Những hạn chế mới này chỉ là bộ chính sách đầu tiên của Đài Loan nhắm tới các công nghệ cốt lõi cần được bảo vệ khẩn cấp. Các quy định này phù hợp với chính sách của Mỹ về hạn chế xuất khẩu chip bán dẫn và các công nghệ liên quan nhắm tới thị trường Trung Quốc.
Giữa lúc Mỹ đang tăng cường phong tỏa về công nghệ đối với Trung Quốc, Đài Loan cũng đã đưa ra các quy định mới nhằm ngăn chặn việc rò rỉ các công nghệ quan trọng sang đất nước này.
Hội đồng Khoa học và Công nghệ Quốc gia Đài Loan (NSTC), ngày 5/12, đã ban hành danh sách 22 công nghệ quan trọng cần được bảo vệ.
Điều này diễn ra sau những lo ngại lâu nay của chính phủ Đài Loan về các nỗ lực gián điệp của Trung Quốc nhằm bắt chước thành công của Đài Loan trong lĩnh vực bán dẫn và các công nghệ cốt lõi khác.
Danh sách công nghệ quan trọng bao gồm công nghệ quốc phòng, không gian, nông nghiệp, chất bán dẫn và an ninh truyền thông.
NSTC chỉ ra rằng ngành công nghiệp bán dẫn của Đài Loan duy trì thị phần lớn nhất thế giới và đóng vai trò then chốt trong việc phát triển các công nghệ mới khác.
Ngành công nghiệp này cũng thúc đẩy đáng kể sự phát triển và khả năng cạnh tranh kinh tế của Đài Loan.
Thông báo cho biết những hạn chế này chỉ là bộ chính sách đầu tiên nhắm tới các công nghệ cốt lõi cần được bảo vệ khẩn cấp.
Các quy định mới của Đài Loan phù hợp với chính sách của Mỹ về hạn chế xuất khẩu chip bán dẫn và các công nghệ liên quan tới Trung Quốc.
Năm 2021, hơn 1 triệu doanh nhân Đài Loan đã đến Trung Quốc và làm việc tại đó. Đây là một ví dụ về mối quan hệ thương mại sâu rộng giữa Đài Loan và Trung Quốc. Nó đã làm dấy lên mối lo ngại từ Mỹ rằng công nghệ chất bán dẫn và các công nghệ khác của Đài Loan có thể có nguy cơ bị chính quyền Trung Quốc đánh cắp.
Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo cho biết tại Diễn đàn Quốc phòng Reagan vào ngày 2/12 rằng để ngăn Trung Quốc vượt qua Mỹ trong các công nghệ mới nổi như trí tuệ nhân tạo và chip, Mỹ cần tăng cường việc kiểm soát xuất khẩu và việc thực thi các biện pháp kiểm soát đó.
-
- Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo làm chứng trong phiên điều trần tại Đồi Capitol ở Washington, Mỹ, vào ngày 4/10/2023. (Ảnh: Saul Loeb / AFP qua Getty Images)
Bà Raimondo nói rằng Trung Quốc là “mối đe dọa lớn nhất mà chúng ta từng gặp phải” và “Trung Quốc không phải là bạn của chúng ta”.
Bà Raimondo hôm 30/11 nhấn mạnh an ninh quốc gia sẽ được ưu tiên hơn các liên minh kinh tế và chính trị với Trung Quốc.
Bà cũng bày tỏ thêm mối lo ngại về việc chính quyền Trung Quốc tiếp tục xây dựng và củng cố quân đội.
Bà nói: “Có lẽ điều đáng lo ngại nhất là họ đang tăng tốc nỗ lực kết hợp các chính sách kinh tế và công nghệ với tham vọng quân sự của mình”.
Vào tháng 10 năm nay, Mỹ đã cập nhật các quy định liên quan đến việc xuất khẩu chất bán dẫn tiên tiến có thể hỗ trợ quân đội Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) phát triển trí tuệ nhân tạo.
