'Sứa bất tử' có tên gọi như vậy vì theo lý thuyết, nó có thể sống mãi. Như vậy, có thể có một vài con trong số những sinh vật nhỏ bé và trong suốt này đã tồn tại từ rất lâu trước cả khi loài khủng long diệt vong, khoảng 66 triệu năm trước. Điều này nghe có vẻ hư cấu, nhưng tiềm năng sống hàng triệu năm nằm hoàn toàn nằm trong phạm vi của sinh học – ít nhất là đối với loài vật kỳ lạ này.
Khi một con sứa bất tử (Turritopsis dohrnii) già đi hoặc bị tổn thương, loài này có thể tránh khỏi cái chết bằng cách trở lại thời kỳ sinh vật đơn bào. Nó làm như vậy bằng cách hấp thụ lại các xúc tu của mình và nằm yên như một cụm tế bào chưa phân hóa dưới đáy biển.
Từ đây, cụm tế bào gọi lại polyp này có thể đâm chồi và tạo ra các dạng trưởng thành mới mà nhỏ hơn móng tay út của con người khi phát triển đầy đủ. Điều quan trọng là những dạng trưởng thành này giống hệt về mặt di truyền với polyp.
Sinh vật này được các nhà khoa học mô tả lần đầu tiên vào năm 1883, nhưng phải đến một thế kỷ sau, các chuyên gia mới vô tình phát hiện ra vòng đời vĩnh cửu của nó khi nuôi nhốt. Kể từ đó, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các đàn sứa bất tử được giữ trong phòng thí nghiệm có thể trở lại giai đoạn polyp và bắt đầu sống lại tới 10 lần trong hai năm.
Sứa bất tử là loài duy nhất được biết đến có thể tự trẻ lại sau khi sinh sản hữu tính, khiến nó trở nên “bất tử về mặt sinh học”.Tuy loài này được cho là có nguồn gốc từ Địa Trung Hải, nhưng hiện nay chúng có mặt ở khắp các đại dương trên thế giới.
Các chuyên gia vẫn chưa hiểu rõ làm thế nào mà loài sứa này lại có thể sống lâu như vậy. Vào năm 2022, nghiên cứu bộ gen về chi này đã xác định được không dưới một nghìn gen liên quan đến quá trình lão hóa và sửa chữa DNA. Nếu các nhà khoa học có thể tìm ra gen nào có hoặc thiếu trong loài sứa bất tử so với họ hàng của nó, thì họ có thể tiết lộ cơ chế tế bào đằng sau sự sống vĩnh cửu của loài này.
Vào năm 2019, các nhà khoa học lần đầu tiên so sánh biểu hiện di truyền của các tế bào từ polyp sứa bất tử với cá thể sứa trưởng thành có xúc tu và thân trên.Họ đã tìm thấy sự khác biệt trong cách thức hoạt động của một số tế bào, điều này cho thấy rằng các tế bào chuyên biệt đang được lập trình lại bằng cách nào đó, giống như đặt lại đồng hồ quay trở lại quá khứ. Điều này không có nghĩa là sứa bất tử không bao giờ chết, chúng vẫn có thể qua đời vì bị thương hoặc chết đói. Nhưng khả năng sống lâu của những sinh vật này không giống bất kỳ sinh vật nào khác.
Theo Science Alert
Văn Thiện biên dịch
