Quan hệ kinh tế Trung-Nhật đang đối mặt với các thách thức từ nhiều mặt. Cùng với sự xích lại gần nhau giữa Mỹ và các nước đồng minh, xu hướng tách rời Trung Quốc vẫn đang tiếp diễn, và Nhật Bản cũng không phải ngoại lệ.
Một sự thay đổi đáng kể trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang diễn ra. Mỹ đã vượt qua Trung Quốc để trở thành điểm đến xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản lần đầu tiên sau 4 năm. Diễn biến này vào năm 2023 nhấn mạnh một phong trào rộng lớn hơn hướng tới việc tách rời khỏi Trung Quốc, được thực hiện bởi các nền kinh tế Nhật Bản và phương Tây.
Sự gắn kết ngày càng tăng giữa các quốc gia phương Tây, cùng với việc Nhật Bản và Mỹ tạo thành đối trọng chiến lược với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đang định hình lại bối cảnh kinh tế quốc tế và đặt ra những thách thức đối với vị thế kinh tế toàn cầu của Trung Quốc.
Một phân tích gần đây của Nikkei News đã nhấn mạnh sự thay đổi này, lưu ý rằng trọng tâm xuất khẩu của Nhật Bản ngày càng nghiêng về Mỹ, một mảnh đất sôi động về kinh tế, kể từ năm 2003, trong khi thương mại của nước này với Trung Quốc, vốn đang gặp khó khăn về kinh tế, đã chứng kiến sự sụt giảm đáng chú ý.
Số liệu thống kê thương mại mới nhất của Bộ Tài chính Nhật Bản vào ngày 24/1/2023 tiết lộ một bức tranh nhiều sắc thái về hoạt động thương mại của Nhật Bản. Xuất khẩu của nước này đạt mức cao kỷ lục 100,8865 nghìn tỷ JPY (Yên Nhật) (khoảng 756,65 tỷ USD), đánh dấu mức tăng 2,8% so với năm trước và lần đầu tiên vượt ngưỡng 100 nghìn tỷ JPY (khoảng 750 tỷ USD).
Ngược lại, nhập khẩu giảm 7%, đạt tổng trị giá 110,1779 nghìn tỷ JPY (khoảng 826 tỷ USD). Điều này dẫn đến thâm hụt thương mại 9,2913 nghìn tỷ JPY (khoảng 69,68 tỷ USD), nhưng cũng thể hiện sự cải thiện đáng kể, với mức thâm hụt giảm 54,3% so với năm 2022.
Việc kiểm tra kỹ hơn dữ liệu cho thấy xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ đã tăng lên 20,2668 nghìn tỷ JPY (khoảng 152 tỷ USD), tăng 11% so với cùng kỳ năm trước. Ngược lại, xuất khẩu sang Trung Quốc giảm xuống còn 17,7646 nghìn tỷ JPY (khoảng 133,23 tỷ USD), giảm 6,5% so với năm trước, trong đó xuất khẩu thép và phụ tùng ô tô giảm lần lượt là 24,9% và 24%. Các nước thuộc Liên minh châu Âu cũng chứng kiến xuất khẩu từ Nhật Bản tăng lên, đạt 10,374 nghìn tỷ JPY (77,8 tỷ USD), tăng 10,9%.
Động lực chính cho sự tăng trưởng xuất khẩu sang Mỹ là lĩnh vực ô tô, với xuất khẩu tăng 35,5% so với cùng kỳ năm trước, đạt 5,8439 nghìn tỷ JPY (khoảng 43,83 tỷ USD). Con số này bao gồm khoảng 1,5 triệu đơn vị, đánh dấu mức tăng 16,1% và đóng góp đáng kể vào mức tăng trưởng chung.
Mặc dù những con số này vẫn thấp hơn mức 1,74 triệu chiếc trước đại dịch vào năm 2019, nhưng sự ổn định của đại dịch COVID-19 ở Mỹ vào năm 2023, sự phục hồi trong tiêu dùng và việc giảm bớt các vấn đề về chuỗi cung ứng toàn cầu đã tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản như Toyota Motor Corporation có thể phục hồi sau những khó khăn trong sản xuất do thiếu linh kiện.
