Mặc dù Trái đất còn chứa đựng nhiều bí ẩn về các nền văn minh tiền sử, nhưng những thành phố cổ đại nhất được tìm thấy cũng cho thấy con người của quá khứ không kém phần hùng tráng.
Các nhà quy hoạch đô thị định nghĩa thành phố là những khu định cư lớn, các mặt xã hội, thương mại và hành chính được quản lý bởi một hệ thống luật pháp nhất định. Ngoài ra, còn có một số yếu tố khác cũng đóng vai trò khá quan trọng trong việc xác định một thành phố bao gồm dân số, số lượng tòa nhà, các kết cấu hành chính và công sự.
Dựa trên định nghĩa này, chúng ta có thể xác định được 20 thành phố lâu đời nhất trên hành tinh chúng ta.
1.Thành phố cổ Damascus
Thành phố cổ Damascus, ở Syria ngày nay, được các nhà khoa học cho rằng là thành phố có người ở liên tục lâu đời nhất trên Trái đất. Họ đã tìm được bằng chứng về sự cư trú có niên đại lên tới 11.000 năm. Các cuộc khai quật tại Tell Ramad ở ngoại ô Damascus tiết lộ khu vực này đã có người sinh sống từ khoảng năm 9.000 trước Công nguyên.
-
- Hình ảnh thành phố Damascus hiện đại. (Ảnh: Wikipedia)
-
Byblos
Thông qua các thử nghiệm xác định niên đại bằng carbon, người ta đã xác định được tuổi định cư sớm nhất ở Byblos (thuộc Lebanon ngày nay) là vào khoảng năm 7.000 trước Công nguyên. Như vậy Byblos tồn tại như một thành phố kể từ thiên niên kỷ thứ 3 trước Công nguyên.
-
- Đền Obeliks ở thành phố Byblos. (Ảnh: Wikipedia)
3.Jericho
Jericho, một thành phố nằm ở Palestine ngày nay, được tìm thấy dấu vết cư trú có từ năm 9.000 trước Công nguyên. Các công sự của thành phố có niên đại từ năm 6.800 trước Công nguyên (hoặc còn sớm hơn). Điều đó cũng có nghĩa là Jericho là thành phố có tường bao quanh được biết đến sớm nhất trên Trái đất.
Bằng chứng khảo cổ cho thấy thành phố đã bị phá hủy và bỏ hoang nhiều lần (đôi khi không có người ở trong hàng trăm năm).
-
- Bản đồ thành phố Jericho vào thế kỷ 14 trong Kinh Farchi. (Ảnh: Wikimedia Commons)
-
Luxor
Luxor (Thebes) ở Ai Cập cổ đại xứng đáng có mặt trong danh sách các thành phố lâu đời nhất trên Trái đất. Đầu tiên Luxor được lập làm thủ đô của Thượng Ai Cập, sau đó trở thành thủ phủ tôn giáo của quốc gia cho đến khi suy tàn vào thời kỳ La Mã. Thebes có người ở từ khoảng năm 3.200 trước Công nguyên.
-
- Các cột trụ trong đại sảnh của thành phố Luxor. (Ảnh: Wikimedia Commons)
5. Aleppo
-
- Cảnh mặt trước của thành phố Aleppo. (Ảnh: Wikimedia Commons)
Một thành phố khác cũng có tên trong danh sách này chính là Aleppo, thuộc Syria ngày nay. Bằng chứng về sự cư trú tại Aleppo có niên đại khoảng 8.000 năm, nhưng các cuộc khai quật tại một địa điểm cách thành phố 25 dặm về phía bắc cho thấy khu vực này đã có người sinh sống khoảng 13.000 năm trước. Điều đáng nói là Aleppo xuất hiện trong ghi chép lịch sử là một thành phố quan trọng sớm hơn Damascus rất nhiều.
Ghi chép đầu tiên về Aleppo có thể từ thiên niên kỷ thứ ba trước Công nguyên nếu xác định được Aleppo chính là Armi.
-
Eridu
-
- Mô phỏng cảnh bến cảng của Eridu. (Ảnh: Wikimedia Commons)
Eridu được tuyên bố là thành phố lâu đời nhất trên Trái đất theo danh sách của vua Sumer. Như trong Danh sách của vua Sumer có viết: “Ở Eridu, Alulim là vua, cai trị thành phố trong 28.800 năm. Alalngar cai trị trong 36.000 năm. Sau đó 64.800 năm dưới thời hai vị vua trên, Eridu bị thất thủ và hoàng thất chuyển đến Badtibira”. Cũng theo ghi chép này, Eridu là thành phố đầu tiên trên thế giới, vì dòng mở đầu của nó ghi: "Khi vương quyền từ trên trời bị hạ xuống, vương quyền ở Eridu".
