Nhà bếp đóng vai trò là nơi chuẩn bị thức ăn nhưng cũng có thể là nơi sinh sản của vi khuẩn và nấm mốc. Các vật dụng nhà bếp hàng ngày như bọt biển, khăn lau bát đĩa và thớt tạo ra môi trường cho vi sinh vật phát triển. Vậy làm thế nào chúng ta có thể ngăn chặn những vi sinh vật này làm ô nhiễm thực phẩm?
Shao-Hung Wang, phó giáo sư tại Khoa Vi sinh, Miễn dịch học và Dược phẩm sinh học tại Đại học Quốc gia Chiayi (Đài Loan), đã giới thiệu các phương pháp để tránh sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh trong nhà bếp trên chương trình “Health 1+1” của Đại Kỷ Nguyên.
Năm 2017, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Scientific Reports đã kiểm tra 14 miếng bọt biển nhà bếp được sử dụng trong các hộ gia đình ở Đức. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng mỗi centimet khối của miếng bọt biển chứa tới 540 tỷ cấu trúc tế bào, phần lớn là vi khuẩn gammaproteobacteria, bao gồm cả những vi khuẩn gây bệnh như Escherichia coli và Salmonella. Nồng độ E. coli trong miếng bọt biển nhà bếp được cho là cao thứ hai trong môi trường dân cư, chỉ sau lỗ thoát nước.
Ông Wang giải thích rằng trong mỗi gram miếng bọt biển nhà bếp có thể có hàng triệu vi khuẩn, và trên mỗi centimet vuông khăn rửa chén thông thường cũng có hàng triệu vi sinh vật. Khi những người khỏe mạnh tiếp xúc với những vi khuẩn này, nó thường không gây nguy hiểm cho sức khỏe vì phân người chứa khoảng 1 tỷ vi sinh vật trong mỗi gram. Điều này nhấn mạnh thực tế là cơ thể người có hệ thống miễn dịch để chống lại chúng. Tuy nhiên, việc vệ sinh dụng cụ nhà bếp đúng cách vẫn rất quan trọng để giảm thiểu sự phát triển của vi khuẩn.
Hướng dẫn bảo trì miếng bọt biển
Miếng bọt biển nhà bếp và khăn lau bát đĩa không dễ khô hoàn toàn, đặc biệt là ở các vùng cận nhiệt đới. Sau khi sử dụng khăn rửa chén hoặc miếng bọt biển nhà bếp, nên làm sạch chúng bằng chất tẩy rửa phù hợp để giảm lượng vi khuẩn có thể tồn tại trên chúng.
Bạn cũng có thể khử trùng miếng bọt biển nhà bếp và khăn lau bát đĩa bằng cách đun sôi hoặc sử dụng dung dịch thuốc tẩy pha loãng. Những phương pháp này tiêu diệt hiệu quả vi khuẩn hoặc vi sinh vật có hại cho sức khỏe con người.
Nếu dùng dung dịch thuốc tẩy, thì tỷ lệ được khuyến nghị để làm sạch khăn lau bát đĩa và miếng bọt biển là 1:250. Ví dụ, trộn 40cm3 thuốc tẩy với 10 lít nước. Ngâm khăn rửa chén hoặc miếng bọt biển vào dung dịch này trong 30 phút, sau đó rửa sạch để làm sạch và khử trùng hiệu quả.
Ông Wang khuyên nên sử dụng xen kẽ giữa ba miếng bọt biển nhà bếp. Sau mỗi lần sử dụng, để miếng bọt biển khô tự nhiên và chỉ sử dụng lại khi nó đã khô hoàn toàn, quá trình này thường mất khoảng một ngày. Điều này là do vi sinh vật lấy chất dinh dưỡng từ đó và phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt.