Hơn nữa, thị trường nước ngoài của Nhật Bản đã chứng kiến nhu cầu ngày càng tăng đối với xe lai hybrid (HV), với các thương hiệu hạng sang như Lexus và Toyota RAV4 có doanh số bán hàng mạnh mẽ tại Mỹ. Ngoài ra, sự mất giá của đồng yên Nhật đã thúc đẩy hơn nữa xuất khẩu, tạo thêm một tác động nữa đối với lĩnh vực thương mại đang biến đổi của Nhật Bản trong bối cảnh quan hệ kinh tế toàn cầu đang thay đổi.
-
- Một cần cẩu lớn được sử dụng để bốc các container hàng hóa ra khỏi tàu tại cảng hàng hóa quốc tế ở Cảng Tokyo, Nhật Bản, vào ngày 16/11/2023. (Ảnh: Kazuhiro Nogi/AFP qua Getty Images)
Bối cảnh quan hệ kinh tế toàn cầu thay đổi
Những năm đại dịch đã đánh dấu một sự thay đổi quan trọng trong lập trường kinh tế và chính trị của Bắc Kinh, nghiêng đáng kể sang chủ nghĩa độc tài cánh tả. Sự thay đổi này, cùng với sự phản kháng toàn cầu chống lại ĐCSTQ, đã gây ra sự suy thoái toàn diện trong nền kinh tế và thương mại của Trung Quốc. Tốc độ ngày càng nhanh chóng mà các nền kinh tế phương Tây xa rời ĐCSTQ đã làm thay đổi đáng kể bức tranh kinh tế toàn cầu.
Ông Vương Hách (Wang He), một chuyên gia về các vấn đề Trung Quốc, nói với The Epoch Times rằng sự chia rẽ nhanh chóng bất ngờ giữa xã hội phương Tây và Trung Quốc đã có hai biểu hiện chính: sự sụt giảm đáng kể trong cả thương mại xuất khẩu và nhập khẩu của Trung Quốc, vốn đã giảm mạnh xuống mức thấp nhất trong lịch sử gần đây. Trong lịch sử, thương mại với các quốc gia phát triển phương Tây chiếm hơn một nửa tổng khối lượng thương mại của Trung Quốc. Con số này sau đó đã giảm xuống còn khoảng 30%, đánh dấu sự sụt giảm đáng kể trong thương mại với Nhật Bản, Mỹ, Liên minh châu Âu, Hàn Quốc và Đài Loan, cùng các nền kinh tế tiên tiến khác của phương Tây.
“Trước đây, trao đổi kinh tế giữa Trung Quốc với Nhật Bản đã định vị nước này là đối tác thương mại chính của Tokyo, có ảnh hưởng đáng kể đến nền kinh tế Nhật Bản. Tuy nhiên, một sự thay đổi đáng chú ý đã xảy ra vào năm 2022, song song với việc Trung Quốc tách khỏi phương Tây và sự liên kết ngày càng sâu sắc giữa các quốc gia phương Tây. Sự thay đổi này thể hiện rõ qua động lực thương mại ngày càng tăng giữa Nhật Bản và Mỹ, cũng như với Đài Loan và Hàn Quốc, định hình lại bối cảnh kinh tế toàn cầu”, ông Vương giải thích.
Ông còn quan sát thêm rằng khi các nước phương Tây rời xa Trung Quốc, mối liên kết giữa các nền kinh tế phát triển phương Tây đã được củng cố, với việc tăng cường đầu tư và thương mại lẫn nhau nâng cao vai trò của Mỹ như một trung tâm kinh tế toàn cầu. Theo số liệu của Mỹ, thị phần nhập khẩu của Mỹ từ Trung Quốc đã giảm xuống mức năm 2003, giảm xuống chỉ còn 13%.