Đáp lại, Trung Quốc chỉ trích việc kiểm soát xuất khẩu vì chế độ này coi chất bán dẫn bậc cao là sản phẩm thiết yếu đối với tăng trưởng kinh tế.
Kéo lùi tham vọng chip của Bắc Kinh
The Epoch Times đã nói chuyện với nhà bình luận thời sự Trung Quốc Đường Tịnh Viễn (Tang Jingyuan) về việc Đài Loan thắt chặt kiểm soát.
Ông Đường tin rằng việc Bộ Thương mại Mỹ áp đặt các hạn chế xuất khẩu chất bán dẫn đối với Trung Quốc vốn đã có tác động đáng kể.
Ông nói: “Nếu Đài Loan tham gia áp đặt các hạn chế, điều đó có nghĩa là TSMC của Đài Loan, nhà sản xuất chất bán dẫn lớn nhất thế giới, sẽ giảm đáng kể xuất khẩu sang Trung Quốc”.
Ông nói, điều này có thể sẽ kéo lùi tham vọng chip của Trung Quốc trong vài năm.
-
- Một người đàn ông đi ngang qua logo công ty tại trụ sở của nhà sản xuất chất bán dẫn lớn nhất thế giới, TSMC, ở Tân Trúc, Đài Loan, vào ngày 29/1/2021. (Ảnh: Sam Yeh/AFP qua Getty Images)
“Điều này cũng sẽ ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển các công nghệ chủ chốt của Trung Quốc như 5G, siêu máy tính và trí tuệ nhân tạo, điều sẽ làm giảm sự cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ trong lĩnh vực khoa học và công nghệ tiên tiến, đồng thời làm gia tăng thêm khoảng cách công nghệ giữa Trung Quốc và Mỹ”, ông Đường nói.
Ông nói: “Các công ty công nghệ hàng đầu của Trung Quốc, chẳng hạn như nhà sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi, sẽ phải tăng giá đối với chip của họ và chính quyền Trung Quốc sẽ gặp khó khăn hơn trong việc đạt được mục tiêu độc lập về chất bán dẫn”.
"Các hạn chế về chip từ TSMC cũng có thể ảnh hưởng gián tiếp đến việc nâng cấp ngành sản xuất của Trung Quốc, khả năng cạnh tranh của lĩnh vực công nghệ Trung Quốc trên thế giới, cũng như số lượng đơn hàng xuất khẩu của Trung Quốc. Điều này sẽ dẫn đến nguy cơ tổn thất GDP rất lớn".
Ông Đường cho biết các hạn chế về chất bán dẫn cũng sẽ cản trở quân đội Trung Quốc vì nước này sẽ không thể phát triển các công nghệ quan trọng trong điện toán tiên tiến và trí tuệ nhân tạo.
Ông nói: “Từ góc độ địa chính trị, những biện pháp hạn chế của Đài Loan có thể gây ra sự trả đũa và làm gia tăng căng thẳng trong khu vực”. “Đài Loan và Mỹ đang xây dựng ‘Bức tường Berlin công nghệ’ bằng cách cùng thực hiện việc tách rời công nghệ khỏi chế độ Trung Quốc”.
Số phận TSMC trở thành tâm điểm
Khi chính quyền Trung Quốc đe dọa xâm chiếm Đài Loan và “thống nhất” hòn đảo với Trung Quốc đại lục, số phận của TSMC đã trở thành tâm điểm đối với phương Tây vì Trung Quốc sẽ có quyền kiểm soát trên thực tế đối với hầu hết các chất bán dẫn của thế giới nếu xâm chiếm được Đài Loan, điều mà nước này đã liên tục đe dọa sẽ thực hiện.
Thành viên nghiên cứu của Viện Hoover, ông Kharis Templeman, và thành viên Trung tâm FSI, bà Oriana Skylar Mastro, đã công bố một báo cáo vào tháng 7 rằng Mỹ nên tăng cường mối quan hệ với Đài Loan để bảo vệ chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu.
