Điều gì sẽ xảy ra nếu từ rất lâu, trước khi xuất hiện nền văn minh hiện nay, đã có một nền văn minh cổ đại tiên tiến trên Trái đất? Nghe có vẻ giống như cốt truyện của một bộ phim khoa học viễn tưởng, nhưng điều đó hoàn toàn có thể là sự thật; và chúng ta có thể tìm thấy bằng chứng về sự tồn tại của họ.
Một số ít bằng chứng về nền văn minh tiên tiến thời tiền sử - tồn tại trước văn minh nhân loại ngày nay - đã được phát hiện một cách tình cờ. Chúng ta biết, theo thời gian hàng triệu năm, dấu ấn của bất cứ nền văn minh nào cũng đều sẽ bị tan rã thành một lớp tro bụi. Vậy nên khoa học cởi mở cần có một con đường khác để nhận biết sự tồn tại của chúng.
Gavan Schmidt, giám đốc Viện Nghiên cứu Không gian Goddard của NASA (GISS) và Adam Frank, giáo sư vật lý thiên văn tại Đại học Rochester đã thành lập lý thuyết Silurian: Dự án khoa học tìm kiếm nền văn minh trước văn minh nhân loại chúng ta. Hai ông cho rằng, đã có những nền văn minh công nghệ tiên tiến tồn tại trên Trái đất trước con người; họ đã rời đi, và có lẽ chỉ vô tình để lại dấu vết của sự tồn tại của họ.
Hiểu được lịch sử của hành tinh chúng ta là hiểu được nguồn gốc của sự sống. Lịch sử loài người chúng ta có thể được xem như một hạt bụi nhỏ giữa tất cả sự sáng tạo rộng lớn của thế giới mà chúng ta gọi là nhà của mình ngày nay.
Thế nào là một nền văn minh
Qua khảo cổ học, chúng ta đã phát hiện ra vô số nền văn minh đã tồn tại hơn 10.000 năm trên Trái đất. Cụ thể là các nền văn minh với các công trình cổ đại còn sót lại mà chúng ta khai quật được: Lưỡng Hà, Ai Cập, Peru, Ấn Độ, Trung Quốc và Maya, Aztec ở châu Mỹ.
Chúng ta đã thấy rõ ràng rằng các nền văn minh vĩ đại này đều đến rồi đi, xuất hiện rồi biến mất, vì rất nhiều các lý do khác nhau mà khoa học ngày nay vẫn chưa biết hết. Các nền văn minh này đã để lại di sản cho các nền văn minh chúng ta ngày nay. Nhưng chính xác thì điều gì định nghĩa cho một nền văn minh trong xã hội ngày nay?
Nếu bạn hỏi các học giả, có lẽ họ sẽ nói rằng nền văn minh được định nghĩa là một quá trình mà một xã hội phát triển và đạt đến một giai đoạn có tổ chức văn hóa và xã hội tiên tiến.
Làm thế nào để chúng ta thực sự biết rằng chúng ta là một nền văn minh phát triển đầu tiên trên bề mặt hành tinh này? Câu trả lời trung thực là chúng ta không thể.
Tuy nhiên, Gavan Schmidt, và Adam Frank, đã xem xét và nghiên cứu khả năng đó một cách thận trọng. Nghiên cứu do Frank trình bày đã mở ra một số cánh cửa buộc chúng ta phải đặt ra những câu hỏi mà trước đây chúng ta chưa bao giờ nghĩ đến.
Nghiên cứu của ông là sự phân tích kết quả công nghiệp hóa của bất kỳ nền văn minh nào có tác động lên môi trường khí hậu và để lại những dấu hiệu mà thế hệ sau có thể quan sát được. Nói cách khác, nếu có một nền văn minh cực kỳ tiên tiến, bằng chứng về sự tồn tại của chúng có thể được tìm thấy trong chính môi trường khí hậu.
