Các chuyên gia cho biết thuốc ức chế bơm proton đang được chỉ định quá mức, khiến bệnh nhân gặp nhiều nguy cơ.
Các nhóm thuốc điều trị chứng ợ nóng như nhóm ức chế bơm proton (PPI) có tác dụng giảm đau, giảm nóng rát nhưng cũng có thể mang lại nhiều nguy cơ sau này cho người bệnh. Nghiên cứu mới cho thấy những loại thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản và điều trị loét dạ dày tá tràng làm tăng đáng kể nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ nếu sử dụng trong một thời gian dài.
Các nhóm thuốc điều trị chứng ợ nóng như nhóm ức chế bơm proton (PPI) có tác dụng giảm đau, giảm nóng rát nhưng cũng có thể mang lại nhiều nguy cơ sau này cho người bệnh.
Nghiên cứu mới cho thấy những loại thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản và điều trị loét dạ dày tá tràng làm tăng đáng kể nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ nếu sử dụng trong một thời gian dài.
Phát hiện này gần đây đã được công bố trên tạp chí Neurology, gióng lên hồi chuông cảnh báo cho hơn 15 triệu người Mỹ đang sử dụng nhóm thuốc PPI - trong đó phổ biến nhất là esomeprazole (Nexium), omeprazole (Prilosec) và lansoprazole (Prevcid) - để điều trị các bệnh lý dạ dày mạn tính. Sự gia tăng số lượng thuốc PPI không kê đơn trong thời gian gần đây có nghĩa là đã có thêm hàng triệu người Mỹ sử dụng những loại thuốc này mà không được bác sĩ chỉ định.
Nguy cơ chỉ được phát hiện khi sử dụng lâu dài
Nghiên cứu đã phân tích 5.712 người trên 45 tuổi (độ tuổi trung bình là 75 tuổi) không có triệu chứng sa sút trí tuệ. Khi kiểm tra các loại thuốc được nhóm người tham gia nghiên cứu sử dụng trong những lần gặp trực tiếp và qua điện thoại hàng năm, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng có 1.490 người, tức là hơn một phần tư số người đã sử dụng thuốc PPI.
Tiếp theo, những người tham gia nghiên cứu sẽ được chia thành bốn nhóm: nhóm người không sử dụng, nhóm người dùng trong thời gian ngắn (khoảng dưới ba năm), nhóm người sử dụng từ 2,8 đến 4,4 năm và nhóm người dùng trong thời gian dài (lâu hơn 4,4 năm). Sau 5,5 năm nghiên cứu, có 10 phần trăm số người trong nghiên cứu mắc chứng sa sút trí tuệ.
Sau khi hiệu chỉnh các yếu tố như tuổi, giới tính, chủng tộc, huyết áp và bệnh đái tháo đường, nhóm người có thời gian sử dụng dài 4,4 năm có nguy cơ sa sút trí tuệ cao, tăng 33% so với nhóm không sử dụng và chưa phát hiện tăng nguy cơ sa sút trí tuệ khi sử dụng thuốc trong thời gian ngắn.
Kamakshi Lakshminarayan, tiến sĩ về khoa học nhận thức, đồng tác giả của nghiên cứu này, nói với The Epoch Times rằng bệnh nhân nên thảo luận với bác sĩ trước khi thay đổi thuốc, nếu ngừng thuốc đột ngột có thể khiến triệu chứng nặng hơn. Tiến sĩ Kamakshi Lakshminarayan nhấn mạnh rằng nghiên cứu này chỉ cho thấy có sự liên quan chứ không chứng minh được quan hệ nhân quả.
Nghiên cứu này vẫn còn một số hạn chế cần được chú ý.
Bởi vì bệnh nhân tự báo cáo quá trình sử dụng thuốc mỗi năm một lần nên có thể chưa thực sự phản ánh đúng tình trạng dùng thuốc. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc PPI không kê đơn (OTC) cũng chưa được đánh giá trong nghiên cứu. Bác sĩ Henry Jen, chuyên ngành tiêu hóa nâng cao tại bệnh viện Northwell Long Island Jewish Forest Hills ở New York, không tham gia vào nghiên cứu, nói với The Epoch Times rằng liều lượng của các thuốc PPI không kê đơn thường có thấp hơn so với thuốc PPI kê đơn.
Nhưng sử dụng trong thời gian ngắn cũng có nguy cơ
Một nghiên cứu nhỏ thực hiện trong năm 2015 cho thấy rằng ngay cả việc sử dụng trong thời gian ngắn cũng có thể làm suy giảm chức năng nhận thức. Đây cũng là một bằng chứng cho thấy nguy cơ suy giảm nhận thức khi dùng PPI
Nghiên cứu chia ngẫu nhiên 60 tình nguyện viên thành sáu nhóm; năm nhóm sẽ sử dụng năm loại thuốc PPI khác nhau (omeprazole, lansoprazole, rabeprazole, pantoprazole và esomeprazole) và một nhóm đối chứng.