Báo cáo cho rằng việc ngăn chặn một cuộc xâm lược từ chính quyền Trung Quốc sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho Mỹ vì nguồn cung cấp chất bán dẫn ổn định là rất quan trọng trong mọi thứ, từ trí tuệ nhân tạo đến điện thoại thông minh, thiết bị y tế, ô tô và máy bay chiến đấu.
Thách thức đối với Trung Quốc trong ngành chip
-
- Một nhân viên làm việc tại một nhà máy của Công ty Chất bán dẫn Jiejie ở Nam Thông, tỉnh Giang Tô, miền đông Trung Quốc, vào ngày 17/3/2021. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) có tham vọng có thể độc lập sản xuất chip tiên tiến theo chính sách "Made in China 2025" nhằm giảm tỷ lệ nhập khẩu chip của Trung Quốc từ 85% xuống 30% vào năm 2025. Tuy nhiên, mục tiêu này phải đối mặt với những thách thức đáng kể.
Vào tháng 9, Reuters đưa tin rằng quỹ đầu tư mới của ĐCSTQ, còn được gọi là Big Fund Phase III [Quỹ Lớn Giai đoạn III], đã nhận được sự chấp thuận. Quỹ này, với mục tiêu huy động 300 tỷ CNY (nhân dân tệ) (khoảng 41 tỷ USD), có mục đích thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc và thu hẹp khoảng cách với các đối thủ toàn cầu, đặc biệt là Mỹ. Mức đầu tư của giai đoạn thứ ba này vượt quá tổng mức đầu tư của hai giai đoạn đầu tiên, vốn đã huy động được lần lượt 138,7 tỷ CNY (khoảng 19,5 tỷ USD) và 200 tỷ CNY (khoảng 28,2 tỷ USD) trong năm 2014 và 2019.
Bất chấp những khoản đầu tư này, cách tiếp cận của ĐCSTQ vẫn bị hủy hoại bởi sự kém hiệu quả và tham nhũng, dẫn đến phá sản, vỡ nợ và các dự án chưa hoàn thành. Kể từ năm 2021, một số quan chức cấp cao đã dính líu đến các vụ bê bối tham nhũng liên quan.
Ngành công nghiệp bán dẫn là tâm điểm trong cuộc cạnh tranh Mỹ-Trung. Lệnh cấm chip được nâng cấp của chính phủ Mỹ đối với Trung Quốc vào tháng 10 càng làm trầm trọng thêm những thách thức đối với Trung Quốc. Lệnh cấm mới bao hàm việc bán chip chuyên dụng, như A800 và H800 của Nvidia, sang Trung Quốc, nhằm đối phó những lỗ hổng trước đó. Hơn nữa, lệnh cấm quy định rằng các con chip được sản xuất bằng công nghệ, phần mềm và thiết bị của Mỹ trên toàn cầu phải có sự cho phép của Mỹ để bán cho Trung Quốc.
Ngoài ra, lệnh này còn đặt ra những hạn chế đối với công nhân lành nghề của Mỹ, cấm người Mỹ hỗ trợ Trung Quốc phát triển hoặc sản xuất mạch tích hợp mà không được phép.
Tính đến cuối năm 2022, khả năng tự cung cấp mạch tích hợp của Trung Quốc duy trì ở mức dưới 30%, cho thấy sự phụ thuộc hơn 70% vào nhập khẩu. Tình huống này nêu bật sự phức tạp và thách thức mà Trung Quốc phải đối mặt trong việc giảm sự phụ thuộc vào chip nước ngoài, nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược và bản chất cạnh tranh của ngành bán dẫn toàn cầu.
Tại sao Trung Quốc rất khó đạt được sự độc lập về chip?
Theo ông Chiou Jiunn-rong, giáo sư tại Khoa Kinh tế, Đại học Quốc lập Trung ương của Đài Loan, ngành công nghiệp bán dẫn là một ngành rất chuyên biệt, cần sự hợp tác và chia sẻ nguồn lực giữa các lĩnh vực khác nhau ở các quốc gia khác nhau và một quốc gia không thể thành công chỉ bằng cách ném tiền vào nó.
