Số liệu vĩ mô cho thấy thế giới đã đánh giá thấp tác động của việc Cục Dự trữ liên bang (còn gọi là Ngân hàng Trung ương Mỹ, Fed) nâng cao lãi suất. Vốn toàn cầu đang đổ về chứng khoán dài hạn của Mỹ, thế giới rơi vào tình trạng thiếu USD. Một cuộc suy thoái toàn cầu đang được thúc đẩy mạnh hơn, nhanh hơn bởi Fed.
Kể từ năm 2022, trong bối cảnh lạm phát tăng cao quay trở lại, Fed bất ngờ thắt chặt chính sách tiền tệ nhanh hơn, quyết liệt hơn những thông điệp và kế hoạch chính sách họ phát đi trước đó. Việc liên tiếp tăng lãi suất ở với tốc độ 50 - 75 điểm cơ bản sau mỗi cuộc họp (thay vì 25 điểm cơ bản như kế hoạch) đã đồng thời đánh bại thị trường cổ phiếu và trái phiếu trên khắp thế giới. Truyền thông đặt tên cho giai đoạn kinh tế ngắn ngủi và đầy biến động mà Fed góp phần tạo ra này là "giết kép cổ phiếu và trái phiếu".
Trong một thời gian dài, nhiều thông điệp trên truyền thông rằng vốn nước ngoài giảm nắm giữ tài sản bằng USD. Dường như câu chuyện muốn kể rằng đồng USD đang ngập toàn cầu và các tài sản USD đang bị bỏ rơi. Tuy nhiên, dữ liệu Báo cáo Dòng vốn Quốc tế (TIC) hàng tháng của Bộ Tài chính Mỹ, chủ yếu phản ánh đầu tư danh mục xuyên biên giới của Mỹ, cho thấy một bức tranh rất khác.
Chứng khoán Mỹ được nhà đầu tư nước ngoài tăng cường nắm giữ
Các tài sản chứng khoán được phản ánh trong TIC bao gồm: cổ phiếu, trái phiếu như trái phiếu kho bạc, trái phiếu đại lý và trái phiếu doanh nghiệp; bao gồm cả chứng khoán Hoa Kỳ do chính phủ Hoa Kỳ, các tổ chức và doanh nghiệp ở Hoa Kỳ phát hành và các chính phủ, tổ chức và doanh nghiệp nước ngoài phát hành tại Hoa Kỳ.
Thống kê cho thấy trong nửa đầu năm nay, các nhà đầu tư nước ngoài (cả khu vực tư nhân và khu vực công) đã mua 761,1 tỷ USD tài sản chứng khoán ròng tại Hoa Kỳ, tăng 51,5% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong số đó, các nhà đầu tư khu vực tư nhân ở nước ngoài (bao gồm các tổ chức thương mại, tổ chức quốc tế và khu vực) đã tăng nắm giữ tài sản chứng khoán thêm 801,1 tỷ USD, tăng 47,3% so cùng kỳ năm ngoái. Các nhà đầu tư nước ngoài giảm nắm giữ tài sản chứng khoán 40 tỷ USD, giảm 3,7%, đây là "mức giảm lần thứ 8 liên tiếp" kể từ nửa cuối năm 2018 và mức giảm chỉ là 34,8% giá trị trung bình từ nửa sau của 2018 đến nửa cuối năm 2021.
Cán cân thanh toán của Hoa Kỳ là thâm hụt tài khoản vãng lai cơ cấu và thặng dư tài khoản vốn. Trên thực tế, sự giảm giá của đồng USD không thể được giải thích hoặc dự đoán đơn giản bởi thâm hụt tài khoản vãng lai, cũng như sự tăng giá của đồng USD không thể được giải thích hoặc dự đoán đơn giản bằng dòng vốn ròng.
Tuy nhiên, ngày nay thâm hụt tài khoản vãng lai của Hoa Kỳ đã mở rộng và chỉ số DXY của USD đã tăng lên mức cao nhất trong 20 năm, điều này phải liên quan đến dòng vốn quốc tế trên quy mô lớn. USD tăng giá đã phản ánh một thực tế cơ bản là dưới ảnh hưởng của việc Fed tăng lãi suất theo kiểu 'diều hâu' đã tạo ra chênh lệch lãi suất lớn giữa Mỹ và các cường quốc khác (điển hình là Trung Quốc và EC). Chênh lệch lãi suất trong khi rủi ro suy thoái, đổ vỡ các thị trường tài sản tăng cao khiến dòng vốn ngoại toàn cầu quay trở lại Hoa Kỳ. Điều này tạo ra tình trạng thiếu USD trên toàn cầu. Điều này giải thích lý do vì sao đồng nội tệ của hầu hết các nền kinh tế trên toàn cầu đều mất giá mạnh so với đồng USD. Dự trữ ngoại hối của các nền kinh tế châu Á cũng đồng loạt giảm mạnh.
