(Oleksii Pidsosonnyi/ Epoch Times)

Bạn ngồi thiền đúng cách không? Những cách thiền tốt nhất

Bình luận Mercura Wang • 17:28, 20/05/23

Giúp NTDVN sửa lỗi

Thiền là một cách rèn luyện tinh thần để đạt cảm xúc, tâm lý bình tĩnh thông qua các bài tập thư giãn, tập trung, nhận thức chánh niệm và ngồi. Ở các nước phương Đông cổ đại như Trung Quốc và Ấn Độ, nó còn được gọi là “ngồi (kiết già) trong thiền định”. Nó có thể là một phần của một thực hành phức tạp hơn như khí công và yoga. Mục đích của nó không chỉ đơn thuần là thư giãn mà còn là sự tu luyện của tâm trí và cơ thể.

Bạn nên thiền ở đâu?

Bạn có thể thiền ở hầu hết mọi nơi: trên sàn nhà, ghế sofa, giường, băng ghế thiền hoặc ghế. Tuy nhiên, nếu bạn thiền trên sàn, bạn cũng nên sử dụng thảm yoga hoặc chăn, đặc biệt nếu sàn lạnh.

Nếu bạn ngồi thiền trên ghế sofa hoặc giường, hãy đảm bảo rằng bề mặt của đồ nội thất không quá mềm; nếu không, bạn có thể “chìm” vào ghế sofa/giường trong khi thiền.

Một số người cũng sử dụng đệm thiền, khăn hoặc gối. Một số người cũng khuyên bạn nên đắp chăn để giữ ấm cho chân.

Theo Deborah L. Collins-Perrica, y tá lâm sàng tâm thần được hội đồng chứng nhận, bạn cũng nên “chuẩn bị không gian cho căn phòng mà mình đang ở để có thể ngồi yên lặng và bình tĩnh”.

Các kiểu thiền định?

Theo ông Hồ Nãi Văn, một bác sĩ Đông y nổi tiếng quốc tế, các trường phái thực hành khác nhau có cách ngồi thiền và cử chỉ tay khác nhau.

1. Tư thế hoa sen (kiết già)

: Thế hoa sen (cũng gọi là kiết già, song bàn. (Epoch Times)

Tư thế hoa sen, còn được gọi là padmasana, được khuyến nghị bởi hầu hết các chuyên gia được phỏng vấn, bao gồm cả Bs Hồ Nãi Văn. Đó là một tư thế ngồi thiền bắt chéo chân trong đó mỗi bàn chân được đặt trên đùi đối diện.

Đây là vị trí thiền thường được thừa nhận tốt nhất và được sử dụng bởi nhiều tôn giáo và thực hành. Nó mang lại một tư thế cân bằng và đối xứng, làm tăng mức năng lượng vi tế trong tất cả các kinh lạc.

: Đốc mạch. (Epoch Times)

Gwo-Bin Wu, giám đốc Phòng khám Y học cổ truyền Xinhetang ở Đài Loan, cho biết khi ngồi ở tư thế hoa sen trong thiền định, “năng lượng trong Đốc mạch lưu thông nhanh.

: Cách thực hành thế hoa sen. (Epoch Times)

Để vào tư thế:

Ngồi với hai chân thẳng trước mặt bạn.
Cong một đầu gối (ví dụ: đầu gối phải) và đặt bàn chân của cùng một chân lên đùi kia (ví dụ: đùi trái).
Kéo bàn chân kia lên và đặt nó lên đùi một cách đối xứng nhất có thể.
Đế hướng lên trên.

Theo Bs Hồ, một số người lo lắng về thế hoa sen, tin rằng tư thế này có thể nén các mạch máu của họ và cản trở lưu thông máu. Tuy nhiên, theo ý kiến của ông, khi bạn ngồi thiền trong tư thế này, “máu của bạn sẽ lưu lại ở những vùng bị tắc, và những vùng này sẽ tích tụ rất nhiều năng lượng”. Khi bạn kết thúc tư thế này và đứng dậy sau khi hoàn thành bài thiền, các mạch máu bị tắc nghẽn trước đó sẽ ngay lập tức mở ra và lưu lượng máu sẽ trở lại bình thường.

Ông giải thích vì rất nhiều năng lượng đã được tích tụ trong các khu vực bị chặn, nên tác động của lực lên những khu vực này cũng sẽ rất đáng kể, do đó cải thiện lưu thông máu. Lưu thông tốt hơn cũng sẽ tăng cường khả năng miễn dịch, vì dòng máu vận chuyển các tế bào miễn dịch của chúng ta.

Tuy nhiên, giả sử bạn bị chấn thương ở chân hoặc đầu gối, thoát vị đĩa đệm nghiêm trọng, thoái hóa khớp hông hoặc khớp gối hoặc hoại tử xương đùi của khớp háng. Trong những trường hợp đó, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi vào tư thế kiết già.

