Điện Kremlin đang tìm kiếm lời giải thích từ Thổ Nhĩ Kỳ liên quan đến quyết định gần đây của Ankara cho phép 5 chỉ huy Tiểu đoàn Azov của Ukraine quay trở lại Kyiv. Moscow nói điều này rõ ràng đã vi phạm thỏa thuận trao đổi tù nhân trước đó.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với các phóng viên ngày 10/07 như sau: “Việc để các chỉ huy Azov trở về [Ukraine] đã vi phạm thỏa thuận hiện có”. “Chúng tôi sẽ thảo luận vấn đề này với Thổ Nhĩ Kỳ. Chúng tôi đã bắt đầu đàm phán về vấn đề này".
-
- Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tại Điện Kremlin ở Moscow, Nga, ngày 24/03/2016. (Ảnh: Alexander Nemenov/AFP/Getty Images)
Vào ngày 07/07, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã đến thăm Istanbul, nơi ông gặp người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Đây là chuyến công du đầu tiên của ông Zelenskyy tới Thổ Nhĩ Kỳ kể từ khi Nga tiến hành cuộc xâm lược Ukraine vào tháng 02/2022.
Tại cuộc họp báo chung diễn ra sau cuộc hội đàm, ông Erdogan cho biết quan hệ của Ankara với Kiev đang “mạnh mẽ hơn về mọi mặt, bất chấp tất cả những gì đã xảy ra”.
Trong một động thái khiến nhiều nhà quan sát ngạc nhiên, ông Zelenskyy rời Istanbul vào ngày hôm sau cùng với 5 chỉ huy Tiểu đoàn Azov - những người đã ở Thổ Nhĩ Kỳ trong vài tháng qua. Nhà lãnh đạo Ukraine tuyên bố trên Telegram: “Chúng tôi đang trở về nhà từ Thổ Nhĩ Kỳ, đưa các anh hùng của chúng tôi về nhà”.
5 chỉ huy này đã đầu hàng lực lượng Nga vào năm ngoái sau khi Moscow chiếm được Mariupol. Theo một thỏa thuận trao đổi tù nhân sau đó do Ankara làm trung gian, họ được cho là sẽ ở lại Thổ Nhĩ Kỳ cho đến khi cuộc xung đột chấm dứt. Vào thời điểm đó, ông Zelenskyy nói rằng 5 chỉ huy sẽ ở lại “với điều kiện sống thoải mái và dưới sự bảo vệ cá nhân của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho đến khi chiến tranh kết thúc".
Sau khi rời Istanbul vào ngày 08/07, các chỉ huy Azov đã được chào đón như những vị anh hùng tại thành phố Lviv của Ukraine. 5 người đàn ông nói rằng họ có kế hoạch trở lại chiến trường để tham gia cuộc phản công mà Kiev đang tiến hành.
Người phát ngôn Điện Kremlin Peskov nói: “Chúng tôi chắc chắn sẽ suy xét về tình huống hiện nay khi ký kết các thỏa thuận trong tương lai ở nhiều lĩnh vực khác nhau”.
Ông Zelenskyy vẫn chưa giải thích lý do tại sao 5 chỉ huy được phép trở lại Ukraine. Ankara cũng chưa bình luận chính thức về việc họ vi phạm các điều khoản trao đổi tù nhân để trả tự do cho những người đàn ông này.
Theo người phát ngôn Điện Kremlin, Moscow đã không được thông báo trước về động thái này. Ông gọi việc các chỉ huy Azov quay trở lại Ukraine là “hành vi vi phạm trực tiếp các điều khoản của các thỏa thuận hiện có”.
Vào ngày 09/07, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ, Hakan Fidan; trong đó vấn đề này được cho là đã được đem ra thảo luận. Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Nga cho biết hai nhà ngoại giao hàng đầu của hai nước đã nhấn mạnh sự cần thiết phải “bảo vệ và củng cố tính tin cậy của mối quan hệ Moscow - Ankara”.
Theo hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ, ông Lavrov và ông Fidan đã thảo luận về cuộc chiến ở Ukraine và sáng kiến ngũ cốc ở Biển Đen do Ankara làm trung gian, dự kiến sẽ hết hạn vào tuần tới. Tuy nhiên, hãng tin không đề cập đến việc Ankara thả 5 chỉ huy Tiểu đoàn Azov về Kyiv.
Cùng ngày, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan khẳng định Washington không liên quan gì đến động thái bất ngờ của Thổ Nhĩ Kỳ. Ông nói với các phóng viên: “Chúng tôi không phải là một phần của việc này và không có quyền bình luận về những gì mà ông Erdogan đang cố gắng thực hiện thông qua việc này”.
-
- Tân binh của tiểu đoàn quân tình nguyện cực hữu Azov của Ukraine tuyên thệ trong một buổi lễ tại Kyiv, hôm 14/08/2015. (Ảnh: Sergei Supinsky/Getty Images)
Ngả về phía NATO
Trong một động thái bất ngờ khác vào ngày 10/07, ông Erdogan đã dỡ bỏ sự phản đối lâu nay của đất nước mình đối với nỗ lực kéo dài nhiều tháng để gia nhập liên minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) của Thụy Điển. Trước khi gia nhập NATO, các ứng viên phải được tất cả các thành viên hiện có của liên minh chấp thuận. Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập NATO năm 1952.
Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ đã đưa ra thông báo này sau khi đến Vilnius, Lithuania, nơi đang diễn ra hội nghị thượng đỉnh NATO.
Đáng chú ý, trong cuộc gặp ngày 07/07 trước đó với ông Zelenskyy tại Istanbul, ông Erdogan từng nói rằng Ukraine cũng “xứng đáng” được kết nạp vào NATO.
Ông Zelenskyy từng bày tỏ hy vọng rằng, tại hội nghị thượng đỉnh Vilnius, đất nước của ông sẽ được mời tham gia liên minh. Tuy nhiên, một số trong số 31 thành viên hiện tại của NATO lo ngại một động thái như vậy sẽ làm leo thang hơn nữa cuộc chiến với Moscow.
Phản ứng về sự ủng hộ của ông Erdogan dành cho Kyiv, người phát ngôn Điện Kremlin Peskov nói rằng “rất nhiều áp lực đã ép lên Thổ Nhĩ Kỳ” trước hội nghị thượng đỉnh.
“Bản thân Thổ Nhĩ Kỳ, tất nhiên, là một thành viên của NATO, đã thể hiện tình đoàn kết với Liên minh Bắc Đại Tây Dương”, ông nói với hãng tin Sputnik của Nga hôm 08/07. “Chúng tôi hiểu rất rõ điều này".
Kể từ khi Nga tiến hành cuộc xâm lược Ukraine vào đầu năm ngoái, Thổ Nhĩ Kỳ - không giống như các đồng minh NATO - đã tìm cách duy trì một mức độ trung lập nhất định. Trong khi Ankara ngay từ đầu đã lên án cuộc xâm lược của Nga, họ cũng từ chối ủng hộ các biện pháp trừng phạt do phương Tây áp lên Moscow.
Dưới thời ông Erdogan, Thổ Nhĩ Kỳ xây dựng mối quan hệ tương đối tốt đẹp với Nga. Hai nước có quan hệ thương mại rộng lớn và chung đường biên giới dài trên biển dài.
Theo những tuyên bố gần đây từ Moscow và Ankara, Tổng thống Nga Vladimir Putin dự kiến sẽ thăm Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng tới để hội đàm với người đồng cấp Erdogan.
Theo The Epoch Times
Xuân Hoa biên dịch