Chứng khoán dài hạn của Mỹ là mục tiêu chính
Trong dữ liệu của TIC, hoạt động giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài tại Hoa Kỳ bao gồm ba phần: (i) chứng khoán dài hạn; (ii) gia tăng nắm giữ tín phiếu kho bạc ngắn hạn của Hoa Kỳ ở nước ngoài và các khoản nợ lưu ký khác; (iii) và sự thay đổi nợ ròng phải trả bằng USD của các ngân hàng.
-
- Trong nửa đầu năm nay, các nhà đầu tư nước ngoài đã mua ròng chứng khoán dài hạn 541,1 tỷ USD, tăng 75,9% so với cùng kỳ năm trước, đóng góp 90,2% vào mức tăng dòng vốn quốc tế ròng vào Hoa Kỳ trong cùng kỳ.
- Tỷ lệ nắm giữ tín phiếu kho bạc Mỹ ngắn hạn ở nước ngoài và các khoản nợ lưu ký khác tăng 63,4 tỷ USD. Cùng kỳ năm trước giảm 85,5 tỷ USD, với mức đóng góp tích cực là 57,6%;
- Nợ ròng USD phải trả bên ngoài của các ngân hàng tăng 156,6 tỷ USD.
Xét theo quý, trong quý I, ba mặt hàng nói trên đều được mua ròng hoặc tăng ròng, lần lượt là 203,4 tỷ USD, 137,5 tỷ USD và 205,6 tỷ USD; trong quý II, chỉ có các nhà đầu tư nước ngoài mua chứng khoán dài hạn ở mức 337,7 tỷ USD, và tỷ lệ nắm giữ ngắn hạn của USD ở nước ngoài đối với tín phiếu kho bạc và các khoản nợ lưu ký khác giảm 74,1 tỷ USD và nợ ròng USD phải trả của các ngân hàng giảm 49 tỷ USD.
Rõ ràng việc Fed tăng lãi suất, đồng USD đã không "giết trái phiếu", mặc dù cổ phiếu niêm yết không được dòng vốn nước ngoài mặn mà.
Trong nửa đầu năm 2022, các nhà đầu tư nước ngoài tăng cường nắm giữ trái phiếu kho bạc trung và dài hạn của Hoa Kỳ thêm 359,3 tỷ USD, mức tăng cao hơn nhiều so với mức giảm 28,5 tỷ USD cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, cổ phiếu của các doanh nghiệp Mỹ niêm yết không được mặn mà, nhà đầu tư nước ngoài giảm xuống 211,8 tỷ USD số cổ phiếu họ nắm giữ (cùng kỳ năm ngoái, cổ phiếu doanh nghiệp niêm yết Mỹ được các nhà đầu tư nước ngoài tăng nắm giữ thêm 67,5 tỷ USD).
Có thể thấy, các nhà đầu tư nước ngoài tăng nắm giữ tài sản trái phiếu Mỹ dài hạn và giảm nắm giữ tài sản cổ phiếu Mỹ. Điều này phù hợp với quan điểm chung về tài chính là tăng lợi tức phi rủi ro, giá tài sản rủi ro giảm và các quỹ chuyển sang tài sản an toàn. Trong nửa đầu năm nay, các nhà đầu tư nước ngoài đã tăng nắm giữ Kho bạc Hoa Kỳ thêm 266,4 tỷ USD, so với giảm 129,1 tỷ USD cùng kỳ năm ngoái.
