Đối nhân xử thế, nhất định phải có chừng mực, nếu quá mức dễ dẫn đến tai họa.
Chúng ta thường nghe câu: “Vạn ác dâm vi thủ” (Trăm điều ác dâm đứng đầu). “Dâm dục" này không phải là ý dâm đãng, mà là phóng túng quá mức. Đạo Đức Kinh cho rằng "quá độ" là hình thành của tất cả cái ác, dâm quá tất có họa, trọng dục tất có tai họa.
Đối nhân xử thế phải có chừng mực, nếu 3 loại dục này quá mức thì dễ dẫn đến tai họa:
1. Quá yêu tiền, trở nên tham lam
Trong “Sử ký”, Tư Mã Thiên viết: “Thiên hạ thịnh vì lợi, thiên hạ loạn vì lợi”. Người đời bận rộn cả ngày đều vì lợi ích.
Bản chất của con người là theo đuổi lợi nhuận, điều đó không có gì sai. Tuy nhiên, nếu quá tham lam tất mua dây buộc mình.
Có câu nói như thế này: Làm quan sợ mất chức, có tiền sợ tiền tan. Người càng có nhiều cái gì, lại càng sợ mất thứ đó. Đây có thể là lý do tại sao chúng ta sống càng ngày càng cẩn thận, bởi vì nếu không cẩn thận thì chúng ta có thể không có gì. Như chúng ta thường thấy, địa vị càng cao, quyền lực càng lớn thì càng phải khiêm tốn, càng phải kiềm chế bản thân, bởi sai một li đi một dặm. Ngược lại, những người không có gì cuộc sống vẫn rất hạnh phúc, phải không?
-
- Tham tiền dễ đánh mất bản thân. (Pixabay)
Con người sống quá tham lam dễ dàng đánh mất bản thân. Bọn họ muốn tiền có tiền, muốn quyền có quyền, bọn họ còn thiếu cái gì đây? Trong mắt chúng ta, bọn họ hẳn là không có gì không thỏa mãn. Nhưng chúng ta cần hiểu, con người có lòng tham không đáy, họ còn muốn nhiều hơn nữa. Ham muốn làm đôi mắt họ ngất ngây, thậm chí còn làm say đắm trái tim họ. Những người này bị dục vọng trói buộc, làm thế nào bạn có thể nói rằng họ đang hạnh phúc?
Tiền tài là vật ngoài thân, sinh ra không mang theo đến, chết cũng không mang theo đi, hà cớ gì phải tham lam? Nếu bạn rơi vào bẫy tham lam, khiến bản thân không thể tự giải thoát, thì cái mất nhiều hơn cái được.
2. Quá ích kỷ, chịu thiệt thòi lớn
Có người nói: "Con người không vì mình, trời tru đất diệt", những lời này là miêu tả cực đoan về tính ích kỷ của con người. Tuy nhiên, ích kỷ là một cái bẫy lớn.
Những người tự cho mình là thông minh nghĩ rằng vị tha là điều mà chỉ những kẻ ngốc mới làm. Người có trí tuệ đã sớm nhìn thấu điều đó. Cái mà lòng vị tha chịu đựng là những tổn thất trước mắt, những tổn thất nhỏ những lợi ích có trong tương lai là những lợi ích lớn.
Lão Tử đã sớm minh bạch đạo lý "Hữu vô tương sinh", "Vi vô vi, tắc vô vi", không vì lợi ích của mình, kỳ thật ở một mức độ nhất định lại chính là vì lợi ích của mình. Người chỉ nghĩ đến lợi ích của mình, chỉ sợ là không nghĩ thông suốt điểm này, đến cuối cùng, họ cũng sẽ không hiểu, vì sao cả đời này mình không chịu thiệt, nhưng cũng không thấy chiếm được tiện nghi lớn gì.
-
- Không nên sống ích kỷ. (Pixabay)
Cái gọi là vật cực tất phản, làm người ích kỷ quá thì không phải mở đường cho mình, mà là tự chặn đường của chính mình.
Ích kỷ thực chất là từng bước tách mình ra khỏi đám đông. Khi tất cả mọi người đều biết rằng bạn chỉ nghĩ đến bản thân mình, liệu có bao nhiêu người sẵn sàng tiếp tục hợp tác với bạn? Có bao nhiêu người sẵn sàng nói chuyện với bạn?
3. Quá tật đố, lấy oán trả ơn
Ghen tị là một con dao, không đâm vào tim người khác cũng đâm vào chính mình.
Một số người có bản chất ghen tị, họ không thích người khác hơn mình, đôi khi còn lấy oán trả ơn.
Những năm Ung Chính có một người tên là Bạch Thái Quan, được khen là một trong "Giang Nam bát hiệp", sau khi thành danh, ông đã rời nhà nhiều năm, coi bốn biển là nhà.
Có một năm, ông trở về quê hương, bởi vì thời gian xa cách đã lâu, cho nên không biết đường, liền hỏi đứa trẻ luyện công bên đường, đứa bé mau miệng kể cho ông nghe. Khi nhìn lại, ông toát mồ hôi lạnh thấy lòng bàn tay của đứa trẻ đi đến đâu, lửa bắn tung tóe khắp nơi.
Bạch Thái Quan nghĩ thầm: "Tuổi còn nhỏ mà công lực kinh người như thế, sau này lớn lên nhất định vượt qua ta".
Vì thế, trong sự tật đố mãnh liệt thúc giục, ông đã một chưởng đánh chết đứa trẻ.
Trước khi tắt thở, đứa trẻ chỉ nói một câu khiến Bạch Thái Quan cảm thấy như sét đánh ngang tai, hối hận vô cùng. Đứa trẻ nói: "Cha ta Bạch Thái Quan nhất định sẽ tìm ông báo thù!"
Trên thực tế, bất kỳ ai cũng có thể trở nên hung ác, chỉ cần người đó có tâm tật đố lớn.
Giống như một người ghen tị với một người khác, hận không thể biến thành "thú cắn người". Đó là mặt tối tăm và ngu ngốc nhất của bản chất con người.
-
- Sống bao dung, hoà đồng với mọi người. (Pixabay)
Trong cuộc sống, điều quan trọng nhất là điều chỉnh tâm lý của mình, thấy người khác tốt thì không được ghen tị, phải báo đáp lòng tốt, yêu thương vạn vật trên đời bằng tấm lòng bao dung.
Đạo Đức Kinh có câu: "Hàm đức chi hậu, bỉ xích tử".
Một vị thánh chân chính có một trái tim không tì vết, giống như một đứa trẻ sơ sinh, chân thành và thuần khiết, lương thiện và trong sạch. Khi mới bắt đầu cuộc đời, con người trong sáng và hoàn mỹ, nhưng quá nhiều ham muốn lại không thể lấp đầy, dẫn đến bi kịch của cuộc đời.
Kỳ thật, cả đời người, không cần đại phú đại quý, vui vẻ là tốt rồi.
Trong phần đời còn lại, hãy luôn mở rộng tầm mắt, tăng cường kỷ luật tự giác và tránh xa những cạm bẫy của những ham muốn này, làm được như vậy thì quả là một điều may mắn.
Theo Tống Vân - Aboluowang
Nguyên Anh biên dịch
