Ngày càng có nhiều nha sĩ và chuyên gia y tế cảnh báo việc lạm dụng các loại nước súc miệng. Họ cho rằng chúng có thể vô tình góp phần gây sâu răng và hôi miệng dai dẳng.
Ngoài ra còn có mối tương quan mới nổi giữa việc sử dụng nước súc miệng thường xuyên và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, bao gồm huyết áp cao, bệnh tim và các bệnh về răng miệng.
Sự phát triển của nước súc miệng
Nguồn gốc của súc miệng có thể bắt nguồn từ y học cổ truyền Trung Quốc vào khoảng năm 2700 trước Công nguyên. Lúc bấy giờ, nó lần đầu tiên được sử dụng để điều trị các bệnh về nướu.
Một nghiên cứu vào tháng 5 năm 2023 được công bố trên Tạp chí Ethnopharmacology lưu ý rằng “Lễ thư” (“Lễ Ký” - viết vào khoảng năm 221 trước Công nguyên) từ thời kỳ đầu của triều đại nhà Tần đã ghi lại rằng, súc miệng bằng nước muối được xem là phương pháp chủ yếu để làm sạch răng trong suốt khoảng thời gian đó.
Nhưng các sản phẩm súc miệng thời hiện đại khác xa với việc chỉ súc miệng bằng nước muối. Thực tế, ban đầu chúng còn không được dùng cho mục đích súc miệng.
Nước súc miệng sát trùng Listerine, được Johnson & Johnson mua lại từ Pfizer vào năm 2006, ban đầu phát triển như một chất sát trùng phẫu thuật vào năm 1865 và được đặt theo tên của Joseph Lister, người đã thực hiện ca phẫu thuật sát trùng đầu tiên.
Theo cuốn sách “Health & Drugs, Disease Prescriptions & Medication” của Nicolae Sfetcu, sau khi sử dụng như một chất khử trùng mạnh, nó được chưng cất và bán dưới dạng nước lau sàn và chữa bệnh lậu. Vào những năm 1920, nó đã được đổi thương hiệu và bán như một phương pháp chữa trị chứng “chứng hôi miệng mãn tính” và là loại nước súc miệng không kê đơn đầu tiên được Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) phê duyệt.
Trong những năm qua, thị trường nước súc miệng đã phát triển nhanh chóng và tính đến năm 2021, thị trường toàn cầu được định giá 8,5 tỷ đô la và dự kiến sẽ tăng lên 15,7 tỷ đô la vào cuối năm 2032, theo Persistence Market Research.
Tiến sĩ Jack Kall, một nha sĩ sinh học đã hành nghề 46 năm và là chủ tịch điều hành của ban giám đốc Học viện Y học Răng miệng Quốc tế (IAOMT) cho biết ông thường không khuyến nghị sử dụng nước súc miệng thường xuyên.
Ông Kall nói với The Epoch Times trong một cuộc phỏng vấn: “Tôi sẽ bảo lưu việc sử dụng chúng trong những khoảng thời gian rất hạn chế, chẳng hạn như lúc phỏng vấn xin việc, hoặc muốn loại bỏ mùi tỏi khi tới một nơi nào đó”.
Các vấn đề được tiết lộ bởi nghiên cứu
Vị tiến sĩ cho biết đã có nghiên cứu chỉ ra rằng việc lạm dụng các sản phẩm kháng khuẩn bao gồm cả thuốc trị nhiệt miệng có thể gây ra những tác động tiêu cực đến các khía cạnh khác nhau của sức khỏe.
Theo tiến sĩ Kall và các nghiên cứu gần đây, việc lạm dụng các sản phẩm kháng khuẩn có thể gây hại theo nhiều cách.
1. Rối loạn vi sinh vật đường miệng
Việc sử dụng thường xuyên các loại nước súc miệng có thể phá vỡ hệ vi sinh vật trong miệng và khiến nó mất cân bằng, một trạng thái được gọi là rối loạn vi khuẩn.
Các sản phẩm kháng khuẩn không chỉ tiêu diệt “vi khuẩn xấu” mà còn cả vi khuẩn tốt, vốn cần thiết cho nhiều chức năng quan trọng, bao gồm chống nhiễm trùng do vi khuẩn và virus.
Một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa bệnh tật, virus và sự thay đổi trong hệ vi sinh vật đường miệng. Ví dụ, khi sự mất cân bằng xảy ra trong hệ vi sinh vật đường miệng, chúng có thể thúc đẩy vi khuẩn đường ruột tạo ra độc tố gây ung thư, gây viêm ruột và các biến chứng chuyển hóa.
2. Huyết áp cao
Kall cũng nhấn mạnh rằng thành phần sát trùng trong nước súc miệng cũng có thể cản trở quá trình nitrat–nitrite–nitric oxide (NO) diễn ra ở phía sau lưỡi.