Ông Chiou cho biết: “Ngành công nghiệp bán dẫn vô cùng rộng lớn và phức tạp”. “Phần lớn hoạt động nghiên cứu và phát triển cũng như bằng sáng chế đều ở Mỹ. Các hợp chất quan trọng nằm ở Nhật Bản, thiết bị in thạch bản ở Hà Lan; và ở Đài Loan, bạn có một nhóm công nhân lành nghề chăm chỉ và siêng năng”.
Ông Chiou nói thêm rằng, với các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với hàng xuất khẩu sang Trung Quốc, sẽ rất khó khăn cho chính quyền Trung Quốc trong việc kết hợp tất cả các lĩnh vực này ở Trung Quốc. Đây là điều sẽ phải mất ít nhất 10 năm và hàng tỷ USD để thực hiện.
Ông lấy Mỹ làm ví dụ. Mặc dù Mỹ có bí quyết về công nghệ chip tiên tiến nhưng nước này vẫn cần Công ty TNHH Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC) trong việc thành lập các nhà máy tại Mỹ để sản xuất chip.
-
- Tổng thống Joe Biden (giữa) chào hỏi các công nhân khi ông đi tham quan Cơ sở Sản xuất Chất bán dẫn TSMC ở Phoenix, Mỹ, vào ngày 6/12/2022. (Ảnh: Brendan Smialowski/AFP qua Getty Images)
Theo nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới, ngoài nhà máy đầu tiên ở Arizona sẽ bắt đầu sản xuất công nghệ xử lý N4 vào nửa đầu năm 2025, TSMC đã “bắt đầu xây dựng nhà máy thứ hai, dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất công nghệ xử lý 3nm vào năm 2026”.
Vai trò của Nhật Bản và Hà Lan, khả năng bắt kịp của Trung Quốc
Ông Tai Chih-Yen, một chuyên gia người Đài Loan về kinh tế quốc tế, nói với The Epoch Times rằng hầu hết các hợp chất hóa học quan trọng đối với lĩnh vực này đều nằm ở Nhật Bản.
“Trong những năm 1980 và 1990, Nhật Bản đã thay thế Mỹ trở thành nước lớn trong ngành sản xuất chất bán dẫn và tiếp quản việc sản xuất các sản phẩm hóa chất từ Mỹ. Lợi thế này của Nhật Bản vẫn không bị lay chuyển cho đến ngày nay”, ông Tai nói.
Ông Tai là nhà nghiên cứu tại Phòng Nghiên cứu Kinh tế Quốc tế của Viện Nghiên cứu Kinh tế Chung-Hua (CIER) của Đài Loan, chuyên về quản lý chiến lược ngành, công nghệ mới nổi và khởi nghiệp.
Ông nói thêm rằng, dù Đài Loan đã phát triển chất bán dẫn từ lâu và có nhiều loại hóa chất đặc biệt nhưng vẫn không thể thay thế được Nhật Bản. Các công ty Nhật Bản sở hữu nhiều quy trình và bằng sáng chế quan trọng trong việc sản xuất các loại hóa chất này.
"Các công ty Nhật Bản rất mạnh về vấn đề này. Nguồn cung của họ luôn rất ổn định. Nếu muốn tìm nguồn thứ hai để thay thế, đôi khi bạn có thể gặp phải vấn đề về độ tinh khiết và ổn định", ông Tai nói.
Theo ông Brad Liao, giám đốc thiết kế vi mạch tích hợp cấp cao làm việc tại Đài Loan, các hệ thống in thạch bản EUV do ASML Hà Lan sản xuất có mức độ tinh vi mà bất kỳ đối thủ nào của nó cũng không thể dễ dàng vượt qua trong thời gian ngắn.
Theo công ty Hà Lan, ASML đã chi hơn 6 tỷ EUR (đồng Euro) cho nghiên cứu và phát triển EUV trong 17 năm. Máy in thạch bản là một công cụ có độ chính xác cao với các yêu cầu cực kỳ nghiêm ngặt về độ chính xác. Ông Liao cho biết, để tích hợp nhiều thành phần như vậy và đạt được độ chính xác cao như vậy cần rất nhiều bí quyết.