Sự phát triển của một nền văn minh
-
- Thành phố Baalbek, Li-băng của một nền văn minh bí ẩn. Ảnh: Wikimedia Commons
Giống như thời đại chúng ta đang sống ngày nay, dân số quá đông và nền công nghiệp hoá có tác động và để lại dấu vết rõ ràng đối với địa chất và sinh học của hành tinh chúng ta.
Trên thực tế, cách đây không lâu, các chuyên gia đã tiết lộ rằng chúng ta đã bước vào một kỷ nguyên địa chất mới gọi là Anthropocene - kỷ nguyên địa chất của loài người hiện nay.
Schmidt và Frank đã điều tra những hậu quả có thể xảy ra đối với khí hậu và thiên nhiên mà một xã hội công nghiệp hóa giống như xã hội chúng ta đang sống ngày nay có thể gây ra. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng: Nền văn minh cần phải khai thác năng lượng để tồn tại và có tác động nào đó đối với hệ sinh thái.
Sự phát triển chính của một nền văn minh thường bắt đầu dựa trên nông nghiệp và chăn nuôi - là quá trình khai thác từ tự nhiên, theo một cách tự nhiên và bằng công cụ thô sơ. Sau này trong lịch sử của mình, khi các nền văn minh này trở nên ổn định, họ đã khám phá và mở ra các tuyến đường thương mại, sản xuất thủ công, công nghiệp. Họ bắt đầu phát triển công nghệ…, các nền văn minh đã khai thác môi trường tự nhiên một cách ngày càng sâu sắc và gây ra tác động nhất định đến hành tinh.
Vấn đề lớn nhất với việc phân tích khả năng tồn tại một nền văn minh có trước nền văn minh của chúng ta là: Chúng ta đã quen với việc tìm kiếm tàn tích của những thành phố bị chôn lấp trong lòng Trái đất, những di chỉ khảo cổ bị chôn vùi và dụng cụ lao động, kho báu…
Hồ sơ địa chất của một nền văn minh có thể là những gì?
Mặc dù những dấu vết của các nền văn minh cổ đại có thể được tìm thấy qua khảo cổ học, nhưng nó chỉ có ý nghĩa nếu chúng ta truy tìm lịch sử trong khoảng thời gian cực kỳ ngắn (hay nói đúng hơn là gần đây, vài nghìn năm). Một khi chúng ta quyết định tìm kiếm lịch sử, hàng chục hoặc hàng trăm nghìn năm, hoặc thậm chí hàng triệu năm, mọi thứ trở nên vô cùng phức tạp.
Chính xác thì chúng ta nên tìm kiếm những thứ gì mà có thể còn lại của những nền văn minh lâu đời như vậy? Di chỉ khảo cổ của các thành phố bị chôn vùi trong lòng đất? Những thứ này sẽ biến mất, có lẽ không để lại dấu vết nào làm bằng chứng về sự tồn tại của chúng. Sự thật là con người ngày nay mới có mặt trên Trái đất trong một khoảng thời gian quá ngắn ngủi, chỉ là vài nghìn năm, so với lịch sử 3,5 tỷ năm của hành tinh chúng ta và các loài sinh sống trên đó.
Hãy tưởng tượng nếu chúng ta tìm kiếm dấu vết của một nền văn minh-công nghiệp-tiên tiến đã tồn tại trên Trái đất trước chúng ta. Chúng ta sẽ tìm thấy các thành phố, nhà máy và đường xá của họ? Chúng ta sẽ không tìm thấy những thứ đó.
Hồ sơ địa chất của Trái đất không cung cấp hồ sơ ngoài thời kỳ Đệ tứ. Đệ tứ là giai đoạn địa chất của Trái đất khoảng 2,6 triệu năm trước. Nếu vượt ra ngoài kỷ Đệ tứ, chúng ta sẽ không tìm thấy bất cứ bằng chứng nào nữa. Mọi thứ của thời kỳ đó đều bị phá hủy và biến mất vĩnh viễn khỏi lịch sử Trái đất.