Khu vực công buộc phải giảm dự trữ trái phiếu kho bạc Mỹ trong khi khu vực tư mua vào
Kết quả phân tích sâu hơn cho thấy trong bối cảnh Fed tăng lãi suất để bắt kịp lạm phát và tình hình hỗn loạn tài chính toàn cầu gia tăng, các nhà đầu tư khu vực tư nhân có khẩu vị rủi ro thấp hơn các nhà đầu tư khu vực công. Từ quan điểm của các tổ chức đầu tư, trong nửa đầu năm nay, các nhà đầu tư khu vực công [chính phủ] ở nước ngoài đã giảm nắm giữ trái phiếu Kho bạc Mỹ 95,1 tỷ USD, giảm 25,2% so với cùng kỳ năm trước; các nhà đầu tư khu vực tư nhân ở nước ngoài đã tăng nắm giữ Kho bạc Mỹ thêm 361,5 tỷ USD, so với mức giảm 53,2 tỷ USD của cùng kỳ năm ngoái.
Dữ liệu của TIC cho thấy trong nửa đầu năm nay, Nhật Bản, nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất vào trái phiếu Hoa Kỳ, đã giảm nắm giữ chứng khoán dài hạn 14,6 tỷ USD trong nửa đầu năm nay, so với mức tăng 49 tỷ USD của cùng kỳ năm ngoái. Trong số đó, nắm giữ trái phiếu trung và dài hạn của Hoa Kỳ đã giảm 53,5 tỷ USD, giảm 32,0% so với cùng kỳ năm trước; nắm giữ trái phiếu cơ quan chính phủ Mỹ tăng 10,5 tỷ USD, giảm 84,6%; Lượng cổ phiếu của các công ty Mỹ mà Nhật Bản nắm giữ cũng đã giảm 10,4 tỷ USD so với mức tăng 8,3 tỷ USD của cùng kỳ năm ngoái.
Trung Quốc, nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ hai vào trái phiếu Hoa Kỳ, đã giảm nắm giữ trái phiếu Hoa Kỳ trung và dài hạn nhưng tăng nắm giữ các tài sản chứng khoán dài hạn khác. Kết quả tổng thể là Trung Quốc đã tăng nắm giữ tài sản chứng khoán dài hạn ở Hoa Kỳ. Các nhà đầu tư Trung Quốc đã tăng lượng nắm giữ chứng khoán dài hạn tại Hoa Kỳ thêm 104,5 tỷ USD, tăng 9,5% so với cùng kỳ năm trước.
Vương quốc Anh, nhà đầu tư lớn thứ ba ở nước ngoài vào trái phiếu Hoa Kỳ, đã tăng nắm giữ tài sản chứng khoán dài hạn ở Hoa Kỳ thêm 271,5 tỷ USD trong cùng kỳ, tăng 13,91 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, lượng trái phiếu Mỹ nắm giữ trung và dài hạn tăng thêm 227,7 tỷ USD, tăng gấp 5,70 lần; nắm giữ cổ phiếu của các công ty Mỹ giảm 44,6 tỷ USD.
Kết luận
Kết luận rằng các nhà đầu tư nước ngoài giảm nắm giữ tài sản bằng USD của họ là một đánh giá sai lầm nghiêm trọng về tình hình kinh tế và tài chính quốc tế hiện tại, và nó cũng đánh giá thấp tác động lan tỏa tiêu cực của việc thắt chặt bất ngờ của Fed. Mặc dù các chủ thể đầu tư khác nhau, cũng như các nhà đầu tư từ các quốc gia và khu vực khác nhau, có chiến lược đầu tư khác nhau để đầu tư chứng khoán tại Hoa Kỳ, nhưng một thực tế không thể chối cãi là vốn quốc tế đã đổ vào Hoa Kỳ và thế giới đang gặp phải tình trạng “thiếu USD".
Sau khi bùng nổ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, cộng đồng quốc tế đã phản ánh về hệ thống tiền tệ quốc tế hiện nay. Tuy nhiên, trong hơn một thập kỷ qua, quá trình cải cách hệ thống tiền tệ quốc tế diễn ra rất chậm chạp. Mặc dù tỷ trọng dự trữ ngoại hối bằng USD toàn cầu đã giảm đáng kể trong những năm gần đây so với đầu thế kỷ này, nhưng đây chỉ là một chỉ số quan trọng về mức độ quốc tế hóa tiền tệ hơn là toàn bộ. Đồng USD vẫn có ảnh hưởng toàn cầu vượt xa tỷ trọng của nền kinh tế và thương mại Hoa Kỳ. Các đặc điểm cơ bản của hệ thống tiền tệ quốc tế dựa trên đồng đô la không thay đổi.
Quang Nhật
Theo Vision Times
