Ung thư đại trực tràng là một khối u hệ thống tiêu hóa ác tính phổ biến, bao gồm cả ung thư ruột kết và trực tràng. Nó được xếp hạng là bệnh ung thư phổ biến thứ ba trên toàn thế giới.
Vào ngày 1 tháng 5, Jock Zonfrillo (46 tuổi), giám khảo nổi tiếng của MasterChef Australia, được phát hiện đã chết trong một khách sạn ở Melbourne. Các báo cáo cho biết ông đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư trực tràng và đang được điều trị riêng. Sự ra đi đột ngột của ông không chỉ khiến mùa mới nhất của chương trình tạm thời bị đình chỉ, mà còn làm tăng nhận thức của cộng đồng về việc phòng ngừa và điều trị ung thư đại trực tràng.
Ung thư đại trực tràng là một khối u hệ thống tiêu hóa ác tính phổ biến, bao gồm cả ung thư ruột kết và trực tràng. Nó được xếp hạng là bệnh ung thư phổ biến thứ ba trên toàn thế giới.
Theo Hiệp hội Ung thư lâm sàng Hoa Kỳ (ASCO), ước tính vào năm 2023, hơn 150.000 người trưởng thành ở Hoa Kỳ sẽ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư đại trực tràng, với hơn 50.000 bệnh nhân chết vì căn bệnh này. Ngoài ra, dữ liệu tiết lộ rằng vào năm 2020, hơn 1,88 triệu trường hợp mới đã được báo cáo trên toàn cầu.
Vậy những yếu tố nào góp phần làm tăng nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng? Những triệu chứng nào người ta nên cảnh giác? Và có những phương pháp nào phòng ngừa ung thư đại trực tràng hiệu quả?
8 nguyên nhân chính có thể gây ung thư đại trực tràng
Mặc dù thói quen ăn uống không lành mạnh có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng, nhưng Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI) đã nhấn mạnh trên trang web của mình rằng các yếu tố khác cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh này. Chúng bao gồm tuổi tác, lịch sử cá nhân hoặc gia đình, uống rượu, hút thuốc lá và béo phì.
Bây giờ, hãy khám phá một số yếu tố mà chúng ta có thể kiểm soát được.
1. Thói quen ăn uống
Theo nghiên cứu của Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới, thực phẩm ngũ cốc nguyên hạt và nhiều chất xơ, các sản phẩm từ sữa và chất bổ sung canxi có thể làm giảm nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng. Mặt khác, tiêu thụ thịt đỏ và thịt chế biến cũng làm tăng nguy cơ.
Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y khoa Anh (BMJ) vào năm 2022 cho thấy những người đàn ông tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn 29% so với những người tiêu thụ ít thực phẩm chế biến sẵn.
2. Hút thuốc
Hút thuốc có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng và tăng tỷ lệ mắc u tuyến đại trực tràng.
3. Uống quá nhiều rượu
Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI), tiêu thụ hơn ba loại đồ uống có cồn mỗi ngày làm tăng nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng.
4. Thiếu vận động
Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới Quốc tế đã chỉ ra rằng việc thiếu hoạt động thể chất hoặc các hành vi tĩnh tại làm tăng nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng. Tập thể dục có thể giúp giảm mỡ trong cơ thể và có khả năng làm giảm tình trạng kháng insulin và viêm nhiễm.
5. Béo phì
Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới Quốc tế đã chỉ ra rằng những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn.
Điều này là do mỡ thừa trong cơ thể có thể làm tăng nồng độ insulin, từ đó thúc đẩy sự phát triển của các tế bào ung thư ruột kết và trực tràng.
Hơn nữa, nó có thể kích hoạt các phản ứng viêm trong cơ thể, góp phần vào sự phát triển của ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, giảm cân có thể làm giảm nguy cơ phát triển bệnh.
6. Các yếu tố không thể thay đổi
Có một số yếu tố khác liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng, bao gồm:
- Tuổi tác: Nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng tăng theo tuổi tác và nó thường được quan sát thấy ở những người từ 50 tuổi trở lên.
- Lịch sử cá nhân hoặc gia đình: Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đại trực tràng có nguy cơ mắc bệnh tương đối cao hơn. Một số tình trạng di truyền nhất định, chẳng hạn như bệnh đa polyp tuyến gia đình (FAP), cũng làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Ngoài ra, những người có tiền sử u tuyến đại trực tràng, ung thư buồng trứng hoặc bệnh viêm ruột (bao gồm viêm loét đại tràng và bệnh Crohn) cũng có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn.
