Một người đàn ông 63 tuổi ban đầu đến bệnh viện vì đau ngực tái phát và đau thắt ngực, sau đó được chẩn đoán mắc bệnh tim mạch. Kết quả chụp động mạch cho thấy một mạch máu bị hẹp nặng trong khi một mạch khác bị hẹp nhẹ.
Tiến sĩ Wang Xing, Phó trưởng khoa Tim mạch, từng chia sẻ một trường hợp như sau:
Một người đàn ông 63 tuổi ban đầu đến bệnh viện vì đau ngực tái phát và đau thắt ngực, sau đó được chẩn đoán mắc bệnh tim mạch. Kết quả chụp động mạch cho thấy một mạch máu bị hẹp nặng trong khi một mạch khác bị hẹp nhẹ.
Bác sĩ phân tích nguyên nhân là do mảng bám mạch máu. Sau đó, bệnh nhân được cấy stent cho mạch máu bị hẹp nặng và kê một số loại thuốc. Ngoài ra, bác sĩ cũng dặn dò người đàn ông một số yêu cầu.
Sau khi điều trị, bệnh nhân về nhà và tích cực làm theo chỉ dẫn của bác sĩ. Một năm sau, ông tái khám và nhận thấy các mạch máu hẹp ban đầu đã trở nên thông suốt, mảng bám trên động mạch bị hẹp nhẹ trước đó đã thu nhỏ và gần như biến mất.
Ba việc mà bệnh nhân kiên trì thực hiện đã giúp ông cải thiện tình trạng bệnh
Tiến sĩ Wang Xing cho biết, việc bệnh nhân kiên trì làm mảng bám biến mất trong một năm chủ yếu liên quan đến ba điều, cụ thể:
- Bỏ thuốc lá: Bệnh nhân này đã hút thuốc hơn 30 năm, sau khi đặt ống stent động mạch, bác sĩ bảo ông phải bỏ thuốc lá vì hút thuốc lâu dài có thể làm mảng bám dày thêm. Bệnh nhân này đã nỗ lực vượt qua khó khăn và cai thuốc thành công sau khi trở về nhà, nguy cơ mảng bám do hút thuốc lá cũng giảm đi đáng kể.
- Thay đổi chế độ ăn uống: Trước khi được chẩn đoán mắc bệnh tim mạch vành, bệnh nhân này thường xuyên ăn thịt, uống rượu, ít ăn rau và ngũ cốc nguyên hạt, hơn nữa chế độ ăn cũng chứa nhiều muối... Bác sĩ yêu cầu bệnh nhân nên thay đổi chế độ ăn uống sau khi trở về nhà. Ăn nhiều trái cây và rau quả, ít muối và thịt. Thay đổi chế độ ăn uống cũng giúp giảm tích tụ mảng bám và thuận lợi hơn cho việc kiểm soát mảng bám động mạch.
- Uống thuốc đúng giờ: Mặc dù đã được cấy stent nhưng bệnh nhân vẫn cần dùng thuốc lâu dài. Nhờ sự kiên trì, tình trạng của ông cũng cải thiện đáng kể..
Ngoài ba điều trên, bệnh nhân còn kiên trì tập thể dục, kiểm soát cân nặng, giảm căng thẳng và giữ tâm trạng thoải mái.
Tiến sĩ Wang Xing cho biết, việc ông lão kiên trì làm những việc này đã giúp ích rất nhiều cho việc kiểm soát mảng bám động mạch và ngăn ngừa biến chứng của bệnh tim mạch.
Mảng bám ở 2 vị trí này rất nguy hiểm
Mạch máu của con người giống như ống nước, theo thời gian, chúng không tránh khỏi có cặn lắng. Khi tuổi tác tăng lên, mạch máu của con người cũng bị lão hoá một cách tự nhiên, từ đó hình thành các mảng bám nhẹ.
Tuy nhiên, bác sĩ Wu Naqiong, Giám đốc Trung tâm Nội tiết và Chuyển hóa Tim mạch, Bệnh viện Hữu nghị Trung Quốc-Pháp, Viện Khoa học Y tế Trung Quốc, nhắc nhở: Mảng bám ở hai vị trí này rất nguy hiểm!
1. Động mạch cảnh
Hẹp động mạch cảnh nghiêm trọng có thể gây chóng mặt, thiếu máu não thoáng qua hoặc thậm chí đột quỵ. Siêu âm động mạch cảnh có thể được sử dụng để phát hiện, đặc biệt đối với các nhóm có nguy cơ cao như rối loạn lipid máu, ít vận động, béo phì, tăng đường huyết, tăng huyết áp, rung tâm nhĩ v.v. thì nên tiến hành siêu âm động mạch cảnh càng sớm càng tốt.
2. Động mạch vành tim
Động mạch vành tim cung cấp chất dinh dưỡng và oxy cho tim. Nếu mảng bám gây hẹp mạch máu, nó có thể ảnh hưởng đến chức năng tim và dẫn đến nhồi máu cơ tim, huyết khối...
Người già, người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch, người mắc bệnh cao huyết áp, rối loạn lipid máu, người có lối sống không lành mạnh, v.v. đều là những người có nguy cơ cao hình thành mảng bám trong động mạch vành tim.