Cả 6 nhóm sẽ được làm năm bài kiểm tra tâm lý thần kinh “Cambridge Neuropsychological Test Automated Battery” trên máy vi tính— một lần lúc bắt đầu nghiên cứu và lần thứ hai sau đó một tuần.
Kết quả cho thấy có “sự suy giảm đáng kể, có ý nghĩa lâm sàng và thống kê về trí nhớ thị giác, sự chú ý, chức năng điều hành cũng như chức năng làm việc và lập kế hoạch” ở những người sử dụng PPI.
Các tác giả viết: "Tất cả các thuốc PPI đều có tác dụng phụ trên chức năng nhận thức". Mặc dù ban đầu những tác dụng phụ này có thể không phát hiện được nhưng về lâu dài, chúng sẽ góp phần gây nên bệnh Alzheimer.
Nhóm thuốc PPI có thể gây thiếu dinh dưỡng, ảnh hưởng đến chức năng nhận thức
Thuốc kháng axit có thể làm giảm hấp thu của một số vitamin và khoáng chất có vai trò quan trọng với sức khỏe não bộ như vitamin B12, vitamin C, canxi, sắt và magie.
Nhóm tác giả nghiên cứu cho biết: “Mặc dù những nguy cơ này tương đối thấp so với dân số nói chung, nhưng chúng sẽ có ý nghĩa ở những bệnh nhân lớn tuổi, suy dinh dưỡng cũng như những bệnh nhân phải lọc máu mạn tính sử dụng đồng thời PPI”.
| Chất dinh dưỡng | Vai trò đối với não bộ |
| Magie | Hỗ trợ quá trình dẫn truyền tín hiệu thần kinh |
| Calci | Quan trọng trong quá trình hình thành trí nhớ |
| Vitamin B12 | Tham gia tổng hợp các chất hóa học ảnh hưởng đến chức năng nhận thức |
| Sắt | Tham gia vận chuyển oxy đến não |
| Vitamin C | Bảo vệ tế bào não tránh khỏi stress oxy hóa và các gốc tự do |
| Kẽm | Tham gia vào quá trình hình thành trí nhớ và các chức năng nhận thức |
| Vitamin D | Có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của não và chức năng nhận thức |
Nguồn: Thư viện Y học Quốc gia Mỹ - Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ
Theo một số nghiên cứu, việc bổ sung vitamin B12 chỉ có tác dụng khi tế bào thần kinh chưa bị tổn thương. Đồng thời, những tổn thương này thường bắt đầu xuất hiện từ tuổi trung niên.
Các phương pháp thay thế PPI
Theo bác sĩ Jen, trong một số bệnh lý như các khối u tuyến yên tăng tiết và barrett thực quản với biểu hiện tổn thương thực quản do trào ngược axit dạ dày cần phải dùng PPI, loại thuốc này thường được kê đơn và lạm dụng quá mức. “Đặc biệt là sử dụng lâu dài”.
Bác sĩ Jen nói: Những nguy cơ tiềm ẩn sẽ giảm bớt nếu liên tục đánh giá lại nhu cầu sử dụng PPI và cần ngừng sử dụng loại thuốc này khi không còn có lợi.
Nhiều triệu chứng có thể cải thiện bằng cách thay đổi lối sống như giảm cân, tránh các thức ăn kích thích, tránh ăn khuya và kê cao đầu khi ngủ.
Bác sĩ Jen cho biết: “Những biện pháp này có thể làm giảm hoặc hạn chế nhu cầu sử dụng PPI”.
Ngoài ra còn có các biện pháp không dùng thuốc như phẫu thuật hoặc những thủ thuật nội soi mới như nội soi tạo van không đường mổ qua miệng. Nội soi tạo van không đường mổ qua miệng là một phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu giúp tăng cường phần cơ nối giữa thực quản và dạ dày để hạn chế hiện tượng trào ngược mà không cần phải phẫu thuật.
Theo The Epoch Times
Đức Nhân biên dịch
George Citroner là ký giả chuyên mục sức khỏe của The Epoch Times. Ông đưa tin về sức khỏe và y học, bao gồm các chủ đề ung thư, bệnh truyền nhiễm và tình trạng thoái hóa thần kinh. Ông đã được trao giải thưởng Báo cáo xuất sắc về chỉnh hình truyền thông (MORE) vào năm 2020 cho một câu chuyện về nguy cơ loãng xương ở nam giới.