Ví dụ, giả sử chúng ta nhìn vào nền văn minh của chúng ta ngày nay. Vậy thì chúng ta sẽ để lại những manh mối và bằng chứng gì, mà các nhà khảo cổ học trong tương lai có thể sẽ tìm thấy trong một vài triệu năm, trăm triệu năm nữa?
Nền văn minh của chúng ta ngày nay sẽ để lại dấu vết nào sau vài triệu năm nữa
Nói cách khác, nếu chúng ta tìm kiếm một nền văn minh tồn tại trên Trái đất vài triệu năm trước, có lẽ chúng ta sẽ không thể tìm thấy bằng chứng qua Hồ sơ địa chất về sự tồn tại của nó trên Trái đất. Không dấu vết nào có thể nhìn thấy sẽ được để lại cho đến thời đại của chúng ta. Nếu tất cả các dấu vết vật chất, chẳng hạn như tàn tích, đã bị phá hủy, vậy thì loại bằng chứng nào có thể tồn tại từ các nền văn minh trước đó?
Để hiểu được điều này, chúng ta cần nhìn vào nền văn minh hiện tại của chúng ta và tác động của nó đối với hành tinh thông qua sự phát triển công nghệ. Một ví dụ về những gì sẽ còn lại sau hàng triệu năm - đó có thể là nhựa. Vật liệu do con người tạo ra này sẽ tồn tại lâu hơn trong xã hội của chúng ta và vẫn nằm trong các đại dương của hành tinh chúng ta trong các thang thời gian địa chất sắp tới.
Gió, mặt trời và sóng biển bào mòn các phần tử nhựa trên quy mô lớn, để lại những vùng biển đầy hạt nhựa mịn siêu nhỏ chìm dưới đáy đại dương, tạo nên một lớp có thể tồn tại hàng triệu năm.
Frank và Schmidt lưu ý rằng mặc dù việc sử dụng rộng rãi phân bón giúp 8 tỷ người có đủ ăn, nhưng nó lại chuyển hướng dòng nitơ đối với sản xuất lương thực. Các học giả tương lai có thể tìm thấy những dấu vết của nitơ trong trầm tích.
Điều tương tự cũng áp dụng cho các khoáng chất như coltan được khai thác từ lòng đất để sử dụng trong các thiết bị điện tử. Dấu vết của các khoáng chất tương tự khác cũng sẽ xuất hiện trong trầm tích, như các hợp chất hữu cơ, sẽ được phát hiện trong các tầng địa chất trong vòng 10 triệu năm.
Dấu vết nào còn lại từ một nền văn minh trước chúng ta?
Mặc dù chúng ta có thể không tìm thấy bằng chứng vật lý về các nền văn minh công nghiệp có trước chúng ta, nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng một khi nền văn minh cần có nguồn năng lượng để sử dụng, thì việc khai thác Trái đất để tạo ra nguồn năng lượng đó sẽ có tác động làm biến đổi khí hậu.
Nền văn minh càng trở nên bền vững (sử dụng năng lượng từ thiên nhiên nhiều) thì tín hiệu mà nó để lại cho các thế hệ tương lai càng ít. Biến đổi khí hậu do sử dụng các sản phẩm từ hóa thạch, chẳng hạn như dầu mỏ và than đá, dẫn đến giảm nồng độ oxy trong đại dương.
Theo cách này, sự biến mất của nền văn minh có thể gieo mầm cho một nền văn minh mới xuất hiện trong tương lai. Có vẻ như để trả lời những câu hỏi trên, chúng ta cần tìm hiểu sâu hơn và xem xét khả năng tồn tại của các nền văn minh đã phát triển trước chúng ta từ góc độ khoa học và cởi mở hơn nữa.
Theo Curiosmos
