Bộ Y tế khuyến cáo người dân tránh để ánh nắng mặt trời chiếu thẳng trực tiếp lên vùng vai gáy.
Trong một thông báo gửi đến các Sở y tế tỉnh - thành phố trực thuộc trung ương về việc dự phòng và bảo vệ sức khỏe cộng đồng, Bộ Y tế cảnh báo tình trạng nắng nóng có thể xuất hiện nhiều đợt, kéo dài và gay gắt hơn so với trung bình nhiều năm, có nguy cơ gây hạn hán, thiếu nước sạch cho sinh hoạt và ảnh hưởng đến sức khoẻ của người dân.
Để giảm thiểu tác hại của nắng nóng đối với sức khoẻ, Bộ đề xuất một số biện pháp dự phòng, bao gồm:
- Hạn chế đi ra ngoài trời nắng trong những ngày nắng nóng, đặc biệt trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
- Những người đang ở trong phòng điều hòa nhiệt độ thấp không nên đi ra ngoài trời nắng đột ngột mà cần phải có một khoảng thời gian để cơ thể thích nghi với môi trường bên ngoài bằng cách tăng nhiệt độ điều hòa trong phòng hoặc ngồi nghỉ trong bóng mát trước khi đi ra ngoài trời.
- Mặc quần áo sáng màu, thoáng mát, thấm mồ hôi.
- Tăng cường ăn các loại rau xanh và hoa quả, nên có món canh trong bữa ăn hàng ngày. Đặc biệt cần uống tối thiếu 1,5 – 2 lít nước/ngày. Nên uống thành nhiều lần trong ngày, không nên uống quá nhiều nước trong một lần.
- Rèn luyện thân thể để nâng cao sức đề kháng và sức chống chịu của bản thân với điều kiện thời tiết nắng nóng.
Đối với những người phải làm việc trong thời tiết nắng nóng:
- Sắp xếp thời gian làm việc vào những lúc trời mát mẻ như vào sáng sớm hoặc chiều muộn. Hạn chế thời gian làm việc trong môi trường nhiệt độ cao.
- Không sử dụng các loại đồ uống có cồn. Cần uống nước đều đặn trong suốt thời gian làm việc.
- Thực hiện các biện pháp làm thoáng mát nơi làm việc như sử dụng mái che, các tấm phản chiếu nhiệt, vật liệu cách nhiệt, hệ thống phun nước, phun sương, lắp đặt hệ thống điều hòa, hệ thống quạt thông gió phù hợp.
Ngoài những khuyến cáo nêu trên, Bộ Y tế đặc biệt nhấn mạnh người dân “cần hạn chế tối đa diện tích tiếp xúc của ánh nắng lên cơ thể, đặc biệt là vùng vai gáy”. Nhiều người chưa hiểu vì sao cần che chắn vùng vai gáy khỏi ánh nắng trực tiếp.
Trên thực tế, vùng vai gáy được coi là trung tâm điều hoà thân nhiệt, kiểm soát nhiệt độ cơ thể luôn ở mức cân bằng, không thay đổi nhiều theo tác động của môi trường. Do đó, khi ánh sáng mặt trời chiếu liên tục vào vùng đầu và vai gáy, khu vực này sẽ bị tổn thương, dẫn đến rối loạn điều hoà thân nhiệt và ảnh hưởng đến sự cân bằng nhiệt độ cơ thể.
Khi tình trạng kéo dài, nó dễ gây mất nước, rối loạn các chức năng trong cơ thể; nhất là hệ thần kinh, biểu hiện nặng ngay từ đầu, tổn thương thần kinh có thể hồi phục hoặc không hồi phục; thậm chí có thể dẫn đến hôn mê và tử vong.
Để bảo vệ vùng vai gáy, Bộ Y tế đề xuất người dân nên sử dụng phương tiện bảo hộ cá nhân phù hợp khi làm việc ngoài trời như quần áo bảo hộ lao động, mũ, nón, kính. Mặc quần áo rộng, thoáng mát và thấm mồ hôi. Có thể sử dụng thêm các loại kem chống nắng.
Trong mùa hè, say nắng và đột quỵ là các vấn đề tương đối phổ biến. Tình trạng này thường xảy ra khi một người thay đổi môi trường có nhiệt độ chênh lệch nhau quá lớn và đột ngột; cơ thể thiếu nước và mệt mỏi do tiếp xúc lâu với nắng nóng.
Những người dễ bị nắng nóng ảnh hưởng bao gồm người lớn tuổi, phụ nữ và trẻ em; những người mắc bệnh mãn tính như tim mạch, gan, ung thư, huyết áp, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, tiểu đường và hen phế quản…; còn có người lao động ngoài trời như công nhân, nông dân, vận động viên, nhân viên giao hàng và cả những người làm việc ở các lò luyện thép…
Triệu chứng say nắng, say nóng phụ thuộc vào thời gian tiếp xúc với nắng nóng và mức độ tăng thân nhiệt của cơ thể.
Ở mức độ nhẹ, bệnh nhân có các biểu hiện mệt mỏi, khát nước, hoa mắt, chóng mặt, tăng nhịp tim, tăng nhịp thở, hồi hộp đánh trống ngực, chuột rút.
Lúc này, người bệnh cần được chuyển ngay vào chỗ mát và thoáng gió, nới lỏng hoặc cởi bớt quần áo bên ngoài. Sau đó, lau cơ thể bằng khăn mát hoặc có thể dội nước rồi lau khô. Đặt khăn đã thấm nước hoặc nước đá tại các vị trí như vùng nách, bẹn, hai bên cổ để cơ thể hạ nhiệt nhanh chóng.
Nếu nạn nhân uống được nước, cho uống từng ngụm nhỏ. Tốt nhất là uống nước có bổ sung muối và khoáng chất như nước Oresol pha đúng liều lượng hướng dẫn. Nếu nạn nhân bị chuột rút, cần xoa bóp nhẹ nhàng vùng cơ bị chuột rút. Lưu ý không để nhiều người vây quanh nạn nhân. Sau khoảng 10-15 phút các biểu hiện sẽ giảm dần.
Ở mức độ nặng với các biểu hiện gồm đau đầu dữ dội, khó thở tăng dần, cảm giác buồn nôn hoặc nôn, yếu hoặc liệt nửa người, co giật, ngất xỉu hoặc hôn mê, trụy tim mạch (tim đập nhanh, huyết áp tụt…) và có thể tử vong. Lúc này cần gọi ngay cấp cứu 115 hoặc nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Lưu ý trong quá trình vận chuyển thường xuyên chườm mát cho nạn nhân.
Hoàng Tuấn (tổng hợp)