- Chủng tộc: So với các chủng tộc khác, người da đen có tỷ lệ mắc và tử vong do ung thư đại trực tràng cao hơn.
8 dấu hiệu cảnh báo ung thư đại trực tràng
Theo trang web của ASCO, có 8 dấu hiệu cảnh báo khả năng mắc ung thư đại trực tràng:
- Thay đổi thói quen đại tiện;
- Tiêu chảy, táo bón hoặc cảm giác đi tiêu không hết;
- Máu đỏ tươi hoặc sẫm màu trong phân;
- Phân trông mỏng hơn bình thường;
- Khó chịu ở bụng, chẳng hạn như đau bụng thường xuyên, chuột rút, đầy hơi, v.v.;
- Giảm cân không rõ nguyên nhân;
- Mệt mỏi liên tục;
- Thiếu máu thiếu sắt không rõ nguyên nhân;
Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào ở trên kéo dài trong vài tuần hoặc trầm trọng hơn, bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế hoặc yêu cầu lên lịch nội soi ngay lập tức.
Hai phương pháp làm sạch ruột và giảm táo bón
Tiến sĩ Hu Naiwen, một bác sĩ y học cổ truyền Trung Quốc tại Shanghai Tong Te Tang ở Đài Bắc (Đài Loan), đã chia sẻ trên một chương trình truyền hình hai phương pháp làm sạch ruột và giảm táo bón, từ đó bảo vệ niêm mạc ruột.
1. Tiêu thụ thực phẩm lên men có men vi sinh để loại bỏ độc tố đường ruột
Bác sĩ Hu giải thích rằng một số vi khuẩn trong ruột có thể tạo ra các enzym và hỗ trợ quá trình lên men trong cơ thể. Do đó, ông khuyến nghị kết hợp nhiều loại thực phẩm lên men khác nhau vào chế độ ăn uống, từ đó thúc đẩy sự đa dạng của hệ vi sinh vật tốt trong đường ruột.
Nhiều loại thực phẩm lên men tự nhiên, chẳng hạn như miso, kim chi, sữa chua, phô mai, đậu phụ lên men, giấm và rượu sake, tất cả đều chứa nhiều loại vi khuẩn có lợi.
Những thực phẩm này có thể giúp thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn tốt trong ruột và tiêu thụ chúng ở mức độ vừa phải có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, không nên tiêu thụ chúng với số lượng quá nhiều.
2. Nhai kỹ và ăn chậm để tăng men tiêu hóa
Bác sĩ Hu chỉ ra rằng nhai đóng một vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa vì nước bọt trong miệng chứa nhiều enzym hỗ trợ quá trình tiêu hóa các chất như carbohydrate.
Ông cũng khuyên những người có sức khỏe tiêu hóa kém nên phát triển thói quen nhai kỹ thức ăn và ăn chậm. Kết quả là, họ sẽ nhận thấy sự khó chịu ở đường tiêu hóa giảm dần theo thời gian.
Ngoài ra, ông Hu khuyến cáo nên tiêu thụ thực phẩm tươi sống càng sớm càng tốt, và không nên lạm dụng bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh.
Ba lời khuyên để nuôi dưỡng sức khỏe tiêu hóa và tăng cường sức khỏe thể chất
Chìa khóa để duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh là cách chúng ta chăm sóc lá lách của mình. Trong y học cổ truyền, thuật ngữ “tỳ” không chỉ giới hạn ở cơ quan vật lý như được mô tả trong y học hiện đại mà thay vào đó nhấn mạnh một khái niệm chức năng.
Ngoài chức năng miễn dịch, lá lách đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống tiêu hóa bằng cách chuyển đổi thức ăn và chất lỏng thành các chất thiết yếu, đồng thời hấp thụ và vận chuyển chúng đến các cơ quan khác nhau trong cơ thể.
Trong thời kỳ Tấn Nguyên, Lý Đông Nguyên, một chuyên gia y tế nổi tiếng, đã đề xuất trong tác phẩm “Luận về lá lách và dạ dày” rằng “tổn thương bên trong lá lách và dạ dày sẽ sinh ra nhiều bệnh tật”. Quan niệm này cho rằng lá lách và dạ dày là nguồn năng lượng chính của cơ thể con người, nếu chúng bị tổn thương sẽ dẫn đến nhiều loại bệnh tật.