Ông Vương cho rằng sự tách rời kinh tế giữa Nhật Bản và Trung Quốc hiện là xu hướng không thể đảo ngược, đặc biệt là sau khi Nhật Bản hưởng ứng các chính sách của Mỹ vào năm ngoái để áp đặt các hạn chế xuất khẩu chất bán dẫn đối với Trung Quốc. Động thái này tượng trưng cho sự bao vây chiến lược toàn diện đối với Trung Quốc dưới sự lãnh đạo của Mỹ, kết hợp các chính sách hạn chế của Mỹ, Nhật Bản, Đài Loan và Hàn Quốc nhắm đến việc tiếp cận chất bán dẫn của Trung Quốc, cùng với một hiệp ước bán dẫn bí mật giữa Mỹ, Nhật Bản và Hà Lan nhằm thắt chặt kiểm soát xuất khẩu đối với Trung Quốc.
Ông Vương nhận xét: “Sự liên kết chiến lược phối hợp này giữa Mỹ và Nhật Bản đã phát triển nhanh chóng, gây lo lắng đáng kể cho ĐCSTQ”.
Trung Quốc phải đối mặt với những thách thức ngày càng gia tăng, bao gồm khủng hoảng nợ chính quyền địa phương leo thang, điều kiện kinh tế xấu đi, vốn nước ngoài tháo chạy, năng suất giảm, xuất nhập khẩu giảm và tỷ lệ thất nghiệp tăng cao. Người ta dự đoán rằng quá trình phục hồi kinh tế của Trung Quốc vào năm 2024 sẽ gặp nhiều khó khăn và triển vọng có thể còn xấu thêm.
Thêm vào sự ảm đạm về kinh tế, Moody's, một trong ba tổ chức xếp hạng hàng đầu toàn cầu, đã điều chỉnh triển vọng xếp hạng của Trung Quốc thành tiêu cực vào tháng 12 năm ngoái. Hơn nữa, vào tháng 1 năm nay, Eurasia Group, một công ty tư vấn rủi ro chính trị hàng đầu, đã xác định “Trung Quốc không phục hồi” là một trong 10 rủi ro toàn cầu hàng đầu cho năm 2024, nhấn mạnh những trở ngại đáng kể mà bối cảnh kinh tế Trung Quốc phải đối mặt.
Thách thức dai dẳng trong quan hệ kinh tế Trung-Nhật
-
- Một tấm biển ghi 'Đình chỉ bán tất cả các sản phẩm cá nhập khẩu từ Nhật Bản' tại một khu vực các nhà hàng Nhật Bản ở Bắc Kinh, Trung Quốc, vào ngày 27/8/2023. (Ảnh: Pedro Pardo / AFP qua Getty Images)
Sự phức tạp trong quan hệ kinh tế Trung Quốc-Nhật Bản ngày càng trở nên sâu sắc hơn sau quyết định của Nhật Bản, vốn được Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế phê chuẩn, trong việc xả nước thải hạt nhân đã qua xử lý vào cuối tháng 8 năm ngoái.
Động thái này đã khiến Bắc Kinh phản ứng gay gắt, thể hiện ở việc đưa ra cảnh báo không nên tiêu thụ sản phẩm thủy sản Nhật Bản. Tác động của cảnh báo này được thể hiện sâu sắc qua các số liệu thương mại, trong đó Bộ Tài chính Nhật Bản báo cáo giá trị xuất khẩu các sản phẩm thủy sản sang Trung Quốc trong tháng 9/2023 giảm đáng kinh ngạc 99,3% so với cùng kỳ năm trước. Giá trị xuất khẩu sò điệp, trước đây là mặt hàng chủ lực trong thương mại giữa hai quốc gia, đã giảm xuống mức 0.