Rửa sạch thớt trước khi sử dụng, chà sạch sau khi sử dụng
Thớt là một vật dụng khác trong nhà bếp cũng rất dễ chứa vi khuẩn. Thớt có thể hình thành các rãnh và kẽ hở trong quá trình sử dụng, đặc biệt là khi cắt bằng dao. Máu và nước từ thịt, cá có thể thấm vào các kẽ hở này, tạo môi trường lý tưởng cho vi sinh vật phát triển. Đặc biệt khi xử lý các cơ quan nội tạng hoặc mang cá của động vật, vì chúng chứa nồng độ vi sinh vật cao, có khả năng lây truyền các bệnh từ động vật sang người như Salmonella.
Để giảm sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc trên thớt, ông Wang khuyến cáo nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau đây:
- Trước khi sử dụng: Rửa thớt bằng nước sạch để làm ẩm vì thớt khô có thể hút nhiều máu hơn.
- Sau khi sử dụng: Dùng bàn chải chà sạch, tránh dùng vải hoặc miếng bọt biển để lau chùi. Các sợi trong vải hoặc miếng bọt biển có thể đẩy các mảnh thịt hoặc chất lỏng vào các kẽ hở của thớt, giúp vi sinh vật dễ tiếp cận chất dinh dưỡng hơn. Làm sạch bằng bàn chải và nước là cách hiệu quả nhất để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn khỏi những kẽ hở này. Bạn không cần phải sử dụng chất tẩy rửa vì chất tẩy rửa cũng có thể thấm vào thớt.
Sau khoảng một tháng sử dụng, bạn có thể khử trùng thớt bằng cách ngâm vào dung dịch thuốc tẩy theo tỷ lệ 1:250.
Nếu thớt có mùi bất thường và bạn ngại thay mới, ông Wang khuyên bạn nên vệ sinh thớt bằng dung dịch thuốc tẩy pha loãng hoặc giấm trắng để khử mùi hôi. Bạn cũng có thể thử đặt thớt dưới ánh nắng trực tiếp, điều này có thể giúp khử trùng và khử mùi hôi. Tuy nhiên, nếu thớt vẫn có mùi bất chấp những nỗ lực này thì nên thay thớt.
Ngoài ra, điều quan trọng là phải có hai thớt dành riêng cho thực phẩm sống và chín, mục đích là để ngăn chặn bất kỳ dư lượng vi khuẩn nào từ thực phẩm sống xâm nhập vào các kẽ hở và làm ô nhiễm thực phẩm đã nấu chín, điều này có thể dẫn đến các vấn đề về đường tiêu hóa.
Thớt không tráng phủ tốt hơn
Khi lựa chọn chất liệu làm thớt phù hợp, ông Wang khuyên không nên chọn thớt tráng phủ. Thớt được phủ sơn có thể chứa dung môi và các chất độc hại có thể tồn tại trong sợi sơn. Hơn nữa, thớt được phủ sơn sẽ bịt kín các kẽ hở tự nhiên của gỗ, khiến chúng không thể khô đúng cách và tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
Ông Wang cũng trích dẫn một nghiên cứu gần đây của Đại học bang Oregon, cho thấy ván gỗ tráng có nồng độ vi khuẩn có thể phục hồi trên bề mặt cao hơn đáng kể so với ván gỗ không tráng. Sự khác biệt này có thể là do ván gỗ không tráng phủ có xu hướng hấp thụ vi khuẩn sâu vào gỗ, nơi vi khuẩn có thể mất độ ẩm và kết hợp với đặc tính kháng khuẩn tự nhiên có trong mô gỗ, cuối cùng chúng sẽ bị diệt vong.
Xếp hạng vệ sinh thớt
Vậy thớt nào vệ sinh nhất? Theo ông Wang, hãy chọn những chất liệu cứng hơn nếu bạn muốn một chiếc thớt không để lại vết dao và dễ lau chùi. Ví dụ như thớt gốm, thớt kính cường lực hay thậm chí là thớt thép không gỉ.
Ngoài ra, bạn có thể lựa chọn thớt tre hoặc thớt gỗ không tráng phủ. Mặc dù những tấm ván này có thể phát triển các rãnh do vết dao, nhưng việc làm sạch kỹ lưỡng bằng nước và bàn chải, sau đó đảm bảo chúng khô hoàn toàn sẽ ngăn ngừa mọi vấn đề. Nếu thớt không khô hoàn toàn, chúng có thể trở thành nơi sinh sản của nấm mốc.