Con đường này rất quan trọng trong hệ vi sinh vật đường miệng vì nitrat từ chế độ ăn uống được vi khuẩn đường miệng chuyển hóa thành nitrit thông qua quá trình khử nitrat, sau đó tiếp tục chuyển hóa thành NO.
NO là một trong những phân tử tín hiệu quan trọng nhất trong cơ thể và đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nhiều chức năng sinh lý, bao gồm lưu lượng máu bằng cách giúp giãn mạch máu, đáp ứng miễn dịch và cân bằng nội môi của vi khuẩn.
Một nghiên cứu được công bố trên Frontiers in Cellular and Infection Microbiology vào năm 2019 cảnh báo rằng việc sử dụng “thuốc sát trùng đường uống dẫn đến tăng huyết áp tâm thu”.
Nghiên cứu đã xem xét cụ thể chlorhexidine, một chất khử trùng được sử dụng trong nước súc miệng.
“Việc sử dụng chlorhexidine hai lần mỗi ngày có liên quan đến việc tăng huyết áp tâm thu đáng kể sau một tuần sử dụng và dẫn đến sự phong phú của vi khuẩn khử nitrat trên lưỡi,” báo cáo viết.
Một nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí Tăng huyết áp Hoa Kỳ cũng có những phát hiện tương tự và kết luận: “Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng, việc sử dụng nước súc miệng kháng khuẩn của những người tăng huyết áp đã được điều trị có thể gây tác động bất lợi đối với huyết áp. Điều đáng lo ngại là tình trạng sử dụng nước súc miệng phổ biến trong dân chúng nói chung”.
3. Khô miệng, sâu răng và nhiễm nấm
Tiến sĩ Kall cảnh báo, nhiều sản phẩm súc miệng chứa cồn để làm khô miệng và có thể gây ra vấn đề theo thời gian. Đó là bởi vì nước bọt có một số vai trò quan trọng, thiếu nó sẽ làm khô miệng và gây ra tổn hại nhất định.
Theo Viện Nghiên cứu Nha khoa và Sọ mặt Quốc gia Hoa Kỳ (NIDCR), việc có đủ lượng nước bọt là rất quan trọng vì nước bọt có chứa các khoáng chất như “canxi và phốt phát giúp răng chắc khỏe và chống sâu răng”.
Lượng nước bọt không đủ có thể dẫn đến tăng nguy cơ sâu răng. Nước bọt cũng giữ cho vi trùng xâm nhập trong tầm kiểm soát, vì vậy giảm nước bọt có thể góp phần gây nhiễm nấm và hơi thở có mùi.
4. Tác dụng làm mềm trên vật liệu trám composite
Ông Kall cũng lưu ý rằng thành phần mạnh trong nhiều loại nước súc miệng thông thường có tác dụng làm mềm vật liệu trám composite (vật liệu trám có màu răng).
Tiến sĩ cho biết: “Cồn có thể là vấn đề đối với vật liệu tổng hợp và gây ra sự cố nhanh hơn, làm giảm tuổi thọ của chúng”.
Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Clinical and Experimental Dentistry đã cảnh báo “Việc sử dụng nước súc miệng đã gây ra những thay đổi về cấu trúc của cả hai vật liệu nha khoa: nhựa tổng hợp và ionomer thủy tinh biến đổi nhựa”.
5. Hỗn hợp hóa chất
Ngoài cồn, tiến sĩ Kall cho biết chlorhexidine là một thành phần nước súc miệng khác cần tránh.
Chlorhexidine được sử dụng như một chất tẩy tế bào chết trong phẫu thuật, nó được pha loãng và tạo hương vị để sử dụng làm nước súc miệng.
Ông Kall lưu ý rằng một số bác sĩ phẫu thuật răng miệng sẽ khuyên dùng nó sau khi một người đã trải qua một cuộc phẫu thuật nào đó để giảm nguy cơ nhiễm trùng nhưng “bạn chắc chắn không muốn sử dụng nó quá lâu”. Ngoài việc phá vỡ hệ vi sinh vật trong miệng, nó còn có thể làm ố răng.
Tiến sĩ Kall khuyên bạn nên đọc nhãn trên nước súc miệng.
“Thật không may, khi nhìn vào danh sách thành phần, đó là một hỗn hợp hóa chất được sắp xếp theo bảng chữ cái. Rất nhiều lần có nhiều loại thuốc nhuộm hoặc chất tạo hương vị trong đó. Tại sao lại để bản thân tiếp xúc với những hóa chất này?” ông nói.
Ông Kall tiếp tục: “Chúng có thể gây ra vấn đề, đặc biệt là khi tiêu thụ lâu dài. Mặc dù bạn không cố ý nuốt chất này, nhưng vẫn có một số chất trôi xuống ruột và bây giờ cơ thể bạn phải đối phó với những hóa chất kích ứng, vốn có thể gây ra các vấn đề về rò rỉ ruột hoặc nhạy cảm với hóa chất”.