-
Varanasi
-
- Khung cảnh thành phố Varanasi bên sông Ganges, bắc Ấn Độ. (Ảnh: Wikipedia)
Varanasi là một thành phố cổ được được thành lập bởi một vị thần Hindu cổ đại, là thần Shiva. Các cuộc khai quật vào năm 2014 đã phát hiện ra các hiện vật có niên đại từ năm 800 trước Công nguyên. Các cuộc khai quật tiếp theo tại Aktha và Ramnagar, hai địa điểm ở vùng lân cận thành phố, đã khai quật được các hiện vật có niên đại từ năm 1.800 trước Công nguyên, càng củng cố cho quan điểm khu vực này đã có người sinh sống vào thời điểm này.
-
Uruk
-
- Đền thờ Charyios của người Parthia tại Uruk. (Ảnh: Wikipedia)
Uruk cũng nằm trong danh sách những thành phố lâu đời nhất trên thế giới. Nó được thành lập vào thời cổ đại bởi một nhà cai trị tên là Enmekar. Thành phố này cũng được đề cập trong Danh sách vua Sumer.
Trong Sử thi Gilgamesh, Gilgamesh xây tường thành xung quanh Uruk (thuộc I-rắc ngày nay) và là vua của thành phố. Các nhà khảo cổ đã phát hiện ra nhiều thành phố ở Uruk được xây dựng chồng lên nhau theo thứ tự thời gian.
Uruk XVIII Eridu (khoảng 5.000BC); sự thành lập của Uruk
Uruk XVIII-XVI Hậu Ubaid (4.800–4.200 TCN)
Uruk XVI-X Thời kỳ đầu Uruk (4.000–3.800 TCN)
Uruk I-XVI Thời kỳ trung Uruk (3.800–3.400 TCN)
Uruk V-IV Hậu Uruk (3.400–3.100 TCN); Những ngôi đền hoành tráng đầu tiên của Quận Eanna được xây dựng
Uruk III Jemdet Nasr (3.100–2.900 TCN); Bức tường thành dài 9 km được xây dựng
Uruk II
Uruk I
-
Faiyum
-
- Đền thờ Soknobkonneus, Umm el-Athl (Bacchias) bằng đá ở Fayyum, Ai Cập. (Ảnh: Wikimedia Commons)
Faiyum hay còn gọi là Crocodilopolis là thành phố thứ 9 trong danh sách này. Thành phố cổ thờ phụng thần Cá sấu được thành lập ở phía tây nam Memphis, Ai Cập, được thành lập vào khoảng 4.000 năm trước Công nguyên.
-
Sidon
-
- Bản đồ Peutinger về Tyre và Sidon vào thế kỷ thứ 4. (Ảnh: Wikimedia Commons)
Sidon nằm ở Lebanon ngày nay, là một trung tâm đô thị có lịch sử hơn 6.000 năm. Nó được coi là thành phố quan trọng nhất do vị trí đóng vai trò là một cảng quan trọng ở Địa Trung Hải.
-
Rey hay còn gọi là Rhages
Rey hay còn gọi là Rhages, là một thành phố cổ nằm ở Iran ngày nay. Một khu dân cư tại đây cho thấy có niên đại khoảng 6.000 năm trước Công nguyên. Thành phố cổ Rey được đề cập trong Avesta (là sách kinh của đạo Zoroastrianism) như một địa điểm linh thiêng, cũng như được đề cập trong kinh Tobit.
-
- Đền thờ Shah Abdol-Azim ỏ Ray, Iran. (Ảnh: Wikipedia)
-
Beirut
-
- Nhà thờ Maronite Saint Georges, ở trung tâm thành phố Beirut. (Ảnh: Wikipedia)
Beirut nằm ở Lebanon ngày nay, được cho là đã có người ở hơn 5.000 năm trước. Khu vực xung quanh thành phố thậm chí được cho đã có người ở còn lâu hơn thế. Một số địa điểm khảo cổ tiền sử phát hiện trong khu vực đô thị của Beirut cho thấy các công cụ đá lửa thuộc có niên đại từ thời kỳ đồ đá và thời kỳ đồ đồng.