Ông Wang đề cập đến một bản tin về một cặp vợ chồng được chẩn đoán mắc bệnh ung thư gan giai đoạn cuối. Người ta phát hiện ra rằng thớt của họ bị mốc và nguyên nhân gây ung thư được nghi ngờ là do nuốt phải một lượng nhỏ aflatoxin trong thời gian dài. Ông Wang nhấn mạnh, nấm vốn không nguy hiểm; điều đáng lo ngại là các độc tố nấm mốc mà chúng tạo ra, bao gồm cả aflatoxin, một yếu tố góp phần gây ra bệnh gan.
Còn đối với thớt nhựa, chúng dễ có vết dao, những vết dao này có thể giải phóng các hạt nhựa. Mặc dù hầu hết các hạt nhựa này có thể bị nước cuốn trôi nhưng một lượng nhỏ có thể vẫn còn sót lại trên thực phẩm. Khi vệ sinh thớt nhựa, cần phải chà dọc theo hướng vết dao cắt. Nếu vết dao quá sâu, tốt nhất bạn nên thay thớt.
Mẹo kháng khuẩn cho tủ lạnh
Tổ chức Vệ sinh Quốc gia Hoa Kỳ (NSF) đã tiến hành khảo sát để xác định các khu vực trong nhà có mức độ ô nhiễm vi khuẩn cao nhất. Kết quả cho thấy, hai khu vực phía trên là ngăn đựng rau và thịt của tủ lạnh.
Vậy làm thế nào để có thể hạn chế nấm mốc và vi khuẩn phát triển trong tủ lạnh? Trước hết, tránh để tủ lạnh quá tải. Ông Wang đề cập, tủ lạnh có hai loại chính: làm mát trực tiếp và làm mát bằng không khí.
Tủ lạnh cũ thường sử dụng phương pháp làm mát trực tiếp, trong đó cuộn dây làm mát tiếp xúc trực tiếp với thành tủ lạnh. Nếu tủ lạnh chứa đầy thực phẩm, nó có thể cản trở sự lưu thông không khí, dẫn đến không đủ khả năng làm mát và bảo quản thực phẩm.
Tủ lạnh mới phân phối không khí lạnh qua các lỗ thông hơi, vì vậy bạn không nên chặn các lỗ thông hơi này, nếu không hiệu quả làm mát sẽ giảm xuống đáng kể.
Hơn nữa, nên bảo quản riêng các thực phẩm trong tủ lạnh. Ví dụ, rau và hải sản nên được đặt ở các ngăn khác nhau để ngăn chặn sự lây nhiễm chéo của vi sinh vật.
Bồn rửa trơn trượt cho thấy sự hiện diện của màng sinh học
Bồn rửa nhà bếp cũng là một trong những khu vực có sự hiện diện của vi khuẩn cao nhất, chủ yếu là do độ ẩm không đổi. Bề mặt bồn rửa trơn hoặc nhầy nhụa cho thấy sự hiện diện của màng sinh học được tạo ra bởi các vi sinh vật bám vào polysaccharide hoặc protein.
Khi màng sinh học được hình thành, vi sinh vật có thể tồn tại nhờ độ ẩm và chất dinh dưỡng. Vì vậy, điều quan trọng là phải thường xuyên vệ sinh, cọ bồn rửa hoặc sử dụng thuốc tẩy pha loãng để loại bỏ các vi sinh vật này.
Theo Amber Yang - The Epoch Times
Hoàng Tuấn biên dịch
Amber Yang là giám đốc tiếp thị cho các sản phẩm chăm sóc da tự nhiên trong nhiều năm, đồng thời, cô cũng là phóng viên kiêm biên tập viên về sức khỏe và sắc đẹp trong mười năm. Cô còn là MC kiêm nhà sản xuất của các chương trình YouTube "Amber Running Green" và "Amber Health Interview".