Tình hình càng trở nên phức tạp hơn khi dữ liệu từ Hải quan Hakodate ở Hokkaido cho thấy xuất khẩu thủy sản trong tháng 9 (bao gồm cả các sản phẩm chế biến) sang Trung Quốc đã ngừng hoàn toàn. Ngược lại, xuất khẩu sang Mỹ, đặc biệt là sò điệp, lại tăng lên 1,68 tỷ JPY (khoảng 11 triệu USD), đánh dấu mức tăng đáng kể gấp 1.273 lần so với năm trước.
Trong một động thái mang tính biểu tượng của tình đoàn kết song phương, ông Rahm Emanuel, đại sứ Mỹ tại Nhật Bản, đã khẳng định cam kết của Nhật Bản và Mỹ trong việc cùng nhau đối phó với các chiến thuật cưỡng bức kinh tế của ĐCSTQ. Mối quan hệ hợp tác này còn được thể hiện rõ hơn vào ngày 30/10/2023, khi quân đội Mỹ ký một thỏa thuận dài hạn để mua sò điệp Nhật Bản, đảm bảo sử dụng đa dạng hải sản trên khắp các quán ăn quân sự, tàu thuyền và thậm chí cả các cửa hàng bán lẻ trong căn cứ quân sự.
Lệnh cấm vận đối với hải sản Nhật Bản của Trung Quốc đã trở thành chất xúc tác cho chiến lược xoay trục của Nhật Bản hướng tới giảm sự phụ thuộc kinh tế vào thị trường Trung Quốc, với nỗ lực phối hợp thâm nhập thị trường Mỹ sâu hơn. Chiến lược này được thể hiện qua việc Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản (JETRO) khai trương văn phòng mới tại Houston, Los Angeles và New York với mục đích mở rộng sự hiện diện của ẩm thực Nhật Bản tại Mỹ.
Vào giữa tháng 1, trong bối cảnh kinh tế đang bế tắc kéo dài, một phái đoàn kinh tế lớn của Nhật Bản, bao gồm khoảng 200 lãnh đạo doanh nghiệp và CEO, đã bắt đầu chuyến thăm Bắc Kinh. Đây là phái đoàn đầu tiên như vậy đến Trung Quốc kể từ khi đại dịch bùng phát vào năm 2019, báo hiệu một nỗ lực quan trọng nhằm hàn gắn quan hệ kinh tế.
Chương trình làm việc của phái đoàn rất tham vọng, không chỉ tìm cách dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu hải sản mà còn tìm kiếm sự rõ ràng hơn về việc thực thi “Luật chống gián điệp” của ĐCSTQ và khôi phục các điều khoản đi lại miễn thị thực. Mặc dù đã tham gia thảo luận với các quan chức cấp cao của ĐCSTQ, bao gồm Thủ tướng Lý Cường và Bộ trưởng Thương mại Vương Văn Đào, những mối quan ngại cụ thể của phái đoàn đã không nhận được thừa nhận hay giải quyết một cách trực tiếp.
Vấn đề còn phức tạp hơn nữa khi Bộ Quốc phòng của ĐCSTQ đã đưa ra những lời chỉ trích về chính sách quốc phòng của Nhật Bản, đặc biệt là sự hợp tác của nước này với Úc, Hàn Quốc và Mỹ.
Nhà bình luận độc lập Gia Cát Minh Dương nhấn mạnh những mâu thuẫn cố hữu trong cách tiếp cận của giới lãnh đạo ĐCSTQ, lưu ý thách thức của việc kiểm soát tập trung mà không có đủ chuyên môn cần thiết và nhân sự đáng tin cậy, điều mà ông cho rằng đã dẫn đến tình trạng hỗn loạn trong cả các vấn đề trong nước và quốc tế.
Những diễn biến này nhấn mạnh những thách thức nhiều mặt mà quan hệ kinh tế Trung-Nhật đang phải đối mặt, với những lo ngại về môi trường, căng thẳng ngoại giao và việc tái dàn xếp các mối quan hệ chiến lược, tất cả đều đóng vai trò then chốt trong việc định hình quỹ đạo tương tác trong tương lai giữa hai nước.
