Cơ thể con người có thể tồn tại nhiều tuần mà không cần thức ăn (nhịn ăn), nhưng gần như chỉ có thể sống sót từ 2 đến 4 ngày nếu không có nước (nhịn uống).
Ăn và uống là nhu cầu thiết yếu của con người. Các hệ thống trong cơ thể chúng ta cần nước và năng lượng từ thức ăn để hoạt động bình thường.
Không có nghiên cứu khoa học cụ thể nào về việc con người có thể tồn tại bao lâu mà không có thức ăn hoặc nước uống do vấn đề về đạo đức. Dữ liệu thường đến từ các nghiên cứu quan sát về các cuộc tuyệt thực, nạn đói và trong tình huống sống sót khẩn cấp. Ví dụ, một người đàn ông Áo bị bỏ quên trong tù giam đã không được ăn uống trong 18 ngày.
Chúng ta có thể nhịn ăn trong bao lâu?
Một người đàn ông điển hình, được nuôi dưỡng tốt, nặng 70 kg, ‘về mặt kỹ thuật’ có đủ lượng calo dự trữ để chịu được trong khoảng từ 1 đến 3 tháng.
Thời gian tối đa để nhịn ăn phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm tuổi, giới tính, kích thước cơ thể, thể lực, bữa ăn cuối cùng trước đó, và môi trường sống.
Khi không được cung cấp năng lượng thông qua thức ăn, cơ thể sẽ tự động điều chỉnh sự trao đổi chất và tiêu thụ năng lượng. Năng lượng từ chất béo dự trữ hay mô cơ sẽ được dùng làm nhiên liệu trong những thời điểm không được ăn uống. Nếu một người được tiếp cận với nước nhưng không có thức ăn, họ có thể sống sót đến hai tháng.
Nhìn chung, phụ nữ có thể chịu đói lâu hơn nam giới và tồn tại ở mức chỉ số BMI thấp hơn. Điều này có thể là do phụ nữ tự nhiên có tỷ lệ mỡ trong cơ thể cao hơn, và cơ thể của họ cũng có xu hướng sử dụng chất béo thay vì cơ nạc để lấy năng lượng trong thời gian đói.
Nhịn uống nước là một chuyện hoàn toàn khác hẳn
Nước hoạt động như một chất bôi trơn cho khớp, điều chỉnh nhiệt độ cơ thể thông qua bài tiết mồ hôi và hô hấp, là dung môi cho các chất dinh dưỡng, đồng thời giúp thải chất thải ra ngoài.
Cơ thể có nhiều nguồn năng lượng dự trữ để thay thế thức ăn, nhưng chất lỏng thì không. Chức năng thận sẽ suy giảm trong vòng vài ngày nếu không được cung cấp đủ nước.
Cơ thể của chúng ta liên tục mất nước: đổ mồ hôi, đi vệ sinh, thậm chí là thở ra; trong điều kiện khắc nghiệt, một người trưởng thành có thể mất từ 1 đến 1,5 lít mồ hôi mỗi giờ. Nếu không được bổ sung nước, tổng lượng chất lỏng trong cơ thể có thể giảm nhanh chóng và nguy hiểm nhất là lượng máu có thể giảm xuống, huyết áp tụt xuống và có thể gây tử vong.
Theo Randall K. Packer, giáo sư sinh học tại trường Đại học George Washington, thời gian tối đa một người có thể không có nước khoảng một tuần, trong điều kiện hoàn toàn không có thức ăn và nước uống.
Nhưng nếu có thức ăn mà không có nước uống, thời gian chỉ còn lại từ 2 đến 4 ngày. Thức ăn sẽ cần dung môi để hòa tan và tiêu hóa và sẽ rút nước từ cơ thể nhanh chóng.
Nhịn ăn, nhịn uống ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào
Đầu tiên, cơ thể sẽ hấp thụ bất kỳ lượng glucose nào bạn còn lại. Một quá trình chuyển đổi từ đốt cháy glucose sang đốt cháy chất béo dự trữ sẽ xảy ra. Đây là lúc cơ thể bắt đầu giảm cân đáng kể và có các triệu chứng đói sơ bộ như chóng mặt, sương mù não và mệt mỏi.
Cơ thể có thể mất vài ngày đến vài tuần để cạn kiệt nguồn dự trữ chất béo. Một khi đã sử dụng hết, thứ duy nhất còn lại là protein bên trong cơ bắp.
Một khi bắt đầu đốt cháy protein, cơ thể sẽ xuống dốc rất nhanh chóng do:
- Loãng xương hoặc giảm mật độ xương
- Bệnh tim mạch
- Suy nội tạng
Mất nước có thể gây tử vong nhanh chóng, đặc biệt là ở những vùng khí hậu nóng. Không có quá trình bên trong nào để bù đắp cho việc thiếu nước. Trong vòng vài giờ sau khi không uống, bạn có thể bắt đầu gặp các triệu chứng mất nước bao gồm:
- Khát nước
- Da khô
- Chóng mặt
Khi vấn đề trở nên nghiêm trong, những triệu chứng sau có thể xảy ra:
- Lú lẫn
- Tim đập nhanh
- Suy nội tạng
Suy nội tạng có thể gây tử vong nếu không được điều trị sớm.
Vậy nên, chúng ta không nên hạn chế quá mức thức ăn hoặc nước uống như một cách để giảm cân. Nếu không có một chế độ ăn giảm cân khoa học, cơ thể sẽ cảm thấy mệt mỏi hơn và xuống sức. Do đó, hãy tuân thủ một chế độ ăn uống đa dạng, chủ yếu là thực phẩm lành mạnh như trái cây, rau và protein nạc nếu mục tiêu của chúng ta là giảm cân.
Quang Minh (tổng hợp)
