Các nhà khảo cổ đã khảo sát các hiện vật từ Castel di Guido, một nơi nằm gần Rome, và phát hiện ra bộ sưu tập công cụ bằng xương lớn nhất từ giữa Kỷ nguyên Pleistocene. Các nhà khoa học đã tìm thấy rằng ít nhất 98 công cụ đã được tạo ra bởi người cổ đại khoảng 400 nghìn năm trước.
Dụng cụ xương nguy hiểm nhất
Việc sử dụng xương làm nguyên liệu để sản xuất các công cụ đã được biết đến từ thời cổ đại. Trong đó công cụ được tìm thấy đầu tiên là một chiếc rìu bằng xương từ thời kỳ đồ đá cũ. Nó được phát hiện ở Hẻm núi Olduvai và có niên đại 1,65-1,3 triệu năm trước. Những món đồ tương tự được làm cách đây khoảng 1,4 triệu năm cũng phát hiện ở Ethiopia.
-
- (Ảnh minh hoạ: Pixabay)
Công cụ xương cổ nhất ở Châu Âu
Các công cụ bằng xương cổ nhất ở châu Âu được tìm thấy tại địa điểm khảo cổ Trlica ở Montenegro (khu vực Đông Nam Âu, tách ra từ Serbia) trong một nền văn hóa có niên đại khoảng 1,8-1,5 triệu năm trước. Các địa điểm khác có bằng chứng đáng tin cậy về việc sử dụng xương của động vật có vú có tuổi đời dưới 1,2 triệu năm.
Năm 1979, các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra một địa điểm từng là nơi săn bắn hái lượm thời cổ đại ở Castel di Guido, phía Tây Bắc của Rome. Các khoa học gia đã cố gắng khai quật các mảnh vỡ của xương đầu, xương chẩm, xương thái dương và xương đùi, cũng như một phần của hàm trên, hai đến sáu loại trong đó thuộc loài người Heidelberg (Homo heidelbergensis), tức là tổ tiên của người Neanderthal.
Xương người khi bị phong hoá sẽ vỡ vụn nhiều mảnh, vì bị gặm nhấm bởi các loài động vật ăn thịt. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một bộ sưu tập phong phú về tàn tích của động vật, bao gồm công cụ bằng xương từ những con bò đực nguyên thủy, hươu đỏ, voi cổ và ngựa, cũng như nhiều công cụ có từ thời Trung cổ Acheulean.
-
- Các loại xương cổ nhất ở châu Âu được tìm thấy tại địa điểm khảo cổ Trlica ở Montenegro trong một nền văn hóa có niên đại khoảng 1,8-1,5 triệu năm trước. (Ảnh minh hoạ: Pixabay)
Nhà khảo cổ học Paola Villa đến từ Đại học Colorado, cùng với các nhà khoa học từ Ý, Pháp và Nam Phi, đã phân tích các hiện vật được tìm thấy tại Acheulean của Castel di Guido, nằm cách Rome 20 km. Dựa trên một số niên đại, các nhà khoa học đã xác định rằng địa điểm này đã có người sinh sống trong khoảng thời gian 395 năm cách đây 3 nghìn năm, mặc dù các ước tính lâu đời nhất là khoảng 465 năm và cách đây 5 nghìn năm trước.
Công cụ bị hư hỏng
Các nhà khảo cổ đã kiểm tra 373 đồ vật bằng xương đã được xác định trước đây, 79 trong số đó được xác định là công cụ đã được sử dụng. Các nhà khoa học lưu ý rằng các dụng cụ bằng xương từ Castel di Guido không thể phân tích được bằng kính hiển vi, vì chúng bị hư hỏng nặng do tác động của cát và nước.
Kết quả của cuộc nghiên cứu cho thấy tổng số vật phẩm do con người tạo ra là 109 chiếc. Tuy nhiên, 11 trong số đó có lẽ là một bộ phận của một dụng cụ lớn. Do đó, các nhà khoa học đã xác định rằng 98 công cụ là có thể xác định được- đây là bộ sưu tập lớn nhất các công cụ bằng xương liên quan đến các địa điểm của thời kỳ đầu và giữa Kỷ nguyên Pleistocen.
-
- Một công cụ làm từ xương gia súc hoang dã. Ảnh : Villa et al. 2021, PLOS ONE
Công cụ làm bằng xương voi
Hầu hết các vật dụng được làm từ chất liệu thạch cao của xương voi. Theo các nhà nghiên cứu, xương đã được xử lý khi chúng còn tươi, tức là trước khi chúng bị bao phủ bởi lớp trầm tích và bị hư hại bởi các loài ăn thịt. Với một vài trường hợp ngoại lệ, tất cả các công cụ bằng xương voi từ Castel di Guido đều được làm bằng tay, đặc trưng cho hầu hết các hiện vật vào giữa thế kỷ Pleistocen được tìm thấy ở các nước khác của khu vực Tây Âu.
Nhiều loại nhạc cụ
Một khía cạnh quan trọng của bộ sưu tập được nghiên cứu là sự đa dạng của các loại nhạc cụ (n = 11). Các nhà khoa học kết luận rằng những người thuộc tộc Castel di Guido đã đạt được bước đầu tiên trong quá trình phát triển kỹ thuật chế tạo công cụ từ xương.
Người xưa đã sử dụng một cách có hệ thống sự tích lũy kinh nghiệm chế tác công cụ từ xác voi để khắc phục khó khăn trong việc kiếm nguyên liệu thô cho các công cụ lớn hơn. Nói một cách đầy đủ, công nghệ này chỉ phổ biến khắp nơi trong thời kỳ đồ đá cũ của Kỷ nguyên Pleistocen.
Ngọc Mai