Các thành phần có hại cần chú ý bao gồm cồn, clo dioxide, chlorhexidine, cocamidopropyl betaine, paraben, poloxamer 407, formaldehyde và saccharin.
Các giải pháp thay thế
Có nhiều loại nước súc miệng tự chế hiệu quả có thể có tác dụng sát trùng và giúp chữa lành các mô nướu. Tiến sĩ Kall lưu ý một vài lựa chọn.
- Nước muối hoặc Peroxide: Cả hai đều có tác dụng sát trùng.
- Baking Soda: Có tác dụng mài mòn nhẹ, có thể giúp loại bỏ mảng bám và có đặc tính làm trắng tự nhiên.
- Các sản phẩm thảo dược và tinh dầu: Các chất chiết xuất từ thảo dược như dầu vỏ quế, chiết xuất cây chùy Papua, dầu nụ đinh hương, bạc hà, cây trà, dầu khuynh diệp và dầu cỏ xạ hương được chứng minh là rất hữu ích trong việc tiêu diệt vi trùng và chữa lành mô nướu.
- Súc miệng bằng dầu (Oil Pulling): Từ Ayurveda, hệ thống y học toàn diện cổ xưa bắt nguồn từ Ấn Độ 3000-5000 năm trước. Nó liên quan đến việc súc miệng bằng dầu, chẳng hạn như dầu mè hoặc dầu dừa, trong miệng từ 3-5 phút rồi nhả ra.
Theo một bài đánh giá trên Tạp chí Ayurveda và Y học Tích hợp, việc súc miệng bằng dầu được đề cập trong văn bản Ayurveda Charaka Samhita và “tuyên bố rằng có thể chữa được khoảng 30 bệnh toàn thân, từ đau đầu, đau nửa đầu đến tiểu đường và hen suyễn”. Nó cũng được sử dụng để ngăn ngừa sâu răng, răng miệng, hôi miệng, chảy máu nướu răng, khô họng, nứt môi, làm chắc răng, nướu và hàm.
- Men vi sinh đường uống: Một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên được công bố trên tạp chí Medical Microbiology năm 2013 đã phát hiện ra rằng một chủng vi khuẩn tốt cụ thể có tên là Streptocococci salaryius M18, đã được chứng minh là cải thiện sức khỏe răng miệng và giảm sâu răng bằng cách tái tạo lại miệng của bạn với vi khuẩn tốt và loại bỏ các vi khuẩn xấu.
Tiến sĩ Kall lưu ý rằng mặc dù các sản phẩm và chất thay thế dựa trên thảo dược là sự lựa chọn lành mạnh hơn, nhưng một lần nữa ông cảnh báo hãy cẩn thận vì một số loại thảo mộc này là chất chống vi trùng rất hiệu quả và có thể bị lạm dụng tương tự như các chất hóa học.
Phương pháp trị tận gốc
Là một nha sĩ sinh học, tiến sĩ Kall tiếp cận nha khoa một cách toàn diện bằng cách sử dụng các lựa chọn điều trị ít độc hại nhất.
Ông Kall nói rằng có một số yếu tố gây ra các vấn đề về răng miệng và hơi thở có mùi. Một số nguyên nhân chính là rối loạn điều hòa cơ thể, stress oxy hóa và khô miệng.
Ví dụ, vi khuẩn có hại sẽ thích khi có quá nhiều chất sắt tự do trong các mô, một lượng nhỏ vi khuẩn có hại có thể có xung quanh bắt đầu sinh sôi nảy nở và vượt khỏi tầm kiểm soát. Ông Kall lưu ý rằng sự dư thừa sắt tự do có thể xảy ra khi cơ thể mất cân bằng và không đủ lượng đồng, magie và retinol.
Chúng ta có thể giảm thiểu căng thẳng oxy hóa thông qua lựa chọn chế độ ăn uống và lối sống. Tiến sĩ Kall nói: Tránh những thứ như đường, hóa chất từ các nguồn khác nhau, thuốc trừ sâu, kim loại nặng và phụ gia thực phẩm, đồng thời bổ sung các hoạt động điều hòa hệ thần kinh như tiếp đất, tập thể dục, thiền và châm cứu.
Như đã đề cập ở trên, khô miệng có thể do các tác nhân làm khô miệng như rượu nhưng cũng có thể trầm trọng hơn do thở bằng miệng. Ông Kall lưu ý rằng có những loại thuốc xịt tái khoáng hóa có thể hữu ích, cũng như các thiết bị có thể đeo vào ban đêm để tránh thở bằng miệng kéo dài.
Theo Christy Prais từ The Epoch Times
Chấn Hưng biên dịch
Christy A. Prais nhận bằng kinh doanh tại Đại học Quốc tế Florida. Cô là người sáng lập kiêm MC của chương trình Discovering True Health, một kênh YouTube và podcast dành riêng cho sức khỏe và thể chất. Prais cũng phục vụ trong ban cố vấn tại Trường Fostering Care Healing. Cô là một nhà báo cộng tác với The Epoch Times.
