Bề mặt của sao Hỏa có vẻ cằn cỗi và không có sự sống, nhưng hành tinh Đỏ này dường như đang che giấu khá nhiều bí mật khỏi con mắt tò mò của con người. May mắn thay, chúng ta có công nghệ – và một cuộc khảo sát radar mới về khu vực Medusae Fossae Formation (MFF) trên đường xích đạo của sao Hỏa đã tiết lộ những gì dường như là những phiến nước đá khổng lồ dày tới vài km bị chôn vùi.
Đây là lượng nước lớn nhất từng được tìm thấy ở khu vực trung tâm của sao Hỏa. Điều này cho thấy rằng hành tinh bụi bặm khô cằn này không hoàn toàn thiếu nước như chúng ta nghĩ.
Các nhà khoa học cho biết, lượng nước chôn vùi ở đó tương đương với biển Đỏ trên Trái Đất; nếu được đưa lên bề mặt và tan chảy, nó sẽ tạo thành một đại dương nông sâu từ 1,5 đến 2,7 mét bao phủ sao Hỏa.
Vào năm 2007, các nhà khoa học đã phát hiện những dấu hiệu đầu tiên về các lớp băng chôn vùi ở độ sâu tới 2,5 km, nhưng họ không biết đó là gì. Dữ liệu mới và các công cụ mới để phân tích dữ liệu đó đã tiết lộ nhiều thông tin hơn dự kiến về các lớp băng này.
Nhà địa chất Thomas Watters của Viện Smithsonian cho biết: "Chúng tôi đã khảo sát lại MFF bằng dữ liệu mới hơn từ radar MARSIS của Mars Express và phát hiện ra rằng các lớp băng thậm chí còn dày hơn chúng tôi nghĩ: tới 3,7 km".
"Điều thú vị là các tín hiệu radar khớp với những gì chúng tôi mong đợi thấy từ băng nhiều lớp và tương tự như các tín hiệu mà chúng tôi thấy từ các mũ băng cực của sao Hỏa, nơi mà chúng tôi biết là rất giàu băng”.
MFF là một tập hợp các lớp băng khổng lồ kéo dài khoảng 5.000 km dọc theo đường xích đạo của sao Hỏa, đánh dấu ranh giới giữa vùng đất thấp ở bán cầu bắc và vùng cao nguyên có nhiều miệng núi lửa ở phía nam.
Vì khu vực này rất ít được biết đến nên các nhà khoa học rất muốn tìm hiểu thêm về nó. Năm 2007, Watters và nhóm của ông đã thu thập dữ liệu radar cho thấy sự hiện diện rõ ràng của một thứ gì đó được chôn vùi bên dưới mặt sao Hỏa. Nhưng họ không rõ thứ đó thực ra là gì. Vì khu vực MFF rất nhiều bụi, nên các lớp băng bị chôn vùi có thể chứa bụi. Chúng cũng có thể là vật liệu núi lửa, trầm xuống từ kỷ nguyên ẩm ướt trong quá khứ hoặc - một cách thú vị - là băng nước.
Vì vậy, các nhà nghiên cứu đã thu thập các quan sát radar mới về khu vực này, phân tích kết quả và thực hiện mô hình hóa để cố gắng tìm ra thứ gì bị chôn vùi dưới lớp bụi và đá. Và thứ duy nhất phù hợp với dữ liệu là băng nước.
Nhà vật lý Andrea Cicchetti thuộc Viện Vật lý thiên văn Quốc gia ở Ý cho biết: "Nếu MFF chỉ đơn giản là một đống bụi khổng lồ, thì khi xét đến độ sâu của nó, chúng tôi mong đợi nó sẽ bị nén lại dưới trọng lượng của chính nó”.
"Điều này sẽ tạo ra thứ gì đó đậm đặc hơn nhiều so với những gì chúng ta thấy với MARSIS. Và khi chúng tôi mô hình hóa cách các vật liệu không có băng khác nhau sẽ hoạt động như thế nào, thì không có gì tái tạo được các đặc tính của MFF. Chúng ta cần có băng nước”.
Trong vài thập kỷ qua, khi việc khám phá sao Hỏa ngày càng phát triển, thì hiểu biết trước đây về hành tinh này đã thay đổi đáng kể. Khi nhìn vào bất cứ nơi nào trên sao Hỏa, chúng ta đều thấy bằng chứng về nước có từ lâu đời, chảy trên bề mặt trong các con sông hoặc tập trung thành hồ hay đại dương.
Chúng ta biết rằng hiện tại không có nước lỏng trên sao Hỏa. Tất cả lượng nước đó đã đi đâu vẫn còn là một bí ẩn: liệu nó có biến mất vào không gian dưới dạng hơi nước hay bị giữ bên trong hành tinh, ở nơi chúng ta không thể nhìn thấy? MFF có thể cung cấp một số câu trả lời cho câu hỏi này.
Các nhà khoa học muốn biết nơi để tìm ra nước trên sao Hỏa vì một lý do thực tế khác. Khi con người tương lai được gửi đến hành tinh Đỏ, họ sẽ cần nước để sinh tồn. Nếu nước đã có ở đó, điều đó sẽ giảm thiểu lượng nước mà họ cần mang theo.
Thật không may, nước ở MFF bị chôn sâu hàng trăm mét dưới lớp bụi sao Hỏa, nằm ngoài khả năng tiếp cận của chúng ta.
Tuy nhiên, khám phá này làm dấy lên hy vọng rằng có nước ẩn náu ở nơi khác trên sao Hỏa. Nó cũng cung cấp cho các nhà khoa học thông tin mới trong cuộc săn lùng để khám phá lịch sử bí ẩn của sao Hỏa và quá trình chuyển đổi thành trạng thái hiện tại của nó.
Nhà khoa học hành tinh Colin Wilson của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu cho biết: "Phân tích mới nhất này thách thức hiểu biết của chúng ta về Medusae Fossae Formation và cũng đặt ra nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời".
"Các lớp băng này đã mất bao nhiêu thời gian để hình thành trong quá khứ, và sao Hỏa như thế nào vào thời điểm đó? Nếu được xác nhận là băng nước, thì những mỏ băng khổng lồ này sẽ thay đổi hiểu biết của chúng ta về lịch sử khí hậu của sao Hỏa. Bất kỳ hồ chứa nước cổ đại nào cũng sẽ là mục tiêu hấp dẫn cho hoạt động khám phá của con người hoặc robot".
Nghiên cứu đã được công bố trên Geophysical Research Letters.
Theo Science Alert
