Một số loại trái cây và rau quả, nếu phương pháp chế biến không đúng cách, có thể gây ngộ độc, thậm chí tử vong.
Trái cây và rau quả tươi chứa các chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển và sức khỏe của con người, đồng thời là những yếu tố quan trọng của một chế độ ăn uống lành mạnh.
Tuy nhiên, một số loại trái cây và rau quả có chứa độc tố tự nhiên gây hại cho sức khỏe, chẳng hạn như ginkgo biloba (hay còn gọi là bạch quả).
Cách đây không lâu, một người đàn ông ở Hong Kong đã xuất hiện triệu chứng ngộ độc sau khi ăn 50 trái bạch quả một lúc.
Ngoài trường hợp nói trên, liệu còn loại rau củ quả nào tiềm ẩn độc tố mà chúng ta nên cẩn thận? Ăn như thế nào để không bị ngộ độc?
Trường hợp ngộ độc của người đàn ông ăn 50 trái bạch quả
Tháng trước, vào ngày 12/6, một người đàn ông 57 tuổi ở Hong Kong đun 50 trái bạch quả trong nước đường rồi ăn hết. Sau hai tiếng rưỡi, ông xuất hiện các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, nôn, toàn thân mệt mỏi, đau đầu, tim đập nhanh. Tình trạng của ông chỉ ổn định khi được điều trị.
Các vụ ngộ độc bạch quả không phải là hiếm, theo dữ liệu năm 2022 từ Trung tâm thông tin ngộ độc Nhật Bản, suốt 10 năm qua, đã có 263 cuộc tư vấn về các trường hợp ngộ độc bạch quả, trong đó, 70% bệnh nhân là trẻ dưới 5 tuổi.
Li Qing, một bác sĩ y học cổ truyền người Nhật Bản, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với The Epoch Times rằng bạch quả là một trong những thảo dược chăm sóc sức khỏe bán chạy nhất ở Hoa Kỳ và Châu Âu. Tuy nhiên, hầu hết các sản phẩm này đều sử dụng chiết xuất từ lá bạch quả chứ không phải hạt.
Bác sĩ Li Qing nhắc nhở rằng, người trưởng thành khỏe mạnh không nên ăn quá 10 trái bạch quả đã nấu chín và cũng cần tránh ăn sống.
Súp bạch quả ích phổi, dưỡng huyết và làm đẹp da
Bạch quả có một lịch sử lâu dài được sử dụng làm thuốc. Sách y học cổ đại Trung Quốc "Bản thảo dược liệu" ghi lại:
"Bạch quả có vị loãng và nồng, tính hàn, sắc trắng vàng, có thể vào phế kinh, ích phế khí, bình suyễn trị ho, nhuận phế. Tuy nhiên, ăn quá nhiều bạch quả sẽ gây hấp thu quá mức, từ đó dẫn đến đầy bụng chóng mặt".
"Thuyết ngũ hành" là cơ sở lý luận của y học cổ truyền, tin rằng ngũ hành "mộc, hỏa, thổ, kim, thủy" tương ứng với ngũ tạng "gan, tim, lách, phổi, thận" và tương ứng với ngũ sắc "xanh, đỏ, vàng, trắng, đen".
Bạch quả màu trắng, màu trắng gần với màu vàng, và lá phổi màu vàng. Vì vậy, bạch quả có tác dụng ích phổi, chống ho, ngoài ra còn có tác dụng cải thiện tình trạng tiểu nhiều lần. Tuy nhiên, tiêu thụ quá mức có thể dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt và khó thở.
Hạt bạch quả có tác dụng khử đờm, thông huyết mạch, cầm máu đục, cải thiện tình trạng tiểu nhiều lần.
Bác sĩ Li Qing nói rằng theo lý thuyết của y học cổ truyền, nguyên liệu cũng là dược liệu, thuốc và thực phẩm có chung nguồn gốc. Các thành phần thực phẩm có chứa chất độc tự nhiên, nếu được kết hợp và nấu chín đúng cách, không chỉ giúp loại bỏ độc tính mà còn phát huy tác dụng của chúng, đây là điều kỳ diệu của y học Trung Hoa. Bác sĩ Li gợi ý một món ăn bổ dưỡng và tốt cho sức khoẻ:
Súp bạch táo đỏ
Nguyên liệu: 50g hoa loa kèn, 10 quả táo tàu, 50g bạch quả, 300g thịt bò, 2 lát gừng, ít muối.
Các bước thực hiện:
- Sau khi trụng sơ thịt bò tươi với nước sôi, cắt thành lát mỏng và để riêng. Bạch quả được tách vỏ, ngâm nước để loại bỏ lớp màng bên ngoài, sau đó rửa sạch bằng nước để sử dụng sau.
- Rửa sạch hoa hòe, táo đỏ và gừng với nước sạch. Táo tàu bỏ hạt; gừng gọt vỏ và cắt làm hai lát, để riêng.
- Cho vào nồi một lượng nước thích hợp, đun sôi nước rồi cho loa kèn, chà là, bạch quả và gừng thái sợi vào, vặn lửa vừa cho hoa chín, thêm thịt bò vào, tiếp tục đun đến khi thịt bò chín tái, nêm chút muối, dùng ngay.
Công hiệu: Có tác dụng bổ huyết dưỡng da, bổ phế nhuận phế, bổ tỳ ích vị.
Lưu ý: Nếu sử dụng bạch quả với số lượng lớn, nó có thể gây đầy hơi. Tuy nhiên, vị thuốc này lại hợp với vị cay của gừng, có thể phát huy tác dụng hóa giải nên không có vấn đề gì.