Nhật và Đài Loan tìm cách tăng cường hợp tác kinh tế
Giữa xu hướng đa dạng hóa và “phi Trung Quốc hóa”, Nhật Bản và Đài Loan đang sẵn sàng cho việc tăng cường hợp tác kinh tế, báo hiệu sự thay đổi trong sự vận động của kinh tế khu vực. Điều này là đặc biệt đáng chú ý, khi xét đến sự “đối đầu” về chính trị và ngoại giao lâu nay giữa Đài Loan và Trung Quốc.
Các công ty Nhật Bản, vốn có truyền thống lạc quan về thị trường rộng lớn của Trung Quốc, hiện đang phải vật lộn với những thay đổi chính sách khó lường của Bắc Kinh. Sự không chắc chắn này, cùng với việc chính phủ Nhật Bản khuyến khích các doanh nghiệp quay trở lại Nhật Bản, đã dẫn đến việc tái cấu trúc chiến lược chuỗi cung ứng, với nhiều công ty mở rộng sang Đông Nam Á và các khu vực khác.
-
- Tổng thống đắc cử của Đài Loan tới từ Đảng Dân tiến (DPP), ông Lại Thanh Đức (giữa), phát biểu trước những người ủng hộ tại một cuộc mít-tinh tại trụ sở đảng DPP vào ngày 13/1/2024 tại Đài Bắc, Đài Loan. (Ảnh: Annabelle Chih/Getty Images)
Quá trình “phi Trung Quốc hóa” này diễn ra trùng hợp với thời điểm Đài Loan có người lãnh đạo mới, Tổng thống đắc cử William Lai (ông Lại Thanh Đức), thúc đẩy kỳ vọng về việc tăng cường mối quan hệ kinh tế Nhật Bản - Đài Loan. Nhà phân tích Shi Ping ủng hộ việc củng cố mối quan hệ này, nhấn mạnh đến góc nhìn kinh tế toàn cầu.
Chiến thắng bầu cử của ông Lại nhanh chóng được nối tiếp bằng sự chủ động tiếp xúc với các đại diện Nhật Bản. Trong cuộc thảo luận với ông Keiji Furuya, người đứng đầu nhóm nghị sĩ hữu nghị Đài Loan của Nhật Bản, ông Lại đã nêu rõ cam kết mạnh mẽ trong việc tăng cường trao đổi kinh tế và văn hóa. Ông nhấn mạnh ngành công nghiệp bán dẫn là lĩnh vực hợp tác quan trọng, bày tỏ mong muốn mở rộng đầu tư và thương mại.
Trong những năm gần đây, Đài Loan đã tích cực theo đuổi hợp tác chặt chẽ hơn với Nhật Bản trên nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm cả ngoại giao và kinh tế. Sự liên kết này phản ánh sự xoay trục chiến lược trong khu vực khi các doanh nghiệp và chính phủ tìm cách thích ứng với bối cảnh địa chính trị đang thay đổi.
Cưỡng bức kinh tế của Bắc Kinh đối với Nhật và Hàn Quốc
Theo một quan chức an ninh quốc gia hàng đầu của Tòa Bạch Ốc, sự cưỡng bức kinh tế của Bắc Kinh là chủ đề thường xuyên xuất hiện trong các cuộc trò chuyện giữa Mỹ và các đồng minh châu Á, như Nhật Bản và Hàn Quốc.
Ông John Kirby, điều phối viên về truyền thông chiến lược của Hội đồng An ninh Quốc gia (Mỹ), nói với các phóng viên trong cuộc họp báo 7/12/2023: “Tôi không biết quá nhiều cuộc trò chuyện mà chúng tôi đã có với các đối tác Hàn Quốc và Nhật Bản mà các hoạt động bắt nạt kinh tế của Trung Quốc không xuất hiện dưới một hình thức và cách thức nào đó”.