Bác sĩ Hu đưa ra ba lời khuyên cần thiết để duy trì lá lách và dạ dày khỏe mạnh.
1. Tiêu thụ thực phẩm màu vàng có thể nuôi dưỡng lá lách và dạ dày
Ông Hu nhấn mạnh rằng sức khỏe của lá lách, dạ dày và ruột là một chỉ số quan trọng của sự lão hóa. Thực phẩm màu vàng có thể nuôi dưỡng các cơ quan này, điều hòa quá trình trao đổi chất và tăng cường sức khỏe tiêu hóa tối ưu.
Y học cổ truyền tích hợp lý thuyết về Ngũ hành, cụ thể là Kim, Mộc, Thủy, Hỏa và Thổ, vào các phương pháp chẩn đoán và điều trị của nó. Qua quan sát kỹ lưỡng và hiểu rõ đặc điểm của ngũ hành, mỗi tạng được quy về một hành cụ thể. Ví dụ, trái tim tương ứng với Hỏa, phổi tương ứng với Kim, gan tương ứng với Mộc, lá lách tương ứng với Thổ và thận tương ứng với Thủy. Ngoài ra, có một mối liên hệ giữa Ngũ hành và các màu sắc khác nhau, được gọi là “Ngũ sắc và Ngũ hành”.
Lá lách và dạ dày thuộc hành Thổ, tương ứng với màu vàng. Do đó, ông Hu khuyên nên kết hợp nhiều thực phẩm có màu vàng vào chế độ ăn uống, chẳng hạn như bí ngô, khoai lang, lòng đỏ trứng và chuối.
Ông cho biết bí đỏ rất giàu pectin, giúp bảo vệ dạ dày và niêm mạc ruột. Mặt khác, khoai lang có thể bổ tỳ, làm ấm dạ dày. Hàm lượng chất xơ cao của chúng cũng hỗ trợ nhu động ruột và loại bỏ độc tố khỏi cơ thể.
2. Lo lắng và căng thẳng có thể làm hỏng lá lách và dạ dày
Bên cạnh thuyết ngũ sắc và ngũ hành, Đông y thừa nhận mối quan hệ mật thiết giữa cảm xúc và nội tạng. Những cảm xúc và trạng thái cảm xúc khác nhau có thể ảnh hưởng đến các cơ quan cụ thể và suy nghĩ quá nhiều có thể gây hại cho lá lách. Do đó, ông Hu khuyên mọi người nên tránh làm nhiều việc cùng lúc hoặc suy nghĩ quá nhiều trong khi ăn, vì nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến lá lách và dẫn đến tiêu hóa kém.
Ông cũng chia sẻ kinh nghiệm cá nhân của mình, nhớ lại việc bản thân thường xuyên lo lắng trong thời sinh viên do căng thẳng trong học tập. Hậu quả là sức khỏe tiêu hóa của ông bị ảnh hưởng xấu. Ông giải thích thêm rằng cảm xúc căng thẳng, sợ hãi và lo lắng đều có thể ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa của lá lách và dạ dày, việc tiếp xúc lâu với những trạng thái này có thể gây hại cho hệ tiêu hóa.
3. Tiêu thụ các loại ngũ cốc có vị ngọt có thể thúc đẩy sức khỏe lá lách và dạ dày
Ông Hu nhấn mạnh rằng vị ngọt tự nhiên trong thực phẩm tác động tích cực đến lá lách và dạ dày. “Vị ngọt tự nhiên” không đề cập đến hương vị đường mà là mùi vị dễ chịu và sảng khoái của một số loại thực phẩm. Ví dụ, một vị ngọt tinh tế có thể được phát hiện khi cơm được nhai trong một thời gian dài. Đây là vị ngọt tự nhiên, không dẫn đến lượng đường trong máu tăng đột biến.
Vị ngọt tự nhiên như vậy có trong ngũ cốc. Do đó, kết hợp các loại ngũ cốc tự nhiên vào chế độ ăn uống của một người có thể củng cố lá lách và dạ dày, dẫn đến một vóc dáng thon thả và khỏe mạnh. Điều này đặc biệt có lợi cho những người có thể chất yếu, vì tiêu thụ thực phẩm có vị ngọt có thể nâng cao thể trạng và sức khỏe thể chất tổng thể của họ.
Theo Janice Liu từ The Epoch Times
Chấn Hưng biên dịch