Ngoài ra, đối với người mới bắt đầu, nên kiên nhẫn và từ từ nhập thế hoa sen. “Một số người nói rằng rất đau khi họ ngồi trong tư thế hoa sen,” Bs Hồ nói, đặc biệt là vào lúc bắt đầu. “Nhưng nếu không thử, bạn sẽ không bao giờ trải nghiệm được niềm vui của thiền định.”

Collins-Perrica cũng nói: “Nếu bạn có thể chế ngự được cảm giác khó chịu khi ngồi thiền sau khi đứng dậy và bước đi, thì mọi việc khác sau đó trong ngày sẽ trở nên dễ dàng. Vì nó khó thực hiện.”

Một số người chân khá cứng nên khi họ cố bắt chéo chân, đầu gối cong của họ khó ở sát sàn. “Điều này có thể được cải thiện theo thời gian,” Bs Hồ nói.

2. Tư thế bán hoa sen

: Thế bán hoa sen, cũng gọi là bán kiết già, đơn bàn. (Epoch Times)

Thế bán hoa sen là một biến thể đơn giản hơn của thế hoa sen.

Các bước ngồi trong tư thế bán hoa sen cũng giống như các bước ngồi hoa sen, ngoại trừ một chân cong được đặt dưới chân kia.

3. Tư thế Sukhasana hay Tư thế Dễ dàng (Thoải mái)

: Tư thế dễ dàng, cũng gọi là ngồi khoanh chân. (Epoch Times)

Khi tiếp cận tư thế dễ dàng, hoặc sukhasana, chúng ta chỉ cần ngồi khoanh chân. Tư thế dễ dàng được sử dụng bởi hầu hết những người mới học thiền và nhiều người phương Tây, vì họ thấy hai tư thế đầu tiên khá phức tạp.

Ví dụ, khách hàng của Ellen Wang, một cố vấn dinh dưỡng chức năng và nhà trị liệu thần kinh đã được chứng nhận, không thể thực hiện tư thế hoa sen, vì “nó quá khó đối với hầu hết mọi người”. Một số khách hàng của cô có thể bắt chéo chân một cách lỏng lẻo, trong khi những người khác thì không thể, và một số thiền bằng cách ngồi trên ghế.

Theo Wang, bất kể tư thế ngồi thiền của họ là gì, tất cả khách hàng của cô đều được hưởng lợi từ thiền định và đạt được sự cải thiện về sức khỏe tâm thần.

4. Các tư thế khác

Có nhiều biến thể khác của thế hoa sen, bao gồm tư thế hoa sen bị khóa và tư thế đầu đứng, mà các thiền sinh thường sử dụng.

Theo Meg Frodel, cố vấn sức khỏe toàn diện, nhà châm cứu được cấp phép và người hướng dẫn yoga được chứng nhận, đối với những người bị cứng đầu gối hoặc hông không thể ngồi trong tư thế hoa sen hoặc bán hoa sen, cô ấy khuyên họ “ngồi ở bất kỳ đâu, bất kỳ tư thế nào” miễn là họ cảm thấy thoải mái và có thể thư giãn, và “miễn là bạn không buồn ngủ.”

Bạn cần chú ý đến điều gì khác khi thiền?

1. Cột sống, cổ và lưng của bạn phải thẳng

Khi ngồi thiền, bạn phải ngồi thẳng để có một cột sống, lưng và cổ thẳng nhưng vẫn phải thư thái.

Bs Hồ nói: “Cột sống của bạn sẽ có một đường cong chữ S tự nhiên, tương tự như đường cong của biểu tượng thái cực quyền. Biểu tượng thái cực hay còn gọi là âm dương, là một hình tròn chia làm hai nửa, nửa đen có chấm trắng và nửa trắng chấm đen, có một đường cong nối hai nửa tạo thành hình vòng tròn liên tục.

Nếu cột sống của bạn hơi ngả về phía trước, bạn sẽ bị đau lưng sau khi ngồi lâu vì năng lượng sẽ không thể thông kinh mạch đúng cách, và còn có vấn đề chèn ép dây thần kinh. Ngay cả những khoảng trống hẹp giữa các đĩa đệm của bạn cũng sẽ bị nén lại, do đó khiến bạn bị đau lưng.”

Bs Hồ cũng nhấn mạnh rằng khi thiền định, bạn không thể vươn cổ về phía trước. Nếu không, năng lượng sẽ bị mắc kẹt ở vùng cổ. “Vì vậy, khi bạn có lưng và cổ thẳng, hệ thống năng lượng này sẽ không bị cản trở.”