-
- Điều phối viên Hội đồng An ninh Quốc gia về Truyền thông Chiến lược John Kirby phát biểu trong cuộc họp báo tại Tòa Bạch Ốc ở Washington, Mỹ, vào ngày 20/11/2023. (Ảnh: Madalina Vasiliu/The Epoch Times)
Ông Kirby đưa ra bình luận này để trả lời câu hỏi của NTD, cơ quan truyền thông liên kết của The Epoch Times, liên quan đến việc chính quyền Trung Quốc gây áp lực kinh tế và ngoại giao để ngăn chặn đoàn múa Shen Yun của Mỹ biểu diễn tại Hàn Quốc.
Kể từ khi thành lập vào năm 2006 tại New York, Shen Yun (Thần Vận) đã phải hứng chịu hàng loạt chiến dịch phá hoại do Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) dàn dựng. Công ty được thành lập với mục đích giới thiệu 5.000 năm văn hóa Trung Hoa thông qua nghệ thuật nhảy múa và âm nhạc. Theo các nhà phân tích, nỗ lực can thiệp vào hoạt động của Shen Yun trong gần hai thập kỷ xuất phát từ nỗi lo sợ của Bắc Kinh trước việc mô tả truyền thống Trung Quốc của Shen Yun.
Một phát ngôn viên của Đại sứ quán Trung Quốc vào tháng 11/2023 thừa nhận rằng họ đã “thông báo cho phía Hàn Quốc về lập trường của Trung Quốc chống lại biểu diễn Thần Vận” để không cho công ty tiếp cận được các rạp hát Hàn Quốc.
Nhiều quan chức chính quyền Biden và các nhà lập pháp tại Quốc hội Mỹ đã bày tỏ lo ngại về sự cưỡng bức kinh tế đằng sau các hoạt động can thiệp như vậy.
Bộ Ngoại giao Mỹ vào ngày 7/11/2023 tuyên bố rằng Bắc Kinh “có quá khứ rất rõ ràng về việc sử dụng biện pháp cưỡng bức kinh tế và mặt khác ở nhiều quốc gia”, đồng thời lưu ý rằng chính quyền Mỹ sẽ tiếp tục đối phó vấn đề thông qua quan hệ đối tác chặt chẽ với các đồng minh Ấn Độ - Thái Bình Dương như Hàn Quốc và Nhật Bản.
Trong cuộc họp báo ở San Francisco trước hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Trung, một quan chức cấp cao của chính quyền Biden đã mô tả “sự cưỡng bức kinh tế” là “rất tai hại”.
“Tôi nghĩ đó là một đặc điểm đáng lo ngại của ngoại giao Trung Quốc”, ông nói. “Và sẽ là quan trọng để các quốc gia thực hiện các bước tiếp theo để cố gắng hợp tác cùng nhau để tạo ra sự kiên cường lớn hơn…”.
Mối quan hệ ‘lạnh về chính trị, nóng về kinh tế' giữa Nhật và Trung Quốc đang thay đổi
Trong những năm gần đây, các công ty Nhật Bản lần lượt rời khỏi Trung Quốc. Các chuyên gia tin rằng khi căng thẳng địa chính trị gia tăng, mối quan hệ “lạnh lùng về chính trị nhưng nóng bỏng về kinh tế” giữa Nhật Bản và Trung Quốc sẽ thay đổi. Các chuỗi cung ứng quan trọng của Nhật Bản sẽ dần tách khỏi Trung Quốc, giảm thiểu rủi ro trong ngắn hạn và tách rời khỏi Trung Quốc về lâu dài.
Ông Li Shihui, Chủ tịch Viện Nhật Bản tại Đài Loan và là giáo sư tại Trường Quan hệ Quốc tế thuộc Đại học Quốc gia Chengchi, nói với The Epoch Times: “Các quy định lao động cũng như chính sách hoặc hệ thống trong nước của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) thiếu minh bạch nghiêm trọng, khiến các công ty Nhật Bản dễ bị ảnh hưởng bởi vấn đề chính trị và khiến họ gặp các vấn đề và khó khăn trong hoạt động”.