Nếu có mảng bám trong mạch máu nhưng không bị hẹp, thì tình trạng bệnh không nghiêm trọng, nhưng nếu mảng bám phát triển khiến động mạch bị hẹp quá 50%, có thể ảnh hưởng đến lưu thông máu, cần được đánh giá và điều trị kịp thời để tránh xảy ra biến cố tim mạch.
3. Nếu phát hiện mảng bám động mạch cảnh thì có phải là dấu hiệu cho thấy nhồi máu não sắp xảy ra hay không?
Vậy, liệu việc phát hiện mảng bám động mạch cảnh có phải là dấu hiệu cho thấy sắp bị đột quỵ hay không?
Bác sĩ cho biết: Chỉ những mảng bám không ổn định mới có thể gây nhồi máu não, nói chung, mảng bám ổn định sẽ không gây nhồi máu não, có thể được phân biệt bằng siêu âm động mạch cảnh và cộng hưởng từ độ phân giải cao.
Mảng bám động mạch cảnh là tình trạng thành động mạch cảnh bị dày lên, cứng lại và hình thành các mảng bám, khiến lòng mạch bị thu hẹp. Tuổi tác, hút thuốc, béo phì, thức khuya, cao huyết áp, rối loạn lipid máu, nghiện rượu, thiếu vận động, tiểu đường, v.v. đều là những nguyên nhân gây ra mảng bám động mạch cảnh.
Theo mức độ tắc nghẽn lòng mạch cảnh, có thể chia thành: hẹp nhẹ (dưới 50%), hẹp trung bình (50%-70%) và hẹp nặng (bằng hoặc lớn hơn 70%). Dựa theo tính chất của mảng bám thì có thể chia thành mảng bám ổn định và mảng bám không ổn định.
Mảng bám không ổn định, còn được gọi là mảng bám nguy cơ cao, dễ gây ra các biến cố tim mạch cấp tính. Theo thống kê, 75% trường hợp nhồi máu cơ tim là do vỡ mảng bám không ổn định. Mảng bám ổn định tuy không dễ bong ra nhưng cũng không an toàn tuyệt đối, một khi tâm trạng quá kích động, huyết áp tăng cao, v.v. cũng có thể bị vỡ.
4. Muốn giảm mảng bám động mạch, nên hình thành 6 thói quen
Bác sĩ Guo Yifang, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhân dân tỉnh Hà Bắc, Trưởng khoa Lão khoa, cho biết: Muốn cho mảng bám đã hình thành thu nhỏ hoặc biến mất, cần phải giảm mức cholesterol.
Cholesterol là nguyên liệu chính tạo thành mảng bám động mạch, mức độ quá cao sẽ làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch, và nếu mức cholesterol có thể được giảm xuống đủ lớn, thì mảng bám đã hình thành cũng có thể hoàn toàn thu nhỏ hoặc biến mất.
Ngoài ra, nếu muốn giảm mảng bám, bạn phải làm 6 điều sau đây!
- Bỏ hút thuốc và uống rượu: Hút thuốc và uống rượu sẽ ảnh hưởng mức cholesterol trong máu, vì vậy, để đảm bảo sức khỏe của mạch máu, hãy bỏ hút thuốc và uống rượu càng sớm càng tốt để ngăn chặn sự phát triển thêm của mảng bám.
- Kiểm soát cân nặng: Giữ cân nặng ở mức lý tưởng sẽ giúp kiểm soát cholesterol tốt hơn, giúp mảng bám thu nhỏ.
- Tập thể dục vừa phải: Tập thể dục phù hợp có thể làm giảm mức cholesterol và làm chậm sự phát triển của mảng bám. Tuy nhiên, nên tập thể dục vừa phải, thường chọn các bài tập aerobic cường độ trung bình, mỗi lần tập 30-50 phút, 3-5 lần/tuần.
- Thời gian biểu đều đặn: Làm việc và nghỉ ngơi thường xuyên sẽ giúp ích cho quá trình trao đổi chất của cơ thể và sức khoẻ nội tiết. Tốt nhất nên đi ngủ trước 23 giờ đêm hàng ngày và tránh thức khuya hoặc ngủ muộn.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Để đảm bảo sức khỏe mạch máu, bạn nên ăn ít thực phẩm giàu chất béo, muối và đường, đồng thời kiểm soát lượng calo tổng thể, nên ăn no khoảng 80% là đủ. Ăn nhiều trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, cá…
- Dùng thuốc khoa học: Nếu đã đảm bảo lối sống lành mạnh mà tình trạng cholesterol vẫn bất thường, tốt nhất nên dùng thuốc hạ cholesterol theo chỉ định của bác sĩ.
Nói chung, có mảng bám trong mạch máu không có nghĩa là sẽ xảy ra nhồi máu não, thông thường mảng bám mạch máu kém ổn định sẽ gây ra nhồi máu não, mảng bám mạch máu ổn định hiếm khi gây ra tình trạng này.
Tuy nhiên, để bảo vệ sức khỏe mạch máu, bạn nên chú ý kiểm soát cân nặng, thời gian biểu đều đặn, chế độ ăn uống lành mạnh, bỏ thuốc và uống rượu càng sớm càng tốt, nếu cần thiết thì sử dụng thuốc khoa học.
Theo Wang He - Aboluowang
Chấn Hưng biên dịch