-
Plovdiv
-
- Nhà thờ Đức Mẹ đồng trinh Mary ở Plovdiv. (Ảnh: Wikipedia)
Thành phố Plovdiv nằm ở Bulgaria ngày nay. Lịch sử của Plovdiv trải dài hơn 8 thiên niên kỷ. Nhiều dân tộc đã để lại dấu vết của mình trên thành phố văn hóa cao tới 12 mét này. Những dấu hiệu sớm nhất về sự cư trú trên lãnh thổ Plovdiv có niên đại từ thiên niên kỷ thứ 6 trước Công nguyên.
-
Athens
-
- Đồi Acropolis ở Athens. (Ảnh: Wikipedia)
Thành phố Athens được mệnh danh là ngôi nhà của triết học và là nơi khai sinh ra nền văn minh phương Tây.
Theo các học giả, thành phố cổ này đã có người ở hơn 7.000 năm trước. Nó tồn tại trước thời của Socrates, Plato và Aristotle. Người ta đã tìm thấy bằng chứng về sự hiện diện của con người ở Athens giữa thiên niên kỷ 11 và 7 trước Công nguyên.
-
Argos
-
- Tranh cổ về Argos của Vincenzo Coronelli, 1688. (Ảnh: Wikimedia Commons)
Giống như Athens, người ta tìm thấy bằng chứng cho thấy thành phố cổ này đã tồn tại như một trung tâm đô thị cách đây hơn 7.000 năm. Argos cạnh tranh với Athens để trở thành thành phố lâu đời nhất ở châu Âu.
-
Jerusalem
-
- Một góc thành cổ Jerusalem. (Ảnh: Wikipedia)
Jerusalem là nơi ra đời của ba tôn giáo lớn: Do Thái giáo, Kitô giáo và Hồi giáo. Jerusalem là một trong nhiều thành phố tồn tại từ 4.000 đến 5.000 năm trước ở vùng Levant thịnh vượng.
-
Lạc Dương
-
- Bạch Mã Tự - ngôi chùa Phật giáo đầu tiên tại Trung Quốc ở Lạc Dương. (Ảnh: Wikipedia)
Thành phố Lạc Dương nằm ở Trung Quốc ngày nay, được xây dựng cách đây hơn 4.000 năm, nơi đây đã trở thành thành phố có người ở liên tục lâu đời nhất ở châu Á. Thành phố cổ Lạc Dương là một trong bảy cố đô cổ đại vĩ đại của Trung Quốc cổ đại.
-
Annaba
-
- Khung cảnh thành phố cổ Hippo Regius hay Annaba ngày nay. (Ảnh: Wikipedia)
Đây có lẽ là một thành phố cổ mà rất có thể bạn chưa từng nghe đến. Tuy nhiên, nó có tầm quan trọng lịch sử to lớn. Khu vực Annaba (thuộc Algeria ngày nay) có những bằng chứng về sự tồn tại của con người từ rất sớm tại Ain el Hanech, gần Saïda, khoảng 200.000 năm trước Công nguyên, bao gồm các hiện vật cho thấy tay nghề chế tạo công cụ đáng chú ý.
Theo một số nguồn tin, Algeria thời tiền sử là nơi phát triển kỹ thuật công cụ tiên tiến nhất trong thời kỳ đồ đá sơ kỳ. Thành phố cổ có niên đại từ thế kỷ 12 trước Công nguyên là nơi người Phoenicia sinh sống.
-
Cholula
-
- Cảnh nhà thờ xây trên đỉnh Kim tự tháp ở Cholula, Mexico (Ảnh: Wikipedia)
Thành phố cổ Cholula ở Mexico là nơi có kim tự tháp lớn nhất trên Trái đất - kim tự tháp Cholula vĩ đại. Đây là một trong những thành phố cổ xưa nhất trên Lục địa Châu Mỹ. Dấu vết cư trú được tìm thấy có thể có niên đại từ thế kỷ thứ hai trước Công nguyên. Đây là thành phố vẫn còn có người sinh sống lâu đời nhất ở châu Mỹ.
-
Erbil
-
- Công viên Shar, Hawler, Tỉnh Erbil, Iraq ngày nay. (Ảnh: Wikipedia)
Thành cổ Erbil là một khu định cư kiên cố ở Erbil của người Kurd ở Iraq. Thành phố tương ứng với Arbela cổ đại. Khu định cư tại Erbil có thể có niên đại khoảng 5.000 năm trước Công nguyên, nhưng một số học giả cho rằng cuộc sống đô thị có thể bắt nguồn từ khoảng năm 2.300 trước Công nguyên.
Theo Curiosmos
Lê Na biên dịch