Bà Wang Xiuwen, chuyên gia tại Viện Quốc phòng và An ninh Đài Loan, đã chỉ ra một quy luật lịch sử quan trọng: “Khi các chính sách của chính phủ Nhật Bản xúc phạm lợi ích chính trị của ĐCSTQ, ĐCSTQ thường dùng đến việc khuấy động chủ nghĩa dân tộc 'chống Nhật' và nhắm mục tiêu vào các công ty Nhật Bản hay thường dân Nhật Bản ở Trung Quốc. Đã có một số bài học trong thập kỷ qua”.
-
- Người biểu tình Trung Quốc tổ chức một cuộc biểu tình chống Nhật Bản bên ngoài Đại sứ quán Nhật Bản ở Bắc Kinh, Trung Quốc, vào ngày 15/9/2012. (Ảnh: Lintao Zhang/Getty Images)
Ông Li cũng nhấn mạnh rằng người Nhật nhận thấy ĐCSTQ đã không tuân thủ các quy định của Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực, đặc biệt là về quyền sở hữu trí tuệ. Về thương mại quốc tế, Nhật Bản tin rằng ĐCSTQ không phải là quốc gia tuân thủ luật lệ.
Bà Wang cho biết, ngoài những ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung kéo dài nhiều năm, môi trường kinh doanh của Trung Quốc ngày càng trở nên tồi tệ.
“ĐCSTQ tùy tiện bắt giữ người nước ngoài [đặc biệt là người Nhật] với lý do vi phạm an ninh quốc gia hoặc Đạo luật chống gián điệp, khiến hầu hết các công ty và nhà sản xuất Nhật Bản cảm thấy rằng an toàn cá nhân của họ không được đảm bảo và họ phải sơ tán nhân viên Nhật Bản khỏi Trung Quốc càng sớm càng tốt”, bà Wang nói.
Trong bối cảnh căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ đang diễn ra, mặc dù Nhật Bản đứng về phía Mỹ nhưng mối quan hệ kinh tế của nước này với Trung Quốc lại gần gũi hơn so mối quan hệ kinh tế của Mỹ và Trung Quốc.
Ông Li nói: “Hướng đi hiện tại mà Nhật Bản và châu Âu đang nhắm tới có lẽ là tách rời trong dài hạn và giảm thiểu rủi ro trong ngắn hạn [từ Trung Quốc]”.
Ông nói: Giảm rủi ro có nghĩa là chuyển dần một số chuỗi cung ứng quan trọng khỏi Trung Quốc, những đối tượng Nhật Bản coi là nhạy cảm.
Bà Wang nói: “Chính sách của chính phủ Nhật Bản là đẩy nhanh việc sơ tán các nhà sản xuất Nhật Bản khỏi Trung Quốc”.
“Với việc có ít công ty Nhật Bản có thể bị ĐCSTQ bắt làm con tin hơn, chính phủ Nhật Bản có thể không còn khoan dung với ĐCSTQ nữa”.
Ông Li Shihui cho biết, trong ba mươi năm qua, Trung Quốc và Nhật Bản có nhiều xung đột chính trị, bao gồm sách giáo khoa, đền Yasukuni, các vấn đề lịch sử, v.v., nhưng sự phát triển kinh tế giữa Trung Quốc và Nhật Bản tương đối mạnh mẽ. Mối quan hệ giữa hai nước thường được mô tả là “lạnh lùng về chính trị nhưng nóng bỏng về kinh tế”.
Ông nói: “Trước đây, người ta tin rằng Trung Quốc và Nhật Bản thường xoa dịu xung đột chính trị thông qua tương tác kinh tế, nhưng giờ đây điều đó thật khó khăn”.
"Ở Nhật Bản hiện có một tư duy khác. Theo quan điểm hoặc cấu trúc an ninh kinh tế, chính trị và kinh tế không thể tách rời".
Bảo Nguyên tổng hợp
