Dữ liệu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy mặc dù bệnh tâm thần phân liệt có thể là một trong những rối loạn tâm thần ít phổ biến nhất nhưng nó vẫn ảnh hưởng đến khoảng 24 triệu người, hay 1 trên 300 người trên toàn thế giới. Ước tính 1 trong 40.000 trẻ em dưới 13 tuổi được chẩn đoán hàng năm ở Hoa Kỳ.
Dấu hiệu và triệu chứng sớm
Có một số dấu hiệu và triệu chứng ban đầu của bệnh tâm thần phân liệt ở trẻ em và thanh thiếu niên. Các triệu chứng có thể bao gồm các vấn đề về suy nghĩ, hành vi và cảm xúc, có thể trầm trọng hơn theo tuổi tác:
- Gặp vấn đề về suy nghĩ và lý luận.
- Ý tưởng hoặc lời nói kỳ lạ.
- Nhầm lẫn giấc mơ hoặc truyền hình với thực tế.
- Rút lui khỏi các mối quan hệ với bạn bè và gia đình.
- Tình trạng gián đoạn giấc ngủ.
- Thiếu động lực.
- Hành vi kỳ lạ.
- Hành vi bạo lực, hung hăng hoặc kích động.
- Sử dụng ma túy hoặc nicotin để giải trí.
- Khó chịu hoặc tâm trạng chán nản.
- Thiếu cảm xúc hoặc cảm xúc không phù hợp với tình huống.
- Những lo lắng và sợ hãi kỳ lạ.
- Nghi ngờ người khác quá mức.
Các dấu hiệu và triệu chứng sau này
Khi trẻ bị tâm thần phân liệt lớn lên, các dấu hiệu và triệu chứng điển hình hơn của chứng rối loạn này bắt đầu xuất hiện và có thể bao gồm:
- Ảo tưởng liên quan đến việc bị tổn hại, bị quấy rối hoặc một thảm họa lớn sắp xảy ra.
- Ảo giác, chẳng hạn như nhìn thấy đồ vật hoặc nghe thấy giọng nói.
- Suy nghĩ vô tổ chức ảnh hưởng đến giao tiếp rõ ràng, dẫn đến câu trả lời không mạch lạc.
- Hành vi cực kỳ bất thường như tức giận khó lường, chống lại chỉ dẫn hoặc hoàn toàn không phản ứng.
- Bỏ bê vệ sinh cá nhân như tắm rửa hoặc mặc quần áo.
- Tỏ ra vô cảm bằng cách tránh giao tiếp bằng mắt, thay đổi nét mặt để phù hợp với tình huống và nói giọng đều đều.
Chẩn đoán và điều trị
Chẩn đoán và điều trị sớm là rất quan trọng trong việc giảm các giai đoạn loạn thần và kiểm soát trẻ bị tâm thần phân liệt trước khi các biến chứng nghiêm trọng phát sinh.
Thuốc, liệu pháp điện giật, liệu pháp trò chuyện cá nhân và gia đình có thể cải thiện cơ hội chữa trị thành công của trẻ khi chúng bước vào tuổi trưởng thành.
Biến chứng
Nếu không điều trị, bệnh tâm thần phân liệt có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng cả ở thời thơ ấu và tuổi trưởng thành.
Một nghiên cứu năm 2021 cho thấy những người mắc bệnh tâm thần phân liệt có nguy cơ tử vong do tự tử cao gấp 4,5 lần. Các nghiên cứu cũng cho thấy 65% bệnh nhân tâm thần phân liệt có các triệu chứng lo âu đến mức họ được chẩn đoán mắc các tình trạng như rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) và rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD).
Lạm dụng chất gây nghiện cũng rất phổ biến. Ước tính có khoảng 47% bệnh nhân tâm thần phân liệt gặp vấn đề nghiêm trọng với ma túy hoặc rượu so với 16% dân số nói chung. Bệnh tâm thần phân liệt cũng đi kèm với một loạt các vấn đề y tế khác như tiểu đường, bệnh tim, béo phì và tăng nguy cơ tử vong.
Tỷ lệ tái phát
Tỷ lệ tái phát bệnh tâm thần phân liệt khá cao và do một số yếu tố, bao gồm không tuân thủ dùng thuốc, sự chỉ trích của gia đình hoặc thái độ thù địch đối với bệnh nhân và các sự kiện căng thẳng trong cuộc sống.
Một đánh giá trước đây cho thấy việc không tuân thủ dùng thuốc có liên quan đến nguy cơ tái phát tăng gấp bốn lần.
Những người liên tục lạm dụng chất gây nghiện có nguy cơ tái nghiện tăng gấp ba lần và những người phải hứng chịu những lời chỉ trích từ người chăm sóc có nguy cơ cao gấp đôi.
Theo Mary Gillis - The Epoch Times
Hoàng Tuấn biên dịch
Mary Elizabeth Gillis là phóng viên sức khỏe và chuyên gia về tim phổi với hơn một thập kỷ kinh nghiệm. Sau khi tốt nghiệp tiến sĩ về sinh lý học ứng dụng, cô lấy bằng thạc sĩ khoa học về báo chí tại Đại học Columbia.
