mối quan hệ giữa sự cô đơn và bệnh Parkinson rất phức tạp và nhiều mặt. Mặc dù cần nhiều nghiên cứu hơn về mối liên hệ giữa hai tình trạng này, nhưng hoạt động và tương tác xã hội có thể giúp duy trì sức khỏe não bộ và giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson.
Theo George Citroner - The Epoch Times
Chấn Hưng biên dịch
George Citroner viết các bài báo về sức khỏe và y học, bao gồm các chủ đề ung thư, bệnh truyền nhiễm và tình trạng thoái hóa thần kinh. Anh đã được trao giải thưởng Media Orthopaedic Reporting Excellence (MORE) vào năm 2020 cho một câu chuyện về nguy cơ loãng xương ở nam giới.