-
- Một nhân viên đi ngang qua logo ASML, một công ty Hà Lan hiện là nhà cung cấp máy sản xuất chất bán dẫn lớn nhất thế giới thông qua hệ thống quang khắc ở Veldhoven, Hà Lan, vào ngày 17/4/2018. (Ảnh: EMMANUEL DUNAND/AFP qua Getty Images)
Ông Liao nói: “Đó không phải là thứ có thể bắt kịp chỉ trong vòng 5 hay 10 năm.
“Khi Trung Quốc cuối cùng có thể sản xuất được thứ gì đó bằng công nghệ nội địa của mình, thì nó sẽ muộn hơn mười năm so với các nhà sản xuất phương Tây và chất lượng sản phẩm sẽ khá kém. Ví dụ, những chiếc điện thoại gần đây của Huawei được cài đặt chip được sản xuất theo công nghệ [Trung Quốc] lỗi thời và chúng rất dễ bị nóng”, ông Liao nói.
Sau lệnh cấm xuất khẩu của chính phủ Mỹ, ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc gần đây đã cảm thấy bị bóp nghẹt.
Moore Threads Intelligence Technology Beijing Co., một nhà phát triển bộ xử lý đồ họa và bộ tăng tốc AI của Trung Quốc được thành lập cách đây ba năm, được cho là có kế hoạch cắt giảm một tỷ lệ phần trăm một chữ số trong số khoảng 1.000 nhân viên của mình sau khi công ty này được đưa vào danh sách thực thể của Mỹ vào tháng 10.
Trung Quốc được cho là sẽ phụ thuộc vào chip nhập khẩu từ nước ngoài trong những năm tới. OFWeek, một hãng truyền thông tập trung vào công nghệ cao của Trung Quốc có trụ sở tại trung tâm công nghệ Thâm Quyến ở phía nam Trung Quốc, đã đưa tin vào tháng 8 rằng chip sản xuất trong nước của Trung Quốc chiếm khoảng 12% tổng số chip cần thiết vào năm 2023. Tỷ lệ này thua xa mục tiêu 70% của Bắc Kinh cho năm 2027.
Lợi thế của Đài Loan
-
- Một nhà máy của nhà sản xuất chất bán dẫn Đài Loan TSMC tại Công viên Khoa học Trung tâm Đài Loan ở Đài Trung, Đài Loan, vào ngày 25/03/2021. (Ảnh: Sam Yeh/AFP qua Getty Images)
Ông Liao đồng ý với ông Chiou rằng Đài Loan có lợi thế cạnh tranh rất lớn. Đó chính là đội ngũ công nhân lành nghề trong ngành bán dẫn, những người siêng năng, kiên trì và có trách nhiệm.
Ông nói với The Epoch Times rằng có một trận động đất lớn xảy ra ở Đài Loan vào tháng 10 và nó có tác động đáng kể đến thiết bị bán dẫn. Sau trận động đất, các kỹ sư của TSMC ngay lập tức quay lại nhà máy để kiểm tra xem thiết bị có vấn đề gì không và đảm bảo chúng hoạt động bình thường vì các nhà máy của TSMC chạy suốt ngày đêm.
Ông Liao cho biết: “Đó là lý do tại sao TSMC có hiệu suất trên 90%, cao hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh, vốn có hiệu suất từ 80% trở xuống”.
Ông Tai cho rằng Trung Quốc cũng thiếu công nhân lành nghề trong lĩnh vực thiết kế và sản xuất chất bán dẫn.
Ông Tai cho biết: “Trình độ chuyên môn của lực lượng lao động Trung Quốc có theo kịp hay không là một nghi vấn”. “Các nhà khoa học Trung Quốc trong ngành này thực sự rất hiếm vì những người lao động lành nghề hạng nhất của Trung Quốc chủ yếu làm việc trong lĩnh vực kinh doanh và tài chính”.
Bảo Nguyên tổng hợp
