Các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện ra một thứ gì đó ma quái và kỳ lạ xảy ra ở ranh giới nhật quyển (heliopause), nơi gió Mặt trời kết thúc và không gian liên sao bắt đầu, theo Space.com.
Mặt trời và các hành tinh cư trú trong nhật quyển (heliosphere), một bong bóng bảo vệ được tạo ra bởi từ trường của Mặt trời và luồng gió Mặt trời hướng ra ngoài (các hạt mang điện từ Mặt trời).
Ý tưởng cho rằng ranh giới nhật quyển thay đổi hình dạng không phải là mới; trong thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu đã xác định rằng nó không tĩnh.
Trong nghiên cứu này, bằng cách sử dụng dữ liệu từ hai tàu vũ trụ duy nhất thoát ra khỏi nhật quyển cho đến nay là Voyager 1 và Voyager 2, cũng như vệ tinh Interstellar Boundary Explorer (IBEX) của NASA, các nhà khoa học đã khảo sát về sự phát xạ của các nguyên tử trung hòa năng lượng (ENA) được tạo ra khi gió Mặt trời và môi trường giữa các vì sao tương tác với nhau.
Viết trong email gửi cho Vice, Eric Zirnstein, nhà vật lý không gian tại Đại học Princeton cho biết: "Tàu vũ trụ Voyager cung cấp phép đo trực tiếp, tại chỗ duy nhất về những vị trí thuộc ranh giới này. Nhưng chỉ tại một điểm trong không gian và thời gian". IBEX giúp làm tròn dữ liệu đó.
Các nhà khoa học đã sử dụng dữ liệu để tạo ra các mô hình dự đoán những thay đổi tại ranh giới nhật quyển. Nhìn chung, việc gió Mặt trời và môi trường giữa các vì sao tương tác lẫn nhau khiến ranh giới luôn dao động. Nhưng nghiên cứu gần đây về ranh giới nhật quyển đã đưa ra dữ liệu mâu thuẫn với những phát hiện trước đó.
Trong khoảng thời gian vài tháng vào năm 2014, dữ liệu do IBEX ghi lại về sự sáng lên của các ENA chỉ ra sự bất đối xứng trong ranh giới nhật quyển. Và sau đó theo Vice, nhóm nghiên cứu nhận ra rằng những bất đối xứng đó không phù hợp với các mô hình.
Hơn nữa, khi xem xét dữ liệu hành trình của Voyager 1 và Voyager 2, các nhà khoa học phát hiện ra rằng ranh giới nhật quyển đã thay đổi đáng kể trong một khoảng thời gian rất ngắn. Tuy điều này giúp giải thích tại sao lại có một khoảng trống lớn xuất hiện tại lối vào không gian giữa các vì sao của hai tàu thăm dò, nhưng dạng biến động đó của ranh giới nhật quyển cũng mâu thuẫn với các mô hình.
Trong một bài báo được xuất bản ngày 10/10 trên tạp chí Nature Astronomy, các nhà nghiên cứu gọi những biến động khác lạ này là "hấp dẫn và có khả năng gây tranh cãi”. Họ có kế hoạch tiếp tục tìm hiểu về ranh giới nhật quyển, hy vọng sẽ có được cái nhìn sâu sắc hơn từ tàu thăm dò gia tốc và lập bản đồ giữa các vì sao của NASA, một vệ tinh mới và cải tiến có thể phát hiện ENA dự kiến phóng vào năm 2025. Cho đến lúc đó, chúng ta chỉ có thể suy ngẫm về hiện tượng kỳ lạ này đang xảy ra ở vùng xa xôi của hệ Mặt trời.
Trước đó vào vào tháng 5, NASA cho biết, khi đang ở cách Trái đất gần 14,5 tỷ dặm (23,3 tỷ km) và tiếp tục lao ra khỏi hệ Mặt trời với tốc độ khoảng 61.000 km/h, Voyager 1 đã gửi về các tín hiệu bí ẩn. Các nhà khoa học xác định rằng dữ liệu kỳ lạ từ hệ thống điều khiển và khớp nối định hướng (AACS) của con tàu vũ trụ 44 tuổi. Tuy nhiên, họ không chắc liệu vấn đề đến trực tiếp từ hệ thống đó hay một bộ phận khác của con tàu.
Văn Thiện
