Nghiên cứu đầu tiên trên thế giới thử nghiệm mô hình 'cách nhìn của cá mập', quan sát các kiểu bơi của người, hải cẩu và sư tử biển, xác nhận giả thuyết tại sao cá mập trắng tấn công con người, đó có thể là một sự nhầm lẫn.
Tác giả chính, Tiến sĩ Laura Ryan, nhà nghiên cứu sau tiến sĩ về hệ thống giác quan của động vật tại Phòng thí nghiệm sinh học thần kinh của Đại học Macquarie, Úc cho biết: “Những người lướt sóng là nhóm có nguy cơ cao nhất bị cá mập tấn công gây tử vong, đặc biệt là bởi cá mập trắng đang trưởng thành”.
Cá mập trắng cùng với cá mập bò và cá mập hổ, cho đến nay chúng là loài cá mập gây ra nhiều vụ tấn công nhất đối với con người.
Cô nói: “Chúng tôi phát hiện rằng những người lướt sóng, đang bơi và loài cá chân vây (hải cẩu và sư tử biển) khi bơi trên bề mặt đại dương sẽ trông giống như nhau đối với loài cá mập trắng, nếu nhìn từ bên dưới lên, bởi vì những con cá mập này không thể phân biệt được về các chi tiết hoặc màu sắc.
Ryan - một vận động viên lướt sóng và đồng thời cô đã tham gia vào nghiên cứu tại sao cá mập tấn công con người - cho biết nghiên cứu này sẽ giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn tại sao một số loài cá mập nhất định lại tấn công con người.
Nghiên cứu mới này đã được công bố trên Tạp chí Giao diện của Hiệp hội Hoàng gia Úc.
Đối với cá mập trắng: Tất cả các vật trôi nổi trên mặt biển đều giống hải cầu hoặc sư tử biển
Nhóm nghiên cứu đã so sánh các video được quay ở dưới nước về những chiếc phao hình chữ nhật, hải cẩu và sư tử biển đang bơi, con người bơi với những kiểu khác nhau và con người đang lướt ván có kích thước khác nhau, trong một bể cá lớn ở Vườn thú Taronga, với cả camera tĩnh và máy ảnh du lịch đều hướng về phía mặt nước.
Ryan cho biết: “Chúng tôi đã gắn một chiếc máy quay video GoPro vào một chiếc xe tay ga dưới nước và thiết lập nó để di chuyển với tốc độ như của cá mập săn mồi.
Nhóm nghiên cứu đã dựa trên dữ liệu khoa học thần kinh cá mập để áp dụng các bộ lọc cho cảnh quay video, sau đó tạo các chương trình mô hình để mô phỏng cách một con cá mập trắng non xử lý chuyển động và hình dạng của các vật thể khác nhau.
Ryan cho biết: “Đối với một con cá mập trắng đang lớn, khi con người bơi và chèo ván lướt sóng, họ trông rất giống với hải cẩu và sư tử biển’’.
Hầu hết cá mập là hoàn toàn mù màu và dấu hiệu thị giác chính của cá mập trắng là hình dạng bóng, vì vậy màu sắc của các tấm ván và bộ đồ bơi không làm thay đổi ấn tượng của cá mập về những gì đang trôi nổi trên mặt nước.
-
- Việc sử dụng các tấm ván lướt sóng có trang bị đèn LED phát sáng có thể an toàn cho người lướt ván trên đại dương. (Ảnh minh họa: SarahRichterArt/Pixabay)
Sử dụng tấm ván lướt sóng có ánh sáng có thể sẽ an toàn cho người lướt sóng
Mặc dù nguy cơ cá mập tấn công là rất thấp, nhưng Úc vẫn là nơi xảy ra nhiều vụ cá mập tấn công người nhất thế giới, chiếm 6 trong số 10 vụ cá mập tấn công người được ghi nhận chỉ tính riêng vào năm 2020.
Sự cố cá mập tấn công người đã gia tăng trong 20 năm qua và Ryan nói rằng những người lướt sóng có thể có nguy cơ cao hơn, vì họ dành nhiều thời gian hơn ở đại dương sâu hơn so với những người bơi lội, thường ở vùng nước nông.
Ryan cho biết: “Cá mập sử dụng một số các giác quan để phân biệt giữa các vật thể trên mặt biển và các con mồi của chúng. Các loài cá mập khác nhau có độ nhạy cảm săn mồi khác nhau”.
Cá mập trắng là loài có thị giác tốt hơn - và những con cá mập trắng đang lớn nguy hiểm hơn đối với con người so với những con cá mập trắng lớn hơn, già hơn có thị lực tốt hơn.
Giáo sư Nathan Hart, người đứng đầu Phòng thí nghiệm Sinh học Thần kinh nói: “Khi cá mập trắng đạt đến chiều dài khoảng 2,5 mét, hàm của chúng bắt đầu cứng lại để chúng có thể tiếp cận những con mồi lớn hơn như hải cẩu.
"Chúng cần rèn luyện kỹ năng săn mồi hải cẩu, và kết hợp với các thông tin từ giác quan khác; đó là một quá trình học hỏi có thể dễ mắc sai lầm".
Các nhà nghiên cứu hiện đang khám phá những cách khác nhau để con người được an toàn hơn, bao gồm cả việc sử dụng đèn LED cho các tấm ván trượt một cách hợp lý.