8 loại rau quả chứa độc tố tự nhiên cần chú ý
Ngoài bạch quả còn có nhiều loại rau củ quả tiềm ẩn độc tố, khi ăn phải chú ý đúng phương pháp để tránh ngộ độc. Dưới đây là danh sách 8 loại trái cây và rau quả phổ biến chứa độc tố tự nhiên:
- Các loại đậu: Chẳng hạn như đậu xanh, đậu đỏ, đậu trắng, v.v. Những loại đậu này có chứa một loại độc tố tự nhiên gọi là phytohaemagglutinin. Nếu vô tình ăn phải những loại đậu sống hoặc chưa nấu chín, trong vòng 1-3 giờ sẽ xảy ra ngộ độc thực phẩm.
Các triệu chứng ngộ độc: Buồn nôn, nôn, tiêu chảy, v.v.
Lời khuyên: Ngâm nước và nấu kỹ trong nước sôi để loại bỏ độc tố, tuy nhiên, đậu đóng hộp đã được xử lý nhiệt và không cần nấu lại.
- Sắn: Dùng để chỉ phần rễ ăn được của cây sắn, có chứa độc tố tự nhiên cyanogen glycoside. Sắn đắng chứa hàm lượng độc tố cao hơn sắn ngọt.
Nếu ăn sắn sống hoặc chưa chín, độc tố chứa trong sắn sẽ chuyển hóa thành chất hóa học hydro xyanua (hydro xyanua), có thể gây ngộ độc thực phẩm. Các triệu chứng ngộ độc xyanua có thể xuất hiện trong vòng vài phút.
Triệu chứng ngộ độc: Cổ họng co hẹp, buồn nôn, nôn, nhức đầu… trường hợp nặng có thể tử vong.
Lời khuyên: Nấu chín kỹ sắn trước khi ăn.
- Măng tươi: Chứa độc tố tự nhiên cyanogen glycosides, độc tính tương tự như sắn.
Các triệu chứng ngộ độc: Co thắt cổ họng, buồn nôn, nôn, nhức đầu, v.v.
Lời khuyên: Cắt lát mỏng và nấu kỹ trước khi ăn.
- Hạt quả: Chẳng hạn như hạt táo, mơ, lê, dâu tằm, mận, anh đào, v.v. Cùi của những loại quả này không chứa độc tố, nhưng hạt và cùi chứa độc tố tự nhiên gọi là cyanogen glycoside.
Khi nhai hạt của những loại trái cây này, chất cyanogen glycoside chứa trong chúng sẽ chuyển hóa thành chất hydro xyanua độc hại. Trẻ nhỏ dễ bị nhiễm độc nhất và có thể bị ngộ độc xyanua sau khi nuốt phải một vài hạt.
Các triệu chứng ngộ độc: Co thắt cổ họng, buồn nôn, nôn, nhức đầu, v.v.
Lời khuyên: Đừng nhai hạt, hãy loại bỏ chúng trước khi ăn cùi.
- Khoai tây: Chứa độc tố tự nhiên glycoalkaloid, hàm lượng thấp và sẽ không gây tác dụng phụ đối với con người.
Tuy nhiên, khoai tây xanh, mọc mầm, hư hỏng hoặc thối rữa có thể chứa hàm lượng glycoalkaloid cao, hầu hết các chất độc được tìm thấy trong phần xanh của khoai tây, vỏ hoặc ngay dưới vỏ.
Các triệu chứng ngộ độc: Cảm giác nóng rát trong miệng hoặc đau bụng dữ dội, buồn nôn và nôn.
Lời khuyên: Không ăn khoai tây còn xanh hoặc mọc mầm và bị hư hỏng, thối rữa, vì ngay cả chiên và rán cũng không loại bỏ được độc tính của chúng.
- Nấm tươi: Chứa chất cảm quang morphin. Sau khi ăn, chất này sẽ cùng với máu phân bố vào các tế bào biểu bì của cơ thể, sau khi bị ánh nắng mặt trời chiếu xạ có thể gây ra bệnh viêm da do nắng.
Triệu chứng ngộ độc: Ngứa da, phù nề, đau nhức, thậm chí hoại tử cục bộ. Chất này còn có thể gây phù nề cổ họng, khó thở, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Lời khuyên: Chần qua nước sôi trước khi ăn, nấm khô không độc.
- Nấm kim châm: Rễ và hoa của loại cây này có chứa độc tố tự nhiên colchicine. Ăn nấm tươi chưa ngâm nước hoặc nấu chín kỹ có thể gây ngộ độc.
Triệu chứng ngộ độc: Bao gồm rối loạn tiêu hóa như đau bụng, nôn mửa và tiêu chảy.
Lời khuyên: Ngâm nước sạch 1-2 giờ, nấu kỹ trước khi ăn. Nấm kim châm phơi nắng không độc hại và có thể yên tâm ăn được.
- Bạch quả: Là hạt của cây bạch quả, có chứa các chất độc như 4′-methoxypyridoxine và glycoside cyanogen. Đây là loại độc tố có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, ăn nhiều dễ gây ra các triệu chứng ngộ độc, đặc biệt là trẻ em.
Triệu chứng ngộ độc: Buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng, lú lẫn và co giật.
Lời khuyên: Bạch quả sống và chưa chín có độc tính cao. Nên nấu chín bạch quả trước khi dùng để giảm độc tính của nó, mỗi ngày chỉ ăn một ít. Trẻ em, người già và người sức khỏe kém càng phải chú ý.
Theo Wang Jiayi, Ellen Wan từ The Epoch Times tiếng Trung
Nhật Duy biên dịch