Tiến sĩ Jessica Russo, nhà tâm lý học lâm sàng ở Philadelphia, cho biết một lý do khác là “bạn không muốn làm co thắt bất kỳ cơ quan nào của mình. Cô ấy nói rằng một người cần phải ngồi thẳng và không thõng vai “bởi vì bạn muốn hít thở sâu. Bạn muốn oxy đi vào và có thể đi đến mọi bộ phận của cơ thể.

2. Các kiểu thở

Các chuyên gia khác nhau đề xuất các kiểu thở khác nhau.

Chẳng hạn, Russo khuyên bạn nên thở bằng bụng thay vì ngực. Khi dạy khách hàng của mình cách thiền, trước tiên cô ấy quan sát kiểu thở và cách họ thở. Mặc dù Bs Hồ không nghĩ rằng kiểu thở quan trọng lắm trong khi thiền, nhưng ông đồng ý với Russo rằng thở bằng bụng là tốt nhất.

Khi thở bằng bụng, “các chuyển động của cơ hoành có thể kích thích và xoa bóp các cơ quan nội tạng, thúc đẩy nhu động đường tiêu hóa, đẩy nhanh quá trình trao đổi chất và khiến não tạo ra sóng não alpha, đồng thời tăng tiết endorphin, từ đó cũng giúp ích cho tư duy và sáng tạo,” Bs Hồ nói.

Ngoài ra, thở bằng bụng có thể kích thích tiết prostaglandin, có đặc tính chống oxy hóa và có thể làm giảm tác hại của các gốc tự do oxy hóa.

3. Cử chỉ tay

Nếu bạn không thực hành một môn tu luyện hoặc yoga cụ thể, thì một người bình thường thực hành thiền định có thể chọn vị trí và cử chỉ tay của mình. Một số tôn giáo và thực hành đặc biệt chú ý đến cử chỉ tay. Những cử chỉ tay khác nhau này được gọi là thủ ấn.

: Thủ ấn Dhyana trong tư thế hoa sen đầy đủ. (Epoch Times)

Thủ ấn Dhyana, còn được gọi là tư thế jieyin, có nghĩa là "kết ấn", là một cử chỉ tay thường được sử dụng trong nhiều tôn giáo/thực hành. Khi sử dụng thủ ấn này, bạn đặt một tay lên tay kia, cả hai lòng bàn tay hướng lên và hơi nhấc cả hai ngón tay cái lên để chúng có thể chạm vào đầu ngón tay cái của nhau.

Thủ ấn Dhyana cũng được sử dụng trong bài công pháp ngồi của Pháp Luân Đại Pháp, một môn tu luyện thân tâm bắt nguồn từ Phật gia và dựa trên các nguyên tắc “Chân Thiện Nhẫn”, thực hành một loạt các bài công pháp và thiền định nhẹ nhàng. Do đó, các bài tập thiền khác nhau có thể có các thủ ấn cụ thể và thiền sinh nên sử dụng những bài tập phù hợp với thực hành của họ.

Trong Đạo giáo, thiền định với thế hoa sen trong khi cả hai lòng bàn tay và cả hai lòng bàn chân hướng lên trời. Người ta nói rằng tư thế này có lợi cho sự lưu thông kinh mạch và sự ổn định của tâm trí. Khi sử dụng tư thế này, cả hai tay đặt trên đầu gối cong, lòng bàn tay hướng lên. Vị trí này cũng được sử dụng trong Phật giáo và một số thực hành yoga.

4. Mở hay nhắm mắt

Theo các chuyên gia, nhiều người nhắm mắt thiền để đạt được sự yên tĩnh và thanh thản tối đa. Tuy nhiên, đôi khi bạn có thể kiệt sức sau một ngày dài làm việc, vì vậy để tránh buồn ngủ, bạn có thể mở mắt.

Thiền có thể là một phong cách sống

Đối với Russo, thiền có thể được xem như một phong cách sống. Cô ấy gợi ý rằng tất cả những người thực hành thiền hãy thở đúng cách và có sự đồng cảm, lòng trắc ẩn và một tâm trí bình tĩnh trong khi thiền.

“Thở đúng cách, đồng cảm, trắc ẩn và có một tâm trạng bình tĩnh. Đây là những nguyên tắc cần tập trung vào trong suốt cả ngày, bất kể chúng ta đang làm gì,” cô nói.

Theo Collins-Perrica, thiền sẽ luôn mang lại cho bạn những lợi ích bất kể tư thế thiền hay cử chỉ tay bạn sử dụng. Collins-Perrica nói rằng cô chưa bao giờ gặp ai, sau khi học thiền đúng cách, lại không nhận được lợi ích từ thiền định.

Tuy nhiên, một số người có thể nhầm các bài tập thư giãn với thiền định. Đôi khi, mọi người nói với Collins-Perrica rằng thiền không có tác dụng với họ, và sau đó cô phát hiện ra rằng “ngay từ đầu, nó thực sự không phải là thiền; nó thực sự là bài tập thư giãn”.